Bolalarda emotsional stresslarini oldini olish usullari

BOLALARDA EMOTSIONAL STRESSLARINI OLDINI OLISH USULLARI.

Reja:

1. 
   Asab tizimining homila ichida rivojlanishi
   
2. 
   Shartli - reflektor faoliyatni tekshirish usullari.
   
3. 
   Bolalar psixik-asab tizimi kasalliklari.
   

Stress-(ing. stress— bosim, kuchlanish, tanglik) - odam va hayvonlarda kuchli tasirotlar natijasida sodir bo‘ladigan o‘ta hayajonlanish, asabiylik xrlati. Organizmda har xil taasurotlarga nisbatan rivojlanadigan nomaxsus neyrogormonal reaksiya. "S." terminini kanadalik patolog G. Selye ta‘riflab, tibbiyotg a kiritgan (1936). Olim S holatiga olib keluvchi omilni stressorlar deb, ular ta‘sirida organizmda ro‘y beradigan o‘zgarishlarni moslashish (adaptatsiya) sindromi deb atadi. Fizik (issiq, sovuq, shikastlanish va boshqalar) va psixik (qo‘rquv, qattiq tovush, o‘ta xursandchilik) stressorlar ajratiladi. Organizmda bu omillar ta‘sirini yengishga qaratilgan moslashuvchi biokimyoviy va fiziologik o‘zgarishlar rivojlanadi, bu stressorning kuchi, ta‘sir etish muddati, odam yoki hayvonning fiziologik sistemasi va ruhiy holatiga bog‘liq. Nerv sistemasi yuqori rivojlangan odam va hayvonlarda, histuyg‘u ko‘pincha stressor vazifasini o‘taydi va u fizik stressor ta‘siriga zamin tug‘diradi. Odamda bir xil kuchdagi S. ham xavfli, ham ijobiy bo‘lishi mumkin. Shuning uchun ma‘lum bir darajadagi S.larsiz faol hayot kechirib bo'lmaydi, chunki S.lar bo‘lmasligi bu o‘lim bilan barobar degan edi G.Selye. Demak, S.lar nafaqat xavfli, balki organizm uchun foydali ham bo‘lishi mumkin (eustress), bu holat organizm imkoniyatlarini ishga soladi, salbiy ta‘sirotlarga chidamliligini os Stress — bu oddiy va ko‗p uchrovchi holat. Qattik bezovta bo‗lish, hayajon va uyqusizlikdan biz hammamiz uni sezamiz. Ozgina stresslarning ziyoni bo‗lmasligi mumkin. Shuning uchun har bir rahbar yoki xodim yo‗l qo‗yilishi mumkin bo‗lgan va haddan tashqari asabiylashganlik darajasini bilmog‗i lozim. Nol holatdagi asabiylashishning bo‗lishi mumkin emas. Ya‘ni, asabiylashmaydigan kishi mutlaqo yo‗q. Tanida joni bor har qanday kishi u yoki bu darajadagi asabiylik holatiga tushadi.Ammo:

Stressga duchor bo ‗lmaslik uchun xayrli ishlarni, masalan, mahalla, qarindosh-ypyg‗ va boshqalar uchun yaxshi ishlarni ko‗proq qilish kerak. Sabr-qanoatli bo‗lish, har qanday mushkul vaziyatga tayyor bo‗lish, o‗zini chalg‗itish lozim. Mashakqatli mehnatni yaxshi dam bilan birga olib borish, hech bo‗lmasa bir oz orom olish, tinchlanish kerak. Ishda xushfe‘l, tavozelik bo‗lish, o‗zaro hurmat va xushmuomalali inson bo‗lish lozim.