O ’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI
MIRZO ULUG’BEK NOMIDAGI
O’ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI
GEOGRAFIYA VA GEOAXBOROT TIZIMLARI FAKULTETI
IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA KAFEDRASI
GEOGRAFIYA YO’NALISHI 2-BOSQICH TALABASI
O’ZBEKISTON GEOGRAFIYASI FANIDAN
KURS ISHI
Mavzu: O’zbekiston qishloq aholi punktlari geografiyasi
Bajardi:Saidboboyev Odilbek
Qabul qildi: Ernazarov Sh
TOSHKENT-2023
Mundarija: REJA…………………………………………………………................………….2
KIRISH…………………………………………………………….….…………...3
ASOSIY QISM Ⅰ BOB. O'zbekistondagi qishloq aholi punktlari haqida umumiy fikr 1.1 Qishloq aholi punktlarining ta'rifi va xususiyatlari………..……….……………5
1.2. Qishloq aholi punktlari yer resurslaridan foydalanishni boshqarish ishlarini takomillashtirish…………………………………………………………..………..8
1.3. Qishloq aholi punktlarining demografik holati….…………………………….12
II BOB. O'zbekiston qishloq aholi punktlariga ta’sir etuvchi omillar 2.1. O'zbekistonda qishloq aholi punktlarining kelajak istiqbollari………….....….15
2.2 O'zbekiston qishloq tumanlarining aholisi joylashishidagi ijtimoiy va ekologik muammolarning hududiy xususiyatlari………..……….….……………………....18
XULOSA…………………………………………………………………………21
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YHATI………………….………23
TAQRIZ……………………………………………………………………….…24
ILOVALAR ……………………………….……………………………………..25
KIRISH Qishloq aholi punktlari ko‘plab mamlakatlar, jumladan, O‘zbekistonning ijtimoiy, iqtisodiy va madaniy landshaftini shakllantirishda hal qiluvchi rol o‘ynaydi. Qishloq aholi punktlari ko'pincha izolyatsiya va an'anaviy turmush tarzi bilan ajralib turadigan bo'lsa-da, ular innovatsiyalar, barqarorlik va madaniy xilma-xillik markazlari hisoblanadi. Qishloq aholi punktlari geografiyasini tushunish qishloq joylarda barqaror rivojlanishni qo'llab-quvvatlashga intilayotgan siyosatchilar, rejalashtiruvchilar va tadqiqotchilar uchun juda muhimdir.
Ushbu kurs ishi Oʻzbekistondagi qishloq aholi punktlari geografiyasini oʻrganishga qaratilgan. Hisobotda mamlakatdagi qishloq aholi punktlarining tarixiy rivojlanishi va hozirgi holati haqida umumiy ma’lumot beriladi, ularning jismoniy va insoniy geografiyasi, infratuzilmasi va xizmatlari, asosiy muammolari va imkoniyatlariga e’tibor qaratiladi. Hisobotda, shuningdek, ushbu muammolarni hal qilish va qishloq joylarda barqaror rivojlanishni rag'batlantirishga qaratilgan hukumat siyosati va tashabbuslari ko'rib chiqiladi.
O‘zbekistonning qishloq aholi punktlarini o‘rganish qashshoqlikni kamaytirish, asosiy xizmatlardan foydalanish imkoniyatlarini yaxshilash, iqtisodiy o‘sish va diversifikatsiyani rag‘batlantirish kabi ulkan rivojlanish maqsadlarini hisobga olgan holda ayniqsa dolzarbdir. O'zbekiston, shuningdek, muhim etnik va til xilma-xilligi bilan ajralib turadi, qishloq aholi punktlari madaniy ifoda va o'ziga xoslikning muhim markazlari bo'lib xizmat qiladi.
Hisobot ilmiy adabiyotlar, hukumat hisobotlari va statistik ma'lumotlarni o'z ichiga olgan bir qator manbalarga, shuningdek intervyu va saytga tashrif buyurish orqali o'tkazilgan birlamchi tadqiqotlarga asoslanadi. O‘zbekistondagi qishloq aholi punktlari geografiyasini o‘rganish orqali ushbu hisobot qishloq joylari duch kelayotgan muammolar va imkoniyatlarni chuqurroq tushunishga, barqaror rivojlanishni qo‘llab-quvvatlash va qishloq jamoalari hayotini yaxshilash strategiyalarini aniqlashga hissa qo‘shishga intiladi
Oʻzbekistondagi qishloq aholi punktlari geografiyasi bir qator omillar, jumladan, mamlakatning Oʻrta Osiyo chorrahasida joylashganligi, relyefi va iqlimi xilma-xilligi, qishloq xoʻjaligining rivojlanish tarixi bilan shakllanadi. Bugungi kunda O‘zbekistonning qishloq aholi punktlarida mamlakat aholisining salmoqli qismi istiqomat qiladi, aholining taxminan 49,5 foizi qishloq joylarda istiqomat qiladi.
Ahamiyatiga qaramay, Oʻzbekistondagi qishloq aholi punktlari sogʻliqni saqlash, taʼlim va toza suv kabi asosiy xizmatlardan foydalanish cheklanganligi, shuningdek, past darajadagi investitsiyalar va cheklangan bandlik imkoniyatlari bilan bogʻliq iqtisodiy muammolar kabi qator muammolarga duch kelmoqda. Bundan tashqari, qishloq aholi punktlari qurg'oqchilik, suv toshqinlari va ko'chkilar kabi bir qator ekologik xavflarga nisbatan zaifdir.
Ushbu muammolarni hal qilish uchun O‘zbekiston hukumati qishloqlarda infratuzilma va xizmatlarni yaxshilash, qishloqlar iqtisodiy rivojlanishiga ko‘maklashish va qarorlar qabul qilishda qishloq jamoalarining faol ishtirokini rag‘batlantirishga qaratilgan qator siyosat va tashabbuslarni amalga oshirdi. Bu saʼy-harakatlar qatoriga yoʻl tarmoqlari, irrigatsiya tizimlari va qayta tiklanuvchi energiya manbalariga sarmoya kiritish, shuningdek, ekoturizm va barqaror qishloq xoʻjaligini rivojlantirish boʻyicha qishloq biznesini qoʻllab-quvvatlash dasturlari va tashabbuslarini yoʻlga qoʻyish kiradi.
O‘zbekistondagi qishloq aholi punktlari geografiyasini o‘rganib, ushbu kurs ishi qishloq joylari oldida turgan muammolar va imkoniyatlar, shuningdek, barqaror rivojlanishni qo‘llab-quvvatlash va qishloq jamoalari hayotini yaxshilash bo‘yicha foydalanilayotgan strategiyalar haqida har tomonlama tushuncha berishga qaratilgan. Ushbu tahlil orqali hisobot qishloq aholi punktlarining milliy taraqqiyotdagi o'rni va qishloq joylarda barqaror rivojlanishni qo'llab-quvvatlashning ahamiyati haqida kengroq suhbatga hissa qo'shishga qaratilgan.
Ⅰ BOB. O'zbekistondagi qishloq aholi punktlari haqida umumiy fikr