BİRİNCİ basamakta göz hastaliklarina yaklaşIM
Yüklə 91,34 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
BİRİNCİ BASAMAKTA GÖZ HASTALIKLARINA YAKLAŞIM
Araştırma Görevlisi Dr. Süleyman ÖZSARI Danışman Öğretim Üyesi : Prof. Dr. Mehmet UNGAN
ANKARA ÜNİVERSİTESİ AİLE HEKİMLİĞİ ANABİLİM DALI 2014 Gözün önden ve yandan kesit olarak şematik görünümü GÖZÜN ANATOMİSİ VE FİZYOLOJiSİ Doç. Dr. Hikmet BAŞMAK Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Öykü
Tıbbi öyküde şu özelliklere dikkat edilmelidir Bir veya iki gözün etkilenmesi Belirtilerin süresi Sistemik bir hastalığın varlığı Daha önceki bir göz hastalığın varlığı ve tedavisi Varsa akıntının tipi (sulu yada pürülan ) ve miktarı Kontakt lens kullanım öyküsü Görme alanı değişikliği, ağrı ,ışık duyarlılığı olup olmadığı Gözün maruz kaldığı kimyasal yada fiziksel etkenler
Fizik Muayene Fizik muayene, mutlaka, kontakt lensler ve gözlük çı- karılarak yapılmalıdır Görme keskinliği Göz bebeği boyutu ve ışık refleksi yanıtı Gözdeki kırmızılığın kalıbı ve yerleşimi Belirgin ön segment anomalisi (kornea bulanıklığı hipopiyon, hifema) Göz hareketlerinde kısıtlılık Kulak çevresinde lenf bezi büyümesi olup olmadığı araştırılmalıdır
Misdiagnosis of acute eye diseases by primary health care providers: incidence and implications Michael O Statham, Anamika Sharma and Anthony R Pane MJA • Volume 189 Number 7• 6 October 2008
Misdiagnosis of acute eye diseases by primary health care providers: incidence and implications Michael O Statham, Anamika Sharma and Anthony R Pane MJA • Volume 189 Number 7• 6 October 2008
A- KIRMIZI GÖZ NEDENLERİ
1. Konjonktivit 2. Subkonjonktival kanama 3. Blefarit 4. Glokom 5. Horneolum (arpacık) 6. Episklerit/Sklerit 7. Pinguekula/Pterigyum 8. Yabancı cisim 9. Kornea erozyonu 10. Nazolakrimal Enfeksiyonlar (kanalikülit vs) B-GÖRME KAYBI NEDENLERİ 1 . Katarakt 2 . Trahom, Glokom 3 . Kornea hastalıkları 4 . Retina kaynaklı hastalıklar
-Diabetik retinopati -Yaşa bağlı makula dejenerasyonu
-Santral retinal ven tıkanıklığı (Akut) -Santral retinal arter tıkanıklığı (Akut)
-Retina dekolmanı (Akut) 5 . Travma 6 . İntraoküler İnflamasyon (Üveit, Endoftalmi) 7 . Nöro-oftalmolojik Hastalıklar (Optik Nöropati-Akut )
C- GÖZ YARALANMALARI
1 -Delici olmayan yaralanmalar -Künt travmalar
-Fizik travmalar 2 -Delici yaralanmalar Bulgular
:
-Kornea; ödem, epitel defektleri, ülser, perforasyon -Ön kamarada kanama (Hifema) -İris; midriyazis, yırtıklar-ayrılmalar (iridodiyaliz), iridosiklit -Lens; katarakt, lens luksasyonu-subluksasyonu -Vitreus; hemoraji -Retina; dekolman, yırtık, makula ödemi
Kırmızı göz tanı algoritması
Glokom Glokom
Glokom krizi ön kamara sıvısının çeşitli sebeplere bağlı olarak gözün herhangi bir yerinde blokaja uğraması veya göz dışına drene olmasının engellenmesi ile göz içi basıncının artması durumudur Genellikle orta yaş ve üstü risk altındadır Kısa sürede optik sinirde geri dönüşsüz hasara ve kalıcı görme kaybına yol açabilir
(A) trabeküler ağ (büyük ok) ve uveoskleral aracılığıyla Normal çıkış yolları (küçük ok) ve ilgili anatomi. En çok sıvı akımı trabeküler ağdan geçer. Her yolun sıvısı gözün venöz sirkulasyonu tarafından drene edilir
Primer açık açılı glokom (B), bu yollar tarafından sıvısının dışarı akış azalmaktadır mış Açı kapanması glokomu, iris anormal posizyonda konumlanır böylece ön kamara (iridokorneal) açı ile sıvı çıkışını engellemiş olur. JAMES S. DISTELHORST, M.D., Milliman Care Guidelines, a division of Milliman USA, Seattle, Washington GRADY M. HUGHES, M.D., Swedish Medical Center/Providence Campus, Seattle, Washington
AMERICAN FAMILY PHYSICIAN (www.aafp.org/afp) Glokom Çok şiddetli zonklama ve başa yayılan göz ağrısı Mide bulantısı, kusma, karın ağrısı Görmede ciddi azalma, fotofobi, gözde kızarıklık Korneada bulanıklık, fikse yarı dilate pupil Parmak ucu ile palpasyonda etkilenen gözün diğer göze kıyasla ‘’ TAŞ GİBİ ‘’ sert olması
Glokom
ACİL SEVK Hasta göz hastalıkları uzmanına varıncaya kadar, akut tabloyu hafifletmek amacıyla dozları göz hastalıkları uzmanına danışılmak şartıyla; -İV %20 ‘ lik mannitol -oral asetazolamid -topikal anti-glokomatöz damlalar başlanabilir Konjunktivit Viral konjonktivit Bakteriyel konjonktivit Alerjik
konjonktivit Etyoloji virüs bakteri
yabancı kaynaklı irritasyon
Etken
adenovirüs S. aures N. gonorrhoea değişken Klinik Temiz akıntı, Preauricular lap Batma, yanma Pürülan akıntı Çapaklanma, yapışıklık Sulu, beyaz mukusu akıntı Kaşıntı,ödem
Konjonktivit konjonktivit
Konjonktivit Viral konjonktivit kendilerini sınırlayıcı olmalarının yanında bulaşıcıdırlar. En önemli kısım bulaşmanın önlenmesidir. Sekonder bakteriyel enfeksiyonun önlenmesi amacıyla antibiyotikli damlalar ve semptomların hafiflemesi için topikal steroid ve suni gözyaşı başlanabilir ( göz doktoruna danışılarak)
Konjonktivit Rp / 1-Tobramisin damla (Tobrex©,tobrased© ) S: 4*1 2-Suni gözyaşı preparatı (Tears naturale© ) S: 8-4*1
10 günlük takip sonrası iyileşmeyen olgular keratit ve herpes virus ekartasyonu açısından göz hekimine yönlendirilir Konjonktivit Bakteriyel konjonktivit eğer klinik özelliklere dayanarak antibiyotik tedavisi verilecekse gr(+) mikroorganizmalara etkili veya geniş spektrumlu antibiyotikli damlalar kullanılır Gece uzun etki süreleri nedeniyle pomadlar tedaviye eklenebilir Konjonktivit Rp / 1-fusidik asid (fucithalmic ©, stafine © ) damla S: 2*1 veya azitromisin ( azyter © ) damla S: 2*1 (3 gün) 2- thiocilline pomad ©
Tedaviye yanıtsız olgularda kültür sonucuna göre antibiyotik tedavisi verilir
Konjonktivit Alerjik konjonktivit Öncelikle alerjenden uzak durmak gerekir. günde 1-2 kez soğuk kompres uygulaması gözdeki şişliği ve ödemi azaltır. Alerjik rinitin eşlik ettiği durumlarda tedaviye oral antihistaminikler eklenebilir(1)
disease and cornea.basic and clinical science course.section 9.American Academy of Ophtalmology.San Francisco. 2005. 196 konjonktivit Rp / 1-olopatadine (patanol © ) S: 2*1 veya ketotifen ( Zaditen © ) S: 2*1 1. basamak: ANTİ-HİSTAMİNİK 2. basamak: 1.BASAMAK+ STEROİDLER 3.basamak: 1.BASAMAK +IMMUNSUPRESİFLER+/ STEROİDLER.
suni gözyaşı da tedaviye eklenebilir Blefarit Göz kapaklarının iltihabıdır. kapak kenarların Ön kısmında,kirpik diplerinde veya kirpik foliküllerinde meibomian bez orifislerinde görülür Konjonktivit veya keratitle birlikte görülebilir
Blefarit
Tedavinin en önemli aşaması göz kapağı hijyenin sağlanmasıdır. Sıcak kompres ve bebe şampuanı pamuk uçlu kulak çöpü ile kirpiklerin dipleri yıkanır 15 gün süreyle topikal steroid ve antibiyotik tedavisi verilip kontrole çağırılır
Blefarit Rp / 1-bebe şampuanı yada blepharoshampoo/ lidcare solüsyonu 2-blephamide damla 3-fluthalmic jel 4-azyter damla 2*1
Belirtiler şiddetlenirse,15 günlük tedaviye rağmen iyileşme olmazsa,kornea tutulumu varsa ,bebek ve çocuklarda SEVK endikasyonu vardır Subkonjonktival Kanama
Konjonktiva damarları zedelendiğinde konjonktiva altına kanayabilir. Kanama spontan ya da travmatik olabileceği gibi valsalva manevrası, antitrombotik ilaçlar, yüksek doz E vitamini tedavisine bağlı olabilir. Ayrıca; ağır yük kaldırma,öksürük,kabızlık da etyolojide sorgulanmalıdır
Subkonjonktival Kanamalar Konjonktiva altı kanamalar çoğunlukla zararsızdır. Ağrı ve görme kaybına neden olmaz. Tedavi gereksizdir, biriken kan birkaç haftada geri emilir. Bununla birlikte; • Kan basıncı ölçülmelidir: Kontrolsüz hipertansiyon konjonktiva altına kanama ile ortaya çıkabilir. • Antitrombotik ilaç kullanan hastalarda PT ve aPTT düzeyleri ölçülmelidir. • Tekrarlayan konjonktiva altı kanama ataklarında kanama bozuklukları (von Willebrand hastalığı, hemofililer, ITP) araştırılmalıdır
Kornea Erozyonu Kornea epitelinin tırnak, kâgıt, metalik yabancı cisim, makyaj malzemesi, küçük bir ağaç dalı v.d. ile travma sonucu hasar görmesidir. Tanı, klinik görünüm ve fizik muayeneye dayanır. Belirti ve bulgular; ağrı, fotofobi, yabancı cisim hissi ve sulanmadır. abrazyonun yeri ve ciddiyetine göre görme keskinliği azalabilir
Kornea Erozyonu Kornea erozyonlu hastalarda üst göz kapağı altında gizli kalmış yabancı cisim akılda tutulmalıdır. Tedavi 3 ana amaca yöneliktir: • Hızlı iyileşme ve gözün koruması: Göz pedi kullanılmalıdır. • Enfeksiyondan korunma: Kloramfenikollü merhem kullanılmalıdır. • Ağrıyı azaltma: Sikloplejik damla kullanılmalıdır; %1 siklopentolat damla ya da %2 homatropin, skopolamin, tropikamid
Kornea erozyonu Kornea erozyonunda bütün steroidler kontrendikedir . Abrazyonların büyük çoğunluğu sekelsiz biçimde çok hızlı iyileşir. Çünkü epitel hücreleri hızla çoğalır ve göç eder Tüm yaş gruplarında şüphenilen hastalar hızlı bir şekilde göz hastalıkları uzmanına sevk edilmelidir. uygun tedavinin gecikmesi kalıcı hasara yol açabilir
Yabancı Cisim Konjonktiva ve korneadaki yabancı cisimleri tanımak ve çıkarmak çok önemlidir. Hasta, gözündeki yabancı cisim temasını hatırlamayabilir. Bu nedenle kırmız göz, tahriş, ağrı ile başvuran hastalarda yabancı cisim akıldan çıkarılmamalıdır
Khaw PT, Shah P, Elkington AR. ABC of eyes. Injuries to the eye. BMJ 2004; 328: 36-8 Yabancı Cisim Gözü muayene etmek ve yabancı cismi çıkarmak için lokal anestezik kullanılır.(proparakain © ) Lokal anestezikler iyileşmeyi engelleyebileceği ve başka göz hasarlarına neden olabileceğinden hasta tarafından kullanılmamalıdır. Yabancı Cisim Küçük, gevşek olarak konjonktiva da bulunan yabancı cisimler temiz bir pamuklu çubuk ya da su ile yıkayarak çıkarılabilir. Konjonktiva çizikleri ya da süregiden yabancı cisim hissi varsa subtarsal yabancı cismi dışlamak için üst göz kapağı dışa çevrilerek bakılmalıdır. Nafiz yaralanma şüphesinde bu uygulama yapılmaz. Metalik parçaları çıkarmak daha zordur. iyileşmeyi önleyeceği ve korneayı sürekli pas rengine boyayacağı için çıkarılmalıdır Yabancı Cisim Hijyenik pamuklu bir çubuk veya uygun bir karton kenarı kullanılabilir. Başarısız olunursa steril iğne ucu, göze zarar verebileceği düşünülerek çok dikkatli şekilde kullanılabilir. Yüzeyel de olsa, kornea merkezine yakın cisimler veya kornea periferinde derine saplanmış cisimlere dokunulmamalı, hasta göz hastalıkları uzmanına SEVK edilmelidir Ocular Emergencies PRABHAT K. POKHREL, MD, MS, PhD, Genesys Regional Medical Center, Grand Blanc, Michigan SANAZ A. LOFTUS, MD, University of Minnesota, Minneapolis, Minnesota
Koruyucu Önlemler Birinci
basamak hekimliğinde sık karşılaşılan göz hastalıklarında asıl hedef birincil korunmadır. Örnek olarak beslenmenin düzenlenmesi ile A vitamini yetmezliği ile kseroftalmi, kişisel hijyen ve çevre sağlığı düzenlemeleri ile trahom ve diğer göz enfeksiyonları engellenebilir Oyun çağındaki çocukların sık kullandıkları saçma vb. maddeleri atan oyuncakların kullanılması önlenmelidir. Aile ve çocukların bu tarz oyuncaklar ile oluşabilecek olası göz travmalarına karşı bilgilendirilmesi bu açıdan önem taşımaktadır
Koruyucu Önlemler İ kincil koruma tedbirleri çerçevesinde yapılan temel göz muayenesi periyodik çocuk kontrolleri ile birleştirilmelidir. Göz kontrolleri okul çağının her dönemi için önemli olmasına karşın 10 yaşın altındakiler için ayrı bir önem taşımaktadır. Bu nedenle göz kontrollerinin ve taramaların özellikle 4-6 yaş grubunda yoğunlaştırılması ve yıllık aralıklarla tekrarlanması önerilmektedir. Bu şekilde göz hastalıklarının erken tanı ve zamanında sevki ile geri dönüşümsüz görme kayıplarının engellenmesi mümkündür Koruyucu Önlemler Göz hastalıklarının önlenebilir nedenlerinden birisi, çevresel günlük yaşam ve iş çevresi düzenlemeleridir. Günümüzde giderek artan bilgisayar kullanımı bunların başında gelmektedir. Bilgisayar kullanımında etkili faktörler, monitörün özelliği, kullanıcının pozisyonu ve var olan kırma kusuru için gözlük kullanıp kullanmaması, odanın aydınlatması, ekrandaki ışık yansımaları, kullanılan zemin ve karakter özellikleri sayılabilir. iş ve yaşam alanlarında yapılan bazı düzenlemeler ve kullanıcıların eğitimi ile bu sorunların bir kısmı önlenebilir
inandı T, Akyol . Bilgisayar kullanımı ile ilgili sağlık sorunları. STED Mart 2001. http://www.ttb.org.tr/STED/sted0301/3.html Koruyucu Önlemler Önlenebilir göz hastalıkları nedenlerinden bir diğeri kontakt lens kullanımıdır. Kontakt lens kullanımında tam görüş birliği sağlanmasa da Amerikan Ulusal Gıda ve ilaç Birliği (FDA) kontakt lenslerin solüsyonlarla parmakların da temizlenmesini önermektedir. Bazı lens solüsyonları şirketleri ise buna ihtiyaç olmadığını belirtmektedir. Temizleme şekillerinde farklı öneriler olsa da kontakt lens kullanımında el hijyeni ve lenslerin uygun süre ve şartlarda saklanması ortak görüş olarak belirtilmektedir
Wu Y, Carnt N, Willcox M, Stapleton F. Contact lens and lens storage case cleaning instructions: whose advice should we follow? Eye Contact Lens 2010; 36: 68-72 kaynaklar Birinci basamakta kırmızı göze genel yaklaşım ; Ümit Aydoğan, Y. Çetin Doğaner, Halil Akbulut 4. Sethuraman U, Kamat D. The red eye: evaluation and management. Clin Pediatr (Phila)2009; 48: 588-600 Association of optometrists ; primary eyecare inthe community In focus ( ınterprofessıonal fostering of ophthalmic care of underserved sectors ; primary eye care and training manual Misdiagnosis of acute eye diseases by primary health care providers: incidence and implications Michael O Statham, Anamika Sharma and Anthony R Pane MJA • Volume 189 Number 7• 6 October 2008 Open-Angle Glaucoma JAMES S. DISTELHORST, M.D., Milliman Care Guidelines, a division of Milliman USA, Seattle, Washington GRADY M. HUGHES, M.D., Swedish Medical Center/Providence Campus, Seattle, Washington Evaluation and Management of Corneal Abrasions JENNIFER L. WIPPERMAN, MD, andJOHN N. DORSCH, MD, University of Kansas School of Medicine, Wichita, Kansas
KATKILARINDAN DOLAYI
Yrd. Doç. Dr. Necip KARA
Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Göz Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi
TEŞEKKÜRLER… .
http://www.gozklinigim.com Yüklə 91,34 Kb. Dostları ilə paylaş:
|