17-Mavzu:Iqtisodiyotda axborot tizimlarining o'zaro integratsiyasi
“Elektron tijorat va raqamli iqtisodiyot” kafedrasi
Reja:
1. Iqtisodiyotda axborot tizimlarining o'zaro integratsiyasi
2. Iqtisodiyotda axborot tizimining funksional modeli.
3. Iqtisodiyotda Integratsiyalashgan axborot tizimi
Axborot texnologiyasining integratsiyasi haqida tushuncha.Mazkur tizim birgalikda harakat qiluvchi kompyuterlar va telekommunikatsiyalar, kompyuter axborot mahsulotlarini ishlab chiqish va qarorlar qabul qilishni qo‘llab – quvvatlash uchun mo‘ljallangan.
Axborot texnologiyasining integratsiyasi haqida tushuncha.Mazkur tizim birgalikda harakat qiluvchi kompyuterlar va telekommunikatsiyalar, kompyuter axborot mahsulotlarini ishlab chiqish va qarorlar qabul qilishni qo‘llab – quvvatlash uchun mo‘ljallangan.
Integratsiyalashgan axborot tizimlari haqida tushuncha.
Integratsiyalashgan axborot tizimlari haqida tushuncha.
Korxonaning zamonaviy axborot-kommunikatsiya tizimida zamonaviy axborot texnologiyalarining ishlashi, biznes maqsadlarini ro’yobga chiqarish uchun integratsiya muhiti hisoblanadi. Bitta axborot tizimi doirasida turli boshqaruv funksiyalarini avtomatlashtiruvchi va boshqaruvning turli bosqichlaridagi qaror qabul qilish jarayonida tayyorgarlik bosqichida faol qo’llanuvchi o’nlab axborot tizimlarini ishlatilishi mumkin. Shu munosabat bilan bugungi kunda ichki bozorni rivojlantirishda ikkita asosiy yo’nalishi mavjud.
Birinchisiyo’nalish masalan, korxona avtomatlashtirish tizimini faqat o’z faoliyatining ayrim sohalarida tanlangan (“lokustli”) avtomatlashtirish bilan ta’minlab va keyinchalik ularni umumiy tizimga birlashtirishni taklif etib joriy etishga harakat qiladi. Garchi, bu yo’l, bir qarashda, kam xarajatdek ko’rinsada, kam daromad keltiradi yoki umuman kutilgan natijani keltirib chiqarmaydi.
Birinchisiyo’nalish masalan, korxona avtomatlashtirish tizimini faqat o’z faoliyatining ayrim sohalarida tanlangan (“lokustli”) avtomatlashtirish bilan ta’minlab va keyinchalik ularni umumiy tizimga birlashtirishni taklif etib joriy etishga harakat qiladi. Garchi, bu yo’l, bir qarashda, kam xarajatdek ko’rinsada, kam daromad keltiradi yoki umuman kutilgan natijani keltirib chiqarmaydi.
Ikkinchi yo’nalish — avtomatlashtirish tizimini kompleks amalga oshirish va jarayonlarni axborotlashtirib kuzatish, bu menejment tizimining barcha bo’g’imlarini: ishlab chiqarishni qismlarga ajratishning eng past bosqichidan yuqori boshqaruv darajasigacha egallashga imkon beradi
Bu kabi holatlarda ushbu integratsiyalangan tizim quyidagilarni o’z ichiga oladi:
Bu kabi holatlarda ushbu integratsiyalangan tizim quyidagilarni o’z ichiga oladi:
boshqaruv jarayonlarini avtomatlashtirish va axborot bilan ta’minlash, tahlil qilish va strategik rejalashtirish jarayonlari;
korxona faoliyatining ko’plab yo’nalishlarini avtomatlashtirish (buxgalteriya hisobi, moliyaviy boshqaruv, shaxsiy, savdo, ta’minot va hokazo);
korxonaning asosiy texnologik jarayonlarini avtomatlashtirish va axborot bilan ta’minlash.
INTEGRATSIYA-(lot.integer-butun) mustaqil xo’jalik faoliyatining milliy, mintaqa va xalqoro miqiyosida o’zaro qo’shilib yaxlit xo’jalik tizimini tashkil etishi tusuniladi. Y’ni integtatsiya bir biri bilan birlashib, uygunlashib ketish tushuniladi.
INTEGRATSIYA-(lot.integer-butun) mustaqil xo’jalik faoliyatining milliy, mintaqa va xalqoro miqiyosida o’zaro qo’shilib yaxlit xo’jalik tizimini tashkil etishi tusuniladi. Y’ni integtatsiya bir biri bilan birlashib, uygunlashib ketish tushuniladi.
Tashkilotni boshqarishning avtomatlashtirilgan axborot tizimi – tashkilotning maqsadidan kelib chiqadigan talablarga muvofiq axborotlarni yig‘ish, qayta ishlash, taqsimlash, taqdim etish uchun mo‘ljallangan standart protseduralar, xodimlar, dasturiy vositalar, asbob-uskuna, ma’lumotlarning o‘zaro bog‘langan majmuidir.
Axborot texnologiyasi axborot tizimi ichidagi texnologiya sanaladi. Axborot tizimi tizimdagi ma’lumotlar, axborotlar bilan operatsiyani amal-ga oshiradi. Axborot tegishli muammoga qaratilgan bo‘lib qarorlar qabul qilish uchun asos bo‘lib xizmat qiladi. Axborot hal etilishi lozim bo‘lgan vazifaga muvofiq va ushbu vazifani hal etuvchi xodimning qobiliyatiga muvofiq qayta ishlanadi.
Axborot texnologiyasi axborot tizimi ichidagi texnologiya sanaladi. Axborot tizimi tizimdagi ma’lumotlar, axborotlar bilan operatsiyani amal-ga oshiradi. Axborot tegishli muammoga qaratilgan bo‘lib qarorlar qabul qilish uchun asos bo‘lib xizmat qiladi. Axborot hal etilishi lozim bo‘lgan vazifaga muvofiq va ushbu vazifani hal etuvchi xodimning qobiliyatiga muvofiq qayta ishlanadi.
Axborot tizimining funksional modeli. Axborot tizimining funksional modelini quyidagicha tasavvur etish mumkin
Tizim orqali barcha axborotlarning yuzaga kelishini quyidagi asosiy pro-tseduralarga ajratish mumkin: saqlash, qidirish, qayta ishlash, kiritish va chiqa-rish. Birinchi uchtasi ichki bosqich sanaladi to‘rtinchi va beshinchilari esa maz-kur tizim bilan axborot manbai va tashqi muhit o‘rtasidagi aloqani ta’minlaydi.
Tizim orqali barcha axborotlarning yuzaga kelishini quyidagi asosiy pro-tseduralarga ajratish mumkin: saqlash, qidirish, qayta ishlash, kiritish va chiqa-rish. Birinchi uchtasi ichki bosqich sanaladi to‘rtinchi va beshinchilari esa maz-kur tizim bilan axborot manbai va tashqi muhit o‘rtasidagi aloqani ta’minlaydi.
1 – axborotni tashkil etish, saqlash va taqdim etish,
