Mavzu: mukammal va nomukammal raqobat nazariyalari

MAVZU: MUKAMMAL VA NOMUKAMMAL RAQOBAT NAZARIYALARI
Reja:

1. 
   Mukammal raqobat tushunchasi mazmuni.
   
2. 
   Mukammal raqobatdagi bozor modeli shartlari.
   
3. 
   Nomukammal raqobat tushunchasi.
   
4. 
   Monopolistik raqobat.
   
5. 
   Monopoliyalarning ijobiy va salbiy xususiyatlari.
   

Bozor tizimida raqobatni mukammal (sof raqobat) va nomukammal turlarga ajratish mumkin. Mukammal (yoki sof) raqobat shunday raqobatki, bunda bozordagi sotuvchilar va xaridorlarning soni juda kup mikdorda bulib, ular bozordagi narxga ta’sir eta olmaydi va monopol mavkeidan foydalanib, bozordagi ishtirokchilarni uz izmiga yurita olmaydi. SHuningdek bu sharoitda kurash doirasi juda keng bulib, mavjud tarmokka kirish va undan chiqish hamda ushbu tarmok tugrisida axborot olish erkinligi kafolatlangan buladi.

Bunda barcha ishtirokchilar bir xil turdagi tovar va mahsulotlar ishlab chiqaradilar xamda bozordagi narx talab va taklif asosida shakllanadi. Ammo real xdyotda raqobatning bu kurinishini uchratishimiz kiyin. Mukammal raqobatning uziga xos tomonlari kuyidagilar:

• 
  bozordagi raqobatchilar soni o`ta ko`p va ularni birlashtirish imkoni yo`k, barcha ishtirokchilar o`z imkoniyatlari va tavakkalchilik (risk)lari evaziga bozorda ishtirok etadilar;
  
• 
  maxsulot bir yo`sinli - standart, sifat bo`yicha tafovutlar yo`q;
  

• 
  kichik korxonalar juda oz miqdorda ishlab chiqaradilar va ular o`zgalarning ishlab chiqarish quvvatlariga va korxonalarga ta’sir eta olmaydil ar;
  
• 
  tarmoqqa kirib borish uchun hech qanday xuquqiy, tashkiliy, moliyaviy va texnologik cheklashlar yo`q;
  
• 
  standart maxsulot bo`lgani uchun narx vositasisiz raqobatni o`zlashtirish uchun imkon yo`q, chunki mahsulot sifati, uni namoyish etish uchun farqlanish belgilari yuk.