LİNİ m a I ƏLƏr uot: 617. 77: 616-006. 699

98

2015/3 (19)

LİNİ  M

A İ ƏLƏR

UOT: 617.77:616-006.699

Balayeva R.N., İsmayılova A.A.

ALT GÖZ QAPAĞININ FİBROSARKOMASI (KLİNİKİ HAL)

Akad. Zərifə Əliyeva adına Milli Oftalmologiya Mərkəzi, Bakı şəh., Azərbaycan 

Açar sözlər: alt göz qapağı, fibrosarkoma

Fibrosarkomanın 3 növü mövcuddur: böyüklərdə olan fibrosarkoma, yuvenil və bədxassəli miksoid fibrosarkoma 

[1].

Böyüklərdə olan fibrosarkoma fibromanın aqressiv bədxassəli formasıdır. Bu törəmə metastaz edə bilər. Adətən 

şua müalicəsindən bir necə il sonra inkişaf edir [2]. Ən effektiv müalicə üsulu törəmənin sağlam toxuma ilə cərrahi 

yol ilə götürülməsidir. Törəmənin natamam rezeksiyası və yaxud çoxsaylı residivlər gələcəkdə ekzenterasiyaya 

səbəb ola bilər.

Yuvenil  fibrosarkoma,  adətən  8  yaşadək  uşaqlarda,  həmçinin  yeni  doğulmuşlarda,  inkişaf  edir.  İnkişaf 

səbəblərində cinsi amil rol oynamır [3].

Ən geniş rast gəlinən kliniki simptomlardan törəmə kütlələrinin mövcudluğu və bu sahədə ağrısız diffuz ödemin 

olmasını qeyd olunur. Törəmə az hərəkətlidir və onun sərhədləri aydın deyil.

Bir cox hallarda törəmə göz yuvasına və sonra görmə siniri kanalı ilə kəllə daxilinə inkişaf edə bilər. Törəmə 

sürətlə böyüyür. Neoplastik prosesin ilk əlamətlərindən xəstəliyin tam inkişafına qədər bir neçə həftədən bir neçə 

aya qədər zaman kecə bilər [4].

Törəməni rabdomiosarkoma, fibroz histiositoma, fibromatoz və yaxud mezenximal mənşəli başga törəmə ilə 

differensasiya olunmalıdır [5]. Müalicəsi cərrahi üsul ilə aparılır. Törəmənin sərhədlərini dəqiq müəyyənləşdirmək 

mümkün olmadığından residivlər ola bilər.

Bədxassəli  miksoid  fibrosarkoma  (sinonimləri  –  miksosarkoma,  fibromiksoid  sarkoma,  miksoblastoma, 

fibromiksoblastoma) – embrional miksomaların bədxassəli növüdür. Nadir nəşrlərdə bu xəstəlik barədə məlumat var. 

Buna görə, ədəbiyyat əsasında və şəxsi təcrübə əsasında bu törəmənin epidemiolojı aspektlərini qiymətləndirmək 

mümkün olmur.

Məlumdur ki, bu törəmə göz qapaqlarının və periokulyar sahənin derma qatından inkişaf edə bilər. Bəzi hallarda 

xoşxassəli embrional fibromanın residivləşməsinin nəticəsində yarana bilər. Kliniki olaraq, fibrosarkoma böyüyən 

düyündür. Erkən mərhələdə xoralaşma istisna olunmur. Bu zaman klinikası bazal-hüceyrəli xərçəngə uyğundur. 

Cərrahi əməlliyyatdan sonra residivlərin inkişaf etmə faizi yüksəkdir. Törəmənin hissəvi götürdükdə bu rəqəm 

43%, tam radikal rezeksiya zamanı – 18% təşkil edir [6]. Residivlər, əsasən, əməlliyyatdan sonra ilk 3 ildə inkişaf 

edir. Xəstəliyin metastatik yayılması nadir hallarda inkişaf edir.

Histolojı  olaraq,  miksomanın  bədxassəli  variantında  miksoblastların  proliferasiyası  və  polimorfizmi  aşkar 

olunur. Onların daxilində coxlu miqdarda selikli maddə var. Bəzi hissələrində yüksək differensiyasiyalı hüceyrələrə 

də rast gəlmək olur [7].

Bəzən  fibrosarkoma  liposarkoma  ilə  də  oxşar  ola  bilər.  Belə  hallarda  immunohistokimyəvi  müayinələrin 

kecirilməsi vacibdir.

Bu törəmənin nadir bədxassəli törəmələr qrupuna aid olduğuna görə diqqətinizə növbəti kliniki halı təqdim 

edirik [8].

Xəstə Q.F., 1994 il təvəllüdlü, 15.02.12 il tarixində Z.Əliyeva ad. Milli Oftalmologiya Mərkəzinə müraciət 

etmişdir (amb. kart N3300). Xəstə daxil olanda sol göz alt qapaqda olan törəmədən şıkayətlənir. Deməsinə görə, 

2  aydır  ki,  dəri-zöhrəvi  dispanserində  konservativ  müalicə  almışdır.  Burada  törəməyə  lazerkoaqulyasiya  və 

krioterapiya olunmuşdur. Buna baxmayaraq, törəmənin böyüməsi qeyd olunur (şək.1). 

 

 Şək.1. Alt göz qapağının fibrosarkoması

99

2015/3 (19)

LİNİ  M

A İ ƏLƏR

Daxil olarkən: vis OU= 1,0, T OD= 15 mm c.s., T OS= 16 mm c. s., göz almasının daxili və xarici strukturlarında 

patologiya  aşkar  olunmadı.  Kliniki  olaraq  alt  qapaqda  1,0×1,7  sm  ölcüdə  bərk  konsistensiyali,  xoralı  törəmə 

aşkar olunur. Törəmə alt qapağın mərkəzi hissəsində yerləşib, bütün qatlarını əhatə edir və intermarginal sahəni 

destruksiya etmisdir. Orbitaya, qapaqların konyunktival büküşünə sirayət müşahidə olunmurdu. Xəstəyə cərrahi 

əməliyyatdan öncə sitoloji müayinə aparılmışdır (№ 44-12).

Nəticə:  yastı  –hüceyrəli  xərçəng.  Sitoloji  müayinənin  nəticəsinə  əsasən  cərrahi  əməliyyat  planlaşdırıldı. 

Törəmənin hər bir tərəfindən 4 mm sağlam toxuma ətrafında törəmə rezeksiya olundu və eyni zamanda alt qapağin 

plastikası əməliyyatı olundu (şək.2). 

Şək.2. Tenzel üzrə alt göz qapağının plastikası (qrafiki təsvir, Kanski “Oftalmologiya”)

Yaranan defektin ölcülərini nəzərə alaraq Tenzel üzrə alt qapağın plastikası əməliyyatı olundu. Bunun ücün 

kantotomiya və kantolizis olundu. Gicgah nahiyəsindən yarpagvari loskut formalaşdırıldı və sürüşdürülərək alt 

qapağın defekti qat-qat bağlandı (vikril 5-0). Yeni bucaq formalaşdırıldı (prolen 5-0) və gicgah nahiyəsinə düyünlü 

tikişlər qoyuldu (vikril 5-0) (şək.3). 

a)

b)

Şək. 3. a) əməliyyatdan 5 gün sonra; b) əməliyyatdan 15 gün sonra

Götürülən material histoloji müayinəyə göndərildi. Histoloji rapor 2140-2012: morfolojı əlamətlər öncəliklə 

leyomiosarkomanı düşündürür (şək.4).

100

2015/3 (19)

LİNİ  M

A İ ƏLƏR

Şək.4. törəmənin histoloji strukturu (boyanma hematoksilin-eozinlə)

Təsdiq  ücün  yardimçı  immunohistokimyəvi  müayinə  məsləhət  görülür.  İmmunohistokimyəvi  müayinənin 

nəticəsi: şiş hüceyrələri Vimentin və CD31 ilə boyanmışdır. CD34,S-100, NSE, aktin, Desmin, F8 neqativ. Not: 

Morfo-immunoloji  əlamətlər  fibrosarkomaya  uyğun  gəlir.  Müayinə  Milli  Onkologiya  Mərkəzinin  patohistoloji 

laboratoriyasının rəhbəri t.ü.f.d. Osmanov Ş.Ş. tərəfindən aparılmışdır.

Törəmənin aqressivliyini nəzərə alaraq, xəstəyə şüa müalicəsi məsləhət görülmüşdür. Xəstəyə Milli Onkologiya 

Mərkəzinin radioterapiya şöbəsində distansion qamma-terapiya olunmuşdur (45 Qr). Qamma-terapiya nəticəsində 

xəstənin sol yanaq dərisində süa yanığından sonra hissəvi piqmentli capıq və epidermisin atrofiyası yaranmışdır. 

Xəstə 3 il ərzində protokol üzrə müşahidə altındadır (şək.5).

Şək.6. Əməliyyatdan 3 il sonra

Protokola görmə organının və daxili organların müayinəsi, həmcinin onkoloqun baxışı daxidir. Bu dövr ərzində 

residiv, metastatik xəstəlik yaxud kecirilən qamma-terapiya ilə əlaqədar göz almasında hər hansı fəsadlar müşahidə 

olunmamışdır.

ƏDƏBİYYAT

1. 

Brazzo  B.G.,  Saffra  N.  Dermatofibrosarcoma  protuberans  of  the  brow  and  eyelid  //  Ophthal.  Plast. 

Reconstr. Surg., 2004, v.20(4), p.332-334.

2. 

Chawla B., Pushker N., Sen S. et al. Recurrent bilateral dermatofibrosarcoma protuberans of eyelids // 

Ophthal. Plast. Reconstr. Surg., 2011, v.27(6), p.167-168. 

3. 

Hussain R.M., Erickson B.P., Rosenberg A.E. et al. Recurrent orbital adult-type fibrosarcoma in a 3-year-

old girl // Ophthal. Plast. Reconstr. Surg., 2015, v.31(1), p.16-18.

4. 

Jha A., Sayami G., Shrestha A. A rare case of juvenile fibrosarcoma of eyelid // JNMA J Nepal Med 

Assoc., 2007, v.46(166), p.49-51.

Schuller D.E., Snyderman C.H., Quivey J.M. Dermatofibrosarcoma protuberans // Head Neck., 1990, v.12(2), 

p.178-181.

Burget G.L., Panje W.R., Krause C.J. Nasofacial defect following fibrosarcoma excision and radiotherapy // 

Head Neck Surg., 1988, v.10(5), p.350-356.

5. 

Bell C.M., Schwarz T., Dubielzig R.R. Diagnostic features of feline restrictive orbital myofibroblastic 

sarcoma // Vet Pathol., 2011, v.48(3), p.742-750.

101

2015/3 (19)

LİNİ  M

A İ ƏLƏR

6. 

Офтальмоонкология: Руководство для врачей / Под ред. А.Ф. Бровкиной. М: Медицина, 2002, 424 c.

7. 

Вихерт  А.М.,  Галил-оглы  Г.  А.,  Порошин  К.К.  Атлас  диагностических  биопсий  кожи.  М.: 

Медицина, 1973, 173 c.

8. 

Лихванцева В.Г. Опухоли век: клиника, диагностика, лечение. М.: ГЭОТАР-Медиа, 2007, 448 с.

Балаева Р.Н., Исмайлова А.А.

ФИБРОСАРКОМА НИЖНЕГО ВЕКА (КЛИНИЧЕСКИЙ СЛУЧАЙ)

Национальный Центр Офтальмологии имени акад. Зарифы Алиевой, г.Баку, Азербайджан

Ключевые слова: нижнее веко, фибросаркома

РЕЗЮМЕ

Фибросаркома периокулярной области является одним из самых редких видов злокачественной опухоли. 

Публикации по этой теме крайне малочисленны. В диагностике решающую роль играет гистологические и 

иммуногистохимическое исследования. При правильной диагностике и выборе метода лечения возможен 

благоприятный исход заболевания.

В данной работе представлен клинический случай фибросаркомы нижнего века у 17-летнего юноши, а 

также подробно описаны методы исследования и лечения данного больного.

Balayeva R.N., Ismailova A.A.

FIBROSARCOMA LOWER EYELID (CLINICAL CASE)

National Centre of Ophthalmology named after acad. Zarifa Aliyeva, Baku, Azerbaijan

Key words: lower eyelid, fibrosarcoma

SUMMARY

Fibrosarcoma periocular region is one of the rare cancer. Publications on this subject are smallest. In diagnostics 

a crucial role plays histological and immunohistochemical researches. At the correct diagnostics and a choice of a 

method of treatment the favorable outcome of a disease is possible.

In this work the clinical case of a fibrosarkoma of a lower eyelid at the 17-year-old young man is presented, and 

also methods of research and treatment of this patient are in detail described.

Для корреспонденции:

Балаева Рухангиз Ниязи кызы, младший научный сотрудник отдела офтальмоонкологии Национально-

го Центра Офтальмологии

Тел.: [phone] 

Адрес: AZ1000, Bakı şəh., Cavadxan küç., məhəllə 32/15. 

Email: [e-mail] :

www.eye.az