Adana biLİm ve sanat merkezi Bİyoloji etkiNLİk plani deneyin adi : Kan Gruplarinin Belirlenmesi

ADANA BİLİM VE SANAT MERKEZİ

BİYOLOJİ ETKİNLİK PLANI

DENEYİN ADI :Kan Gruplarinin Belirlenmesi
BİRİMİ : Biyoloji

SÜRE : 50 Dk.

DENEYİN ADI : Kan gruplarının belirlenmesi

AMAÇ : 1- Dört farklı kan grubunu ( A, B, AB ve O ) belirlemek

           2- Rh faktörünü belirlemek

KAZANIMLAR : Kanın yapısı hakkında bilgi  olurlar.

Kan gruplarının neler olduğunu bilirler ve önemini nedenleriyle açıklayabilirler.

Kan uyuşmazlılarının hangi durumlarda ortaya çıktığını ve bu durumlarda neler yapılması gerektiğini belirtirler.

ÖN HAZIRLIK : Kan grubu antijenlerini temin ediniz. 

KULLANILAN ARAÇ-GEREÇLER:

                        1- Porselen (yada Lam)

                        2- Lanset
                        3- Anti-A, Anti-B, Anti-D test serumu
                        4- Pamuk ve alkol 

DENEYİN YAPILIŞI:  

             Parmak, ovularak kanın uç kısımda toplanması sağlanır daha sonra alkol ile temizlenir ve  lanset ile delinir. Porselenin üzerine, parmaktaki kan ayrı birer damla şeklinde damlatılır (1. resim)

Damlalardan sağdakine Anti-A serumu damlatılır.(2. resim) (Damlatılan serumu karıştırmamak için alt kısmına hangi serumu damlattığımızı yazmanız önerilir.) Ortadakine Anti-B serumu(3.resim), soldakine de Anti-D serumu damlatılır.(4.resim)(Bu sıralanış öğretmenin inisiyatifinde değiştirilebilir.) Yaklaşık üç dakika kadar damlalar bozulmayacak şekilde yatay olarak sallanır. Bu esnada kan damlaları gözlenerek çökelmenin (aglutinasyon) olup olmadığı takip edilir. Eğer Anti-A test serumunda çökelme var ise Kiş A kan grubu, Anti-B test serumunda aglutinasyon var ise B kan grubu, her ikisinde de aglutinasyon var ise AB kan grubu ve her ikisinde de aglitinasyon yok ise O kan grubu olduğu söylenir.

Anti-D test serumu damlattığımız kan aglütine olmuş ise kan Rh (+), aglütine olmaz ise Rh (-) olduğu kanısına varılır.

(Not: Eğer 8-10 dk içerisinde çökelme gözlenemiyor ise kan mikroskopta incelenebilir.)  
   
DENEYİN SONUCU : Aglutinasyon ne demektir? Oluşma sebepleri nelerdir.

TEORİK BİLGİ :

      A grubu (eritrositler üzerinde A antijeni vardır, serumda anti-B antikoru bulunur.)

      B grubu ( eritrositler üzerinde B antijeni vardır, serumda anti-A antikoru bulunur.)

      O grubu ( eritrositlerde ne A, ne de B antijeni bulunur, ancak serumda anti-A ve Anti-B antikoru bulunur.)

      AB grubu (eritrositler üzerinde hem A, hem de B antijeni bulunur, fakat serumda antikor bulunmaz.)

  Bu nedenle kan ankillerinde; kanı vereninde, kanı alanında kan grublarının bilinmesi gerekmektedir.(Günümüzde kan grubları bilinse bile; mikroskopta aglutinasyon olup olmadığına bakılmaksızın kan nakli yapılmamaktadır.) 

• 
  % 70'lik alkol
  
• 
  Pamuk
  

Parmaktan kan almak için özel iğne

• 
  Anti - A Serumu
  
• 
  Anti - B Serumu
  
• 
  Lam
  
• 
  Cam kalemi
  
• 
  Kürdan
  

2.TAKİP EDİLECEK YOL
Temiz bir lamı ortadan bir çizgi ile ikiye ayırarak birer ucuna 5 TL. büyüklüğünde içi boş yuvarlaklar çiziniz.Sol yuvarlağı ~A~, öbürünü de ~B~

olarak işaretleyiniz.

Sol yüzük parmağınızı alkollü pamukla iyice siliniz. Parmağınız kuruduktan sonra özel iğne ile deliniz. Parmağınızdan çıkan kandan, lam üzerine hazırladığınız yuvarlaklar içine birer damla koyunuz. Sonra ~A~ yuvarlağına anti - A, ~B~ yuvarlağına da anti - B serumu ilave ediniz. Her iki yuvarlak için ayrı ayrı kürdan kullanarak , kan ve serumu birbirine karıştırınız. Kan damlalarında, kan hücrelerinin kümelenip kümelenmediğini gözleyiniz. Hangi kanda kümelenme olursa, kanınızın grubu damlattığınız serumun adındandır. Yani A ve B grubudur. Her iki kan damlasında da kümelenme varsa, kan grubunuz ~AB~ dir. Şayet iki damlada da kümelenme yoksa kan grubunuz ~0~ (= sıfır) dır.

3.TARTIŞMA SORULARI

1. 
   Kan grubunuz nedir?Hangi gen kombinasyonları sizin kan grubunuz oluşturabilir.
   
2. 
   ~0~ kan grubundaki birisiyle evlenirseniz çocuklarınızın kan grubu ne olabilir?
   
3. 
   Kan grubu, bir çocuğun ana - babasının belirlenmesinde, tek ölçü olabilir mi?
   

Mehmet Duran ÖZNACAR

Biyoloji Öğretmeni