Guliston davlat universiteti pedagogika va psixologiya kafedrasi oila pedagogikasi

Нуклеар-демократик 
оила
(бу каби оилаларда 
оила бошлиғи сифатида 
алоҳида шахс (эркак ёки 
аёл) алоҳида мавқега эга эмас, 
оилавий муносабатлар эр 
ва хотиннинг биргаликдаги, 
ҳамкорликдаги 
ҳаракатларига асосланади; 
оиланинг таъминоти ҳам эр 
ва хотиннинг биргаликдаги 
ҳаракатлари ҳисобига 
яратилади; оилавий 
муносабатлар эр ва
хотиннинг 
ўзаро келишуви асосида 
йўлга қўйилади; оила ҳаёти 

---

65 
Oila va oilaviy munosabatlarga oid manbalarda oilalar, yana shuningdek, 
quyidagi holatlar bo’yicha ham turlarga ajratiladi: 
1)
nikohning holatiga ko’ra; 
2)
oiladagi bolalarning soniga ko’ra; 
3)
oilaning tarkibiga ko’ra; 
4)
oila a’zolari o’rtasidagi munosabatning xarakteriga ko’ra; 
5)
oilaning ijtimoiy holatiga ko’ra. 
Quyidagi va yuqoridagi holatlarga ko’ra oilalarning turlari, ularga xos jihatlar 
yuzasidan fikr yuritiladi. 
Nikohning holatiga ko’ra oilalarni quyidagi turlarga ajratish mumkin (2-rasm): 
Oilalar, shuningdek, bolalarning soniga ko’ra ham turlarga ajratiladi. 
Bolalarning soniga ko’ra zamonaviy oilalarning quyidagi turlari mavjud (3-rasm): 
Ma’lumki, oilaning tarkibi shu muhitda yashovchi sub’ektlarga ko’ra ham 
muayyan turlarga bo’linadi. Xususan (4-rasm): 
Оила 
Ота-она ва фарзандлардан
иборат тўлиқ оила 
Ота (ёки она) ва фарзандлардан 
иборат нотўлиқ оила 
2-расм. Никоҳнинг ҳолатига кўра оила турлари
 
Оила 
Кўп болали 
оилалар 
Бир нафар 
болали оилалар 
3-расм. Болаларнинг сонига кўра оила турлари
 
Кам болали 
оилалар 
Боласиз 
оилалар 
Оила 
Бир бўғинли оилалар 
(фақат эр-хотиндан
 
Икки бўғинли оилалар 
(ота-она ва
Кўп бўғинли оилалар 
(болалар, ота-она,

---

66 
Oilalar, yana shuningdek, ijtimoiy nuqtai nazardan ham turlarga ajratiladi. Shu 
nuqtai nazardan M.I.Buyanovning g’oyasiga ko’ra oilalarning quyidagi turlarini 
ajratib ko’rsatish mumkin (5-rasm):
Oila nikohning holati, bolalarning soni hamda mazkur muhitda yashovchi 
sub’ektlar (tarkibi)ga ko’ra turlarga ajratilish bilan birga oila a’zolari o’rtasidagi 
munosabatlarning xarakteriga ko’ra ham bir-biridan farq qiladi. Yu.P.Azarov bu 
o’rinda oilalarni quyidagi uchta turga ajratish taklifini ilgari suradi (6-rasm):
I.P.Podlaso’y ham o’z tadqiqotlarida oila a’zolari o’rtasidagi munosabatlarning 
xarakteriga ko’ra oilalarni muayyan turlarga ajratish taklifini ilgari suradi. 
Pedagog-olimning taklifiga ko’ra bu turdagi oilalar quyidagilardir (7-rasm): 
Quyidagi I.P.Podlaso’y tomonidan oila a’zolari o’rtasidagi munosabatlarning 
xarakteriga ko’ra turlarga ajratilgan oilalarning tavsifi keltiriladi.