Mərkəzi bank – idarə edilməsi, əməliyyatları



Yüklə 72,88 Kb.
tarix10.05.2022
ölçüsü72,88 Kb.
#56967
muhazire07


Mərkəzi bank – idarə edilməsi, əməliyyatları

İstənilən ölkənin bank sistemində mərkəzi bank əsas rol oynayır. Onun fəaliyyətindən həm ölkənin milli iqtisadiyyatınm, həm də bank sektorunun inkişafınm sabitliyi asılı olur. Mərkəzi bank nağd və nağdsız formada pul dövriyyəsini tənzimləyərək əmək məhsullarmm mübadiləsi, mal və xidmətlərin istehsalçıdan ictimai nemətlərin istehlakçısına hərə- kəti üçün həlledici iqtisadi ilkin şərtlər yaradır. Mərkəzi bankıtı fəaliyyətinin xüsusiyyətləri. Hər bir bank kimi mərkəzi bank da mübadilə sahəsində fəaliyyət göstərir. Mərkəzi bank nağd pullar və qeyri-nağd ödəniş vasitələri şəklində məhsul yaradır, on- ları dövriyyədə qiymətli kağızlara çevirir. Bununla da fasiləsiz dövran və iqtisadi subyektlərin kapitalmm dövriyyəsi, ictimai məhsulun fasiləsiz istehsalı, bölgüsü və yenidənbölüşdürülməsi, həmçinin istehlakı üçün imkan yaradır.

Hər bir bank kimi mərkəzi bank da əmtəə-pul münasibətləri sahə- sində fəaliyyət göstərən iqtisadi təsisatdır. onlarm yığılması, məhsul mübadiləsinə keçid qaçılmaz olaraq bu təsisatm ləğvinə gətirib çıxarır. Mərkəzi bankm arsenalmda iqtisadi tənzimlənmə metodları üstünlük təşkil edir. Onun pul- kredit siyasəti pul vəsaitlərinin, kreditin, faizin, valyuta məzənnəsinin, iqtisadi inkişafm səmərəli stimullaşdırılma vasitə- ləri kimi istifadəsinə əsaslanır.

Mərkəzi bank iqtisadi təsisat olub qeyri-kommersiya təşkilatı kimi çıxış edir1. Mərkəzi bank kommersiya bankı kimi iqtisadi dövriyyə sa- həsində fəaliyyət göstərərək, iqtisadi subyektlərə məhsulları və xidmətlə- ri təqdim edərək və məsrəfləri kompensasiya edərək onlara görə müəyyən ödəniş, məbləğ alır. Lakin kommersiya banklarmdan fərqli olaraq gəlirin almması mərkəzi bank üçün fəaliyyətin məqsədi deyildir. Onun funksional tapşırıqları sahibkarlıq fəaliyyətinin səthiliyində deyil, pul dövriyyəsinin idarə olunması sahəsində, fəaliyyətdə deyil, pul-kredit vasitələrinin köməyi ilə onun inkişafı üçün iqtisadi ilkin şərtlərin yara- dılmasmda təzahür edir. Mərkəzi bankm «tədbirliliyi» pul dövriyyəsinin cüzi elastikliyini, sabitliyini təmin etməkdən ibarətdir. Bu isə mal və xidmətlərə görə ödənişləri maneəsiz olaraq həyata keçirməyə icazə verir.

Mərkəzi bankm fəaliyyəti ictimai xarakter daşıyır. Mərkəzi bank - iqtisadi münasibətlərin makrosəviyyəsində fəaliyyət göstərən ictimai təsi- satdır. Mərkəzi bank tərəfmdən nağd pullarm və ödəniş vasitələrinin qiymətli kağızlara çevrilməsi həm ayrıca iqtisadi subyektlər, həm də ümumilikdə iqtisadiyyat üçün eyni şəkildə vacibdir. Mərkəzi bank özü üçün deyil, ölkənin iqtisadiyyatı üçün çalışır. Mərkəzi bank pul döv- riyyəsinin rasional şəkildə təşkilini, inflyasiyasız inkişafı təmin edərək pulların dəyərinin qorunması üçün və bununla da bütün cəmiyyətin və hər bir vətəndaşın sosial inkişafı üçün şərait yaradır.

Mərkəzi bank iqtisadi nöqteyi-nəzərdən - mübadilə sahəsində fəa- liyyət göstərərək ödənişin dövriyyəsini nağd və qeyri-nağd formalarda tənzimləyən ictimai, qeyri-kommersiya pul-kredit təsisatıdır.

Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı — Azərbaycan Respublikasının mərkəzi bankı. Mərkəzi aparatı Bakı şəhərində yerləşir. "Azərbaycan Respublikası Milli Bankının yaradılması haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 1992-ci il 11 fevral tarixli Fərmanı ilə Dövlət Bankının, keçmiş SSRİ Sənaye-Tikinti Bankının, SSRİ Aqrar-Sənaye Bankının bazasında yaradılmışdır.

1918-ci il may ayının 28-də Azərbaycan Xalq Cumhuriyyəti yaradılandan bir müddət sonra 1919-cu il sentyabr ayının 16-da Azərbaycan Dövlət Bankının Nizamnaməsi qəbul edildi və 30 sentyabr tarixində Bank fəaliyyətə başladı.

1920-ci il 28 aprel tarixdə bolşevik Rusiyasının Azərbaycanı istila etməsi nəticəsində ölkənin mövcud pul-kredit sistemi ləğv edildi. Azərbaycan Dövlət Bankı Azərbaycan Xalq Bankı adlandırıldı. Bütün banklar və digər kredit təşkilatları milliləşdirilərək Xalq Bankının tərkibinə qatıldı, bank işi dövlətin müstəsna inhisarına keçdi.

"Azərbaycan Respublikasının iqtisadi müstəqilliyinin əsasları haqqında" Azərbaycan Respublikasının 1991-ci il 25 may tarixli Konstitusiya Qanununun "Bank sistemi və pul tədavülü" adlanan 14-cü maddəsi ilə bütövlükdə Azərbaycanda müstəqil bank sisteminin və milli pul vahidinin tədavülünün hüquqi əsasları təsbit olundu, eyni zamanda burada mərkəzi bankın statusu və səlahiyyətləri müəyyənləşdirildi.

1991-ci il 18 oktyabr tarixində Azərbaycan öz dövlət müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra müstəqil Azərbaycan Respublikasının bank sisteminin, o cümlədən mərkəzi bankın yaradılması üçün hüquqi baza yaradıldı.

Konstitusiya Qanununa uyğun olaraq "Azərbaycan Respublikası Milli Bankının yaradılması haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 1992-ci il 11 fevral tarixli Fərmanı ilə Dövlət Bankının, keçmiş SSRİ Sənaye-Tikinti Bankının, SSRİ Aqrar-Sənaye Bankının Azərbaycan Respublikası bankları bazasında Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı yaradıldı.

1992-ci ildə, 1996-cı ildə və nəhayət 2004-cü ildə qəbul edilən "Azərbaycan Respublikası Milli Bankı haqqında" qanunlar müstəqil Azərbaycan dövlətinin mərkəzi bankının hüquqi statusunu və səlahiyyətlərini təsbit etdi, möhkəmləndirdi və inkişaf etdirdi.

18 mart 2009-cu il tarixli ümumxalq referendumunun nəticəsinə əsasən bankın adı ("Azərbaycan Respublikasının Milli Bankı") dəyişdirilərək "Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı" adlandırıldı.

10 dekabr 2004-cü il tarixli "Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununa əsasən Mərkəzi Bankın fəaliyyətinin əsas məqsədi öz səlahiyyətləri daxilində qiymətlərin sabitliyininin təmin edilməsidir. Bankın fəaliyyətinin məqsədi, həmçinin bank və ödəniş sistemlərinin sabitliyini və inkişafını təmin etməkdir.

Öz məqsədlərinə nail olmaq üçün Mərkəzi Bank:

dövlətin pul və valyuta siyasətini müəyyən edir və həyata keçirir;

nağd pul dövriyyəsini təşkil edir;

pul nişanlarının tədavülə buraxılmasını və tədavüldən çıxarılmasını həyata keçirir;

manatın xarici valyutalara nisbətdə rəsmi məzənnəsini mütəmadi müəyyən edir və elan edir;

qanunvericiliyə uyğun olaraq valyuta tənzimini və nəzarətini həyata keçirir;

sərəncamında olan beynəlxalq qızıl-valyuta ehtiyatlarını saxlayır və idarə edir;

hesabat tədiyə balansını tərtib edir və ölkənin proqnoz tədiyə balansının hazırlanmasında iştirak edir;

bank fəaliyyətini lisenziyalaşdırır və tənzimləyir, qanunla müəyyən edilmiş qaydada bank fəaliyyətinə nəzarəti həyata keçirir;

ödəniş sistemlərinin fəaliyyətini təşkil edir, əlaqələndirir, tənzimləyir və onların üzərində nəzarəti qanuna uyğun olaraq həyata keçirir.

Mərkəzi Bankın təşkilati strukturuna İdarə Heyəti, mərkəzi aparat, ərazi idarələri daxildir. Mərkəzi Bankın mərkəzi aparatı daxili audit bölməsindən, habelə İdarə Heyətinin müəyyən etdiyi digər struktur bölmələrindən ibarətdir.

Mərkəzi Bank İdarə Heyəti tərəfindən idarə olunur. Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin tərkibi yeddi nəfərdən ibarətdir. İdarə Heyətinin tərkibinə sədr, Mərkəzi Bankda daimi əsaslarla işləyən dörd üzv və iki kənar üzv daxildir. İdarə Heyətinin üzvləri vəzifəyə 5 il müddətinə təyin edilirlər.

Mərkəzi Bank öz fəaliyyəti barədə yalnız Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə hesabat verir.

Bu Qanun Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankının hüquqi statusunu, onun məqsəd,

funksiya və səlahiyyətlərini, habelə idarəetmə və təşkilati strukturunu müəyyən edir,

dövlətin mərkəzi bankı kimi dövlət hakimiyyəti orqanları ilə və digər şəxslərlə

münasibətlərini tənzimləyir.

Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı

. Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı (bundan sonra—Mərkəzi Bank)

Azərbaycan Respublikasının mərkəzi bankıdır.

Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 19-cu maddəsinin II hissəsinə müvafiq

olaraq, Mərkəzi Bank dövlətin müstəsna mülkiyyətindədir.

Mərkəzi Bankın məqsədi, funksiya və səlahiyyətləri Azərbaycan Respublikasının

Konstitusiyası ilə və bu Qanunla müəyyənləşdirilir. Mərkəzi Bank öz fəaliyyətində,

həmçinin Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericilik aktlarını və Azərbaycan

Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələri rəhbər tutur.

Mərkəzi Bankın mərkəzi aparatı Bakı şəhərində yerləşir.

Mərkəzi Bankın hüquqi statusu

Mərkəzi Bank dövlət orqanıdır, onun Azərbaycan Respublikasının Dövlət gerbi təsvir

edilmiş və adı yazılmış möhürü vardır.

Mərkəzi Bank müstəqil balansa, nizamnamə kapitalına və digər əmlaka malikdir.

Mərkəzi Bank balansında olan əmlaka qanunvericiliyə uyğun olaraq sahiblik, istifadə və

sərəncam hüquqlarını həyata keçirir. Qanunla nəzərdə tutulmuş hallar istisna olmaqla,

Mərkəzi Bankın razılığı olmadan kapitalının və digər əmlakının özgəninkiləşdirilməsinə yol

verilmir. Mərkəzi Bankın ərazi idarələri

Mərkəzi Bank Azərbaycan Respublikasında ərazi idarələrini aça bilər.

Mərkəzi Bankın məqsədləri

Mərkəzi Bankın fəaliyyətinin əsas məqsədi öz səlahiyyətləri daxilində qiymətlərin

sabitliyininin təmin edilməsidir.

Mərkəzi Bankın fəaliyyətinin məqsədi, həmçinin bank və ödəniş sistemlərinin

sabitliyini və inkişafını təmin etməkdir.

Mənfəət götürmək Mərkəzi Bankın əsas məqsədi deyildir.

Mərkəzi Bankın funksiyaları. Öz məqsədlərinə nail olmaq üçün Mərkəzi Bank:

dövlətin pul və valyuta siyasətini müəyyən edir və həyata keçirir;

nağd pul dövriyyəsini təşkil edir, Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 19-cu

maddəsinin II hissəsinə və bu Qanuna müvafiq olaraq, pul nişanlarının tədavülə

buraxılmasını və tədavüldən çıxarılmasını həyata keçirir;

manatın xarici valyutalara nisbətdə rəsmi məzənnəsini mütəmadi müəyyən edir və

elan edir;

qanunvericiliyə uyğun olaraq valyuta tənzimini və nəzarətini həyata keçirir;

sərəncamında olan beynəlxalq qızıl-valyuta ehtiyatlarını saxlayır və idarə edir;

qanunvericiliyə uyğun olaraq hesabat tədiyə balansını tərtib edir və ölkənin proqnoz

tədiyə balansının hazırlanmasında iştirak edir;

«Banklar haqqında» və «Poçt haqqında» Azərbaycan Respublikası qanunlarına, bu

Qanuna və onlara müvafiq qəbul etdiyi normativ xarakterli aktlara uyğun olaraq bank

fəaliyyətini lisenziyalaşdırır və tənzimləyir, qanunla müəyyən edilmiş qaydada bank

fəaliyyətinə nəzarəti həyata keçirir;

ödəniş sistemlərinin fəaliyyətini təşkil edir, əlaqələndirir, tənzimləyir və onların

üzərində nəzarəti qanuna uyğun olaraq həyata keçirir;

bu Qanunla və digər qanunlarla nəzərdə tutulmuş başqa funksiyaları həyata keçirir.

Mərkəzi Bankın müstəqilliyi

Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası və qanunları ilə müəyyən edilmiş funksiya və

səlahiyyətlərini həyata keçirərkən, Mərkəzi Bank müstəqildir və bu zaman hər hansı dövlət

hakimiyyəti və yerli özünüidarəetmə orqanları, fiziki və hüquqi şəxslər onun fəaliyyətinə

hər hansı bir səbəbdən bilavasitə, yaxud dolayı yolla məhdudiyyət qoya bilməz, qanuna

zidd təsir və müdaxilə edə bilməz.

Mərkəzi Bankın hesabatlığı

Mərkəzi Bank öz fəaliyyəti barədə yalnız Azərbaycan Respublikası Prezidentinə

hesabat verir.

Mərkəzi Bankın Azərbaycan Respublikası Prezidenti qarşısında hesabatlığı

aşağıdakılardan ibarətdir:

Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 9-cu bəndinə müvafiq

olaraq, Mərkəzi Bankın İdarə Heyəti üzvlərinin vəzifəyə təyin və vəzifədən azad

edilməsindən;

Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 9-cu və 32-ci

bəndlərinə müvafiq olaraq, Mərkəzi Bankın İdarə Heyəti sədrinin — Mərkəzi Bankın

sədrinin (bundan sonra — Mərkəzi Bankın İdarə Heyəti sədri) və onun müavinlərinin

vəzifəyə təyin və vəzifədən azad edilməsindən;

bu Qanunun 58-ci maddəsinə müvafiq olaraq, Mərkəzi Bankın fəaliyyətinin

yoxlanılması üçün auditorun təyin edilməsindən və zəruri hallarda, auditor yoxlamasının

növbədənkənar qaydada keçirilməsindən;

Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin sədri tərəfindən ildə iki dəfə Mərkəzi Bankın əsas

məqsəd və funksiyalarının həyata keçirilməsi barədə hesabatın, habelə audit rəyi ilə təsdiq

edilmiş ilin yekunları üzrə maliyyə hesabatının və hesabat əməliyyat büdcəsi barədə

hesabatın Azərbaycan Respublikası Prezidentinə təqdim edilməsi.

Büdcə layihəsinin müzakirəsi zamanı Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin sədri qarşıdakı il

üçün pul siyasətinin əsas istiqamətləri barədə Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinə

məlumat verir.

Mərkəzi Bankın normativ xarakterli aktları

Mərkəzi Bank qanunla onun səlahiyyətlərinə aid edilmiş məsələlər üzrə bütün banklar,

bank olmayan kredit təşkilatları, habelə digər şəxslər üçün məcburi normativ xarakterli

aktları müstəqil qəbul edir.

Mərkəzi Bankın normativ xarakterli aktları qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada,

müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən dövlət qeydiyyatına alınır.

Mərkəzi Bankın bu Qanunla nəzərdə tutulmuş funksiyalarının və səlahiyyətlərinin

həyata keçirilməsi ilə bağlı müəyyən etdiyi maliyyə, prudensial və statistik hesabat

formaları dövlət qeydiyyatına alınmır.Beynəlxalq əməkdaşlıq

Mərkəzi Bank qanunvericiliyə, habelə Azərbaycan Respublikasının tərəfdaş çıxdığı

beynəlxalq müqavilələrə müvafiq olaraq, onun səlahiyyətlərinə aid edilən məsələlər üzrə

xarici dövlətlərin mərkəzi bankları ilə qarşılıqlı münasibətlərdə, habelə beynəlxalq maliyyəkredit

təşkilatlarında Azərbaycan Respublikasını təmsil edir.

Mərkəzi Bank fəaliyyətinin müxtəlif sahələri üzrə xarici dövlətlərin mərkəzi bankları

ilə əməkdaşlıq haqqında müqavilələr bağlaya bilər, həmçinin xaricdə yerləşən dövlət və

özəl mərkəzi klirinq (prosessinq) idarələri ilə öz adından (Azərbaycan Respublikası

Konstitusiyasının 119-cu maddəsinin dördüncü abzasının tələbləri nəzərə alınmaqla) klirinq

və hesablaşmalar haqqında sazişlər və başqa müqavilələr bağlaya bilər.

Mərkəzi Bank pul, valyuta və bank nəzarəti sahələrində əməkdaşlıq məqsədi daşıyan

beynəlxalq və regional təşkilatların kapitallarında və fəaliyyətlərində qanunvericiliklə

müəyyən edilmiş qaydada iştirak edə bilər.

Mərkəzi Bankın kapitalı

Mərkəzi Bankın kapitalı

Mərkəzi Bankın kapitalı onun nizamnamə kapitalından və kapital ehtiyatlarından

ibarətdir.

Mərkəzi Bankın nizamnamə kapitalı 500 milyon manatdır.

Mərkəzi Bankın kapital ehtiyatları tədavülə buraxılmış nağd milli valyutanın 15 faizi

miqdarında müəyyən edilir və hesabat ilinin mənfəətindən ayırmalar hesabına

formalaşdırılır.

Mərkəzi Bankın mənfəəti

Mərkəzi Bankın mənfəəti Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq Standartlarına uyğun

olaraq gəlirlərdən xərclərin çıxılması ilə hesablanır.

Mərkəzi Bankın gəlirləri bu Qanuna müvafiq olaraq, həyata keçirdiyi fəaliyyətdən

əldə etdiyi gəlirlərdən və qanunvericiliyə zidd olmayan digər mənbələrdən daxil olan vəsait

hesabına formalaşır.

Mərkəzi Bankın mənfəətinin bölüşdürülməsi

Hesabat ilinin mənfəəti, ilk növbədə, bu Qanunun 10.3-cü maddəsində nəzərdə

tutulmuş normativə uyğun olaraq Mərkəzi Bankın kapital ehtiyatlarının formalaşdırılmasına

yönəldilir.

Kapital ehtiyatları formalaşdırıldıqdan sonra Mərkəzi Bankın reallaşdırılmış

mənfəətinin sərbəst qalığı dövlət büdcəsinə köçürülür.

Reallaşdırılmış mənfəətin sərbəst qalığı Mərkəzi Bankın illik maliyyə hesabatı auditor

rəyi ilə təsdiqləndikdən sonra dövlət büdcəsinə köçürülür.

Xarici valyutada və qızılda olan aktivlərin və passivlərin yenidən

qiymətləndirilməsi

Manatın məzənnəsinin və qızılın dəyərinin dəyişməsi ilə əlaqədar hesabat ili ərzində

Mərkəzi Bankın balansında xarici valyutada və qızılda olan aktiv və passivlərin yenidən

qiymətləndirilməsi nəticəsində yaranan fərq Mərkəzi Bankın kapital ehtiyatlarında əks

olunur və bu Qanunun 10.3-cü maddəsində nəzərdə tutulmuş normativin hesablanması

zamanı nəzərə alınmır.

Mərkəzi Bankın maliyyə etibarlılığı

Mərkəzi Bank müflis elan oluna bilməz.

Mərkəzi Bankın aktivləri onun passivlərinin məbləğindən aşağı düşdükdə, yaranmış

kapital çatışmazlığı dövlət tərəfindən ödənilir.

Mərkəzi Bankın dövlət hakimiyyəti orqanları ilə münasibətləri

Mərkəzi Bankın dövlətlə münasibətlərinin əsasları

Bu Qanunun 14-cü maddəsində nəzərdə tutulmuş hal istisna olmaqla, Mərkəzi Bank

dövlətin öhdəlikləri üçün, dövlət isə Mərkəzi Bankın öhdəlikləri üçün cavabdeh deyildir.

Mərkəzi Bank Azərbaycan dövlətinin bankıdır. Mərkəzi Bank Azərbaycan dövlətinin

maliyyə agenti kimi çıxış edə bilər.

Mərkəzi Bank bu Qanunla müəyyən olunmuş məqsədlərinə uyğun olaraq dövlətin

iqtisadi siyasətinin həyata keçirilməsinə səlahiyyətləri daxilində yardım edir.

Mərkəzi Bankın dövlətə kreditləri

Mərkəzi Bank Azərbaycan Respublikasının dövlət büdcəsi kəsirinin birbaşa

maliyyələşdirilməsi üçün dövlətə kredit vermir.

Dövlət büdcəsində qısamüddətli vəsait çatışmazlığı yarandıqda, Mərkəzi Bank

müvafiq icra hakimiyyəti orqanı ilə bağlanmış müqaviləyə əsasən gəlir gətirən dövlət borc

qiymətli kağızları ilə təmin edilməsi şərti ilə dövlətə ən çoxu 6 ay müddətinə və cari ildə

ödənilmək şərti ilə milli valyutada (manatla) kredit verə bilər. Belə kreditlərin verilmiş və

ödənilməmiş hissəsinin ümumi məbləği son üç il ərzində dövlət büdcəsinin orta gəlirlərinin

3 faizindən çox ola bilməz.

Mərkəzi Bank tərəfindən Azərbaycan dövlətinin buraxdığı borc qiymətli kağızların

alınması dövlətə kreditlərin verilməsi hesab olunur. Belə əqdlər bu Qanunun 49-1.2-ci

maddəsində nəzərdə tutulmuş hallar istisna olmaqla yalnız təkrar bazarda bağlanıla bilər və

onlara bu Qanunun 16.2-ci maddəsinin şərtləri şamil olunur.

Pul siyasətinin həyata keçirilməsi ilə əlaqədar tələb olunduğu halda, bu Qanunun

16.2-ci maddəsinin şərtləri tətbiq edilmir, bu şərtlə ki, dövlət borc qiymətli kağızlarının

alqı-satqısı təkrar bazarda həyata keçirilmiş olsun.

Mərkəzi Bank dövlətin bankı kimi

Mərkəzi Bank müvafiq icra hakimiyyəti orqanı ilə razılaşdırılmış şərtlərlə dövlət

xəzinədarlıq hesablarına xidmət göstərir.

Pul siyasətinin həyata keçirilməsi ilə əlaqədar tələb olunduqda, Mərkəzi Bank

müvafiq icra hakimiyyəti orqanı ilə razılaşdırılmış şərtlərlə dövlətdən müddətli depozitlər

qəbul edə bilər.

Mərkəzi Bank Azərbaycan Respublikasının dövlət hakimiyyəti orqanlarının, habelə

dövlət və büdcədənkənar dövlət fondlarının bank hesablarına xidmət göstərə bilər.

Mərkəzi Bankın dövlət hakimiyyəti orqanları ilə qarşılıqlı münasibətləri

Mərkəzi Bank Azərbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyəti orqanlarına

dövlətin iqtisadi siyasətinin başlıca istiqamətlərinə, o cümlədən büdcə-vergi, qiymət-tarif

tədbirlərinə, habelə dövlətin daxili və xarici borcunun həcminə və idarə edilməsinə dair

təkliflər verə bilər.

Mərkəzi Bank bilavasitə Mərkəzi Bankın funksiya və səlahiyyətlərinə aid edilən

məsələlər və bank məsələləri üzrə sorğu əsasında qanunların və digər normativ hüquqi

aktların layihələrinə dair rəy verə bilər.

Mərkəzi Bank dövlətin maliyyə agenti kimi

Mərkəzi Bank müvafiq icra hakimiyyəti orqanı ilə razılaşdırılmış şərtlərlə dövlətin maliyyə

agenti funksiyalarını həyata keçirə bilər. Maliyyə agenti olaraq, Mərkəzi Bank dövlətin

borc qiymətli kağızlarını yerləşdirmək və onlarla digər əməliyyatlar aparmaqla dövlət

borcuna xidmət göstərə, habelə qanunla müəyyən edilmiş hallarda və qaydada başqa

maliyyə əməliyyatlarını apara bilər.

Mərkəzi Bankın təşkilati strukturu və idarə olunması

Mərkəzi Bankın təşkilati strukturu

Mərkəzi Bankın təşkilati strukturuna İdarə Heyəti, mərkəzi aparat, ərazi idarələri

daxildir. Mərkəzi Bankın mərkəzi aparatı daxili audit bölməsindən, habelə İdarə Heyətinin

müəyyən etdiyi digər struktur bölmələrdən ibarətdir.

Mərkəzi Bankın mərkəzi aparatına daxil olan bütün struktur bölmələri və qurumları

İdarə Heyəti tərəfindən təsdiq edilmiş əsasnamələrə uyğun olaraq fəaliyyət göstərir.

Mərkəzi Bankın İdarə Heyəti

Mərkəzi Bank İdarə Heyəti tərəfindən idarə olunur. Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin

tərkibi yeddi nəfərdən ibarətdir. İdarə Heyətinin tərkibinə sədr, Mərkəzi Bankda daimi

əsaslarla işləyən dörd üzv və iki kənar üzv daxildir.

İqtisadiyyat və ya hüquq sahəsində ali təhsilə, iqtisadiyyat, hüquq, maliyyə və ya bank

sahəsi üzrə peşəkar təcrübəyə malik olan, mülkiyyət əleyhinə, iqtisadi fəaliyyət sahəsində,

qulluq mənafeyi əleyhinə, habelə ağır və xüsusi ilə ağır cinayətlərə görə məhkum

olunmayan, habelə xarici dövlətlərin qarşısında heç bir öhdəliyi olmayan Azərbaycan

Respublikasının vətəndaşları İdarə Heyətinin üzvləri ola bilərlər.

Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin və Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali

Məclisinin deputatları, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin və Naxçıvan Muxtar

Respublikası Nazirlər Kabinetinin üzvləri, bələdiyyələrin seçkili üzvləri, habelə dövlət

hakimiyyəti və ya bələdiyyə orqanında qulluqda olan şəxslər eyni zamanda Mərkəzi Bankın

İdarə Heyətinin üzvləri ola bilməzlər.

Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin üzvləri Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının

109-cu maddəsinin 10-cu bəndinə, 95-ci maddəsinin I hissəsinin 15-ci bəndinə və II

hissəsinə müvafiq olaraq, vəzifəyə təyin və vəzifədən azad edilirlər.

İdarə Heyətinin üzvləri vəzifəyə 5 il müddətinə təyin edilirlər.

Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin sədri Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının

109-cu maddəsinin 32-ci bəndinə müvafiq olaraq, Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin üzvləri

sırasından İdarə Heyəti üzvünün səlahiyyət müddətinə vəzifəyə təyin edilir.

Mərkəzi Bankın İdarə Heyəti sədrinin birinci müavini və digər müavinləri

Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 32-ci bəndinə müvafiq

olaraq, Mərkəzi Bankın İdarə Heyəti üzvləri sırasından İdarə Heyəti üzvünün səlahiyyət

müddətinə vəzifəyə təyin edilirlər.

. İdarə Heyətinin üzvləri Mərkəzi Bankda daimi əsaslarla işlədiyi dövrdə elmi, pedaqoji

və yaradıcılıq fəaliyyəti istisna olmaqla, digər ödənişli fəaliyyətlə, habelə sahibkarlıq

fəaliyyəti ilə məşğul ola bilməzlər. Qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş hallar istisna

olmaqla, İdarə Heyətinin Mərkəzi Bankda daimi əsaslarla işləyən üzvləri hüquqi şəxslərin

idarəetmə orqanlarında vəzifə tuta bilməzlər.

Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin üzvləri, habelə onların yaxın qohumları (ər-arvad,

valideynlər, ər-arvadın valideynləri, baba, nənə, övlad, övladlığa götürülən, qardaş və bacı)

Mərkəzi Bankın nəzarət etdiyi kredit təşkilatlarında mühüm iştirak payına malik ola

bilməzlər.

. İdarə Heyətinin üzvləri siyasi partiyaların üzvü ola bilməz və ictimai birliklərdə

vəzifə tuta bilməzlər.

. Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin səlahiyyətləri

Mərkəzi Bankın İdarə Heyəti:

hər il üçün dövlətin pul və valyuta siyasətini müəyyənləşdirir və təsdiq edir;

. pul siyasətinin alətlərinə dair qərarlar qəbul edir, o cümlədən uçot dərəcəsini,

özünün əməliyyatları üzrə faiz dərəcələrini, acıq bazarda əməliyyatların şərtlərini müəyyən

edir;

. yeni nümunəli pul nişanlarının tədavülə buraxılması və köhnə nümunəli pul



nişanlarının tədavüldən çıxarılması barədə qərar qəbul edir;

valyuta tənzimi və nəzarətinin həyata keçirilməsi, habelə manatın başqa valyutalara

mübadilə məzənnəsinin müəyyən olunması qaydasını təsdiq edir;

Mərkəzi Bankın büdcəsini və ona dəyişiklikləri təsdiq edir;

Mərkəzi Bankın kapital ehtiyatlarının formalaşdırılması və istifadə olunması

qaydasını müəyyən edir;

. Mərkəzi Bankın illik maliyyə hesabatını təsdiq edir;

beynəlxalq qızıl-valyuta ehtiyatlarının saxlanılması və idarə olunması strategiyası

və qaydalarını müəyyən edir;

kredit təşkilatlarına bank fəaliyyətinin həyata keçirilməsi üçün lisenziyaların

verilməsi və ləğv edilməsi barədə qərar qəbul edir;

kredit təşkilatları üçün iqtisadi tənzimləmə (prudensial) normativləri müəyyən

edir;

qanunvericiliklə müəyyən olunmuş hallarda, banklara müvəqqəti inzibatçının təyin



edilməsi və səlahiyyətinə xitam verilməsi haqqında qərar qəbul edir;

. Azərbaycan Respublikasının bank sistemində xarici kapitalın iştirak limitini

müəyyənləşdirir;

Mərkəzi Bankın təşkilati strukturunu və idarəetmə prosedurlarını müəyyən edir;

Mərkəzi Banka işə qəbul və əməkdaşların qiymətləndirilməsi qaydalarını, habelə

Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin nomenklaturasına daxil olan vəzifələri müəyyənləşdirir,

həmin vəzifələrə təyinatları və vəzifələrdən azad edilmələri təsdiq edir;

Mərkəzi Bankın Naxçıvan Muxtar Respublikası İdarəsinin rəhbərinin Naxçıvan

Muxtar Respublikası Ali Məclisinin sədri tərəfindən vəzifəyə təyin edilməsi və vəzifədən

azad edilməsinə razılıq verir;

Mərkəzi Bankda əməyin ödənilməsi formaları və miqdarını Azərbaycan

Respublikasının bank sistemində uyğun əməkhaqqı səviyyəsi nəzərə alınmaqla

müəyyənləşdirir;

. Mərkəzi Bankın normativ xarakterli aktlarını təsdiq edir;

bu Qanunla Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin səlahiyyətlərinə aid edilmiş digər

məsələləri həll edir.

İdarə Heyətinin iclasları

Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin iclasları ayda bir dəfədən az olmayaraq keçirilir.

. İdarə Heyətinin iclaslarına Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin sədri, o olmadıqda bu

Qanunda nəzərdə tutulmuş qaydada onun səlahiyyətlərini həyata keçirən İdarə Heyətinin

üzvü sədrlik edir.

. İdarə Heyətinin iclaslarını Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin sədri çağırır. İclaslar İdarə

Heyətinin azı digər iki üzvünün tələbi ilə də çağırıla bilər.

. İdarə Heyətinin üzvlərinə iclasın keçirilməsi yeri və vaxtı, habelə gündəliyinə

çıxarılan məsələlər barədə, bir qayda olaraq, iclasa azı 3 gün qalmış məlumat verilir.

İdarə Heyətinin iclası İdarə Heyəti üzvlərinin yarıdan çoxu iştirak etdikdə səlahiyyətli

sayılır və bunlardan biri sədr, yaxud onu əvəz edən şəxs olmalıdır.İclasın gündəliyinə İdarə Heyətinin hər hansı üzvünün maraqlarına toxunan məsələ

çıxarıldıqda, həmin üzv bununla bağlı maraqları haqqında ətraflı məlumat verməli və bu

məsələnin müzakirəsində iştirak etməməlidir. Bu zaman həmin üzv məsələyə dair

səsvermədə iştirak etmir və onun iştirakı yetərsay müəyyən edilərkən nəzərə alınmır.

İdarə Heyətinin qərarları iclasda iştirak edən İdarə Heyəti üzvlərinin adi səs çoxluğu

ilə qəbul edilir. Səslər bərabər olduqda, iclasa sədrlik edən həlledici səsə malikdir. İdarə

Heyətinin üzvü İdarə Heyətinin qəbul etdiyi qərarla razı olmazsa, bu barədə özünün

əsaslandırılmış rəyini bildirə bilər.

İdarə Heyətinin iclaslarının protokolu tərtib edilir. Protokolu iclasa sədrlik edən və

İdarə Heyətinin katibi imzalayır.

İdarə Heyətinin katibini Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin sədri İdarə Heyətinin üzvü

olmayan əməkdaşlar sırasından təyin edir.

Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin sədri

. Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin sədri Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin işini təşkil edir

və eyni zamanda Mərkəzi Bankın icra strukturuna başçılıq edir.

Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin sədri aşağıdakı səlahiyyətlərə malikdir:

etibarnamə təqdim etmədən Mərkəzi Bankı Azərbaycan Respublikası daxilində və

qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada xaricdə təmsil edir;

İdarə Heyətinin təsdiq etdiyi normativ xarakterli aktları imzalayır;

. Mərkəzi Bankın bütün əməkdaşları üçün məcburi olan əmr və sərəncamlar verir;

. İdarə Heyətinin nomenklaturasına daxil olmayan şəxsləri vəzifəyə təyin edir və

vəzifədən azad edir;

. İdarə Heyəti sədrinin müavinləri və Mərkəzi Bankın digər rəhbər işçiləri arasında

vəzifə bölgüsünü aparır;

. Mərkəzi Bankın fəaliyyətinə dair İdarə Heyətinin səlahiyyətinə aid edilməyən

məsələləri həll edir;

. bu Qanunla nəzərdə tutulmuş digər səlahiyyətləri həyata keçirir.

. Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin sədri olmadıqda, onun səlahiyyətləri birinci müavin

tərəfindən həyata keçirilir. Birinci müavin olmadıqda, həmin səlahiyyətlər Mərkəzi Bankın

İdarə Heyəti sədrinin müəyyən etdiyi qaydada digər müavini və ya İdarə Heyətinin üzvü

tərəfindən həyata keçirilir.

İdarə Heyəti üzvlərinin səlahiyyətinə vaxtından əvvəl xitam verilməsi

. Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin sədri və digər üzvləri vaxtından əvvəl Azərbaycan

Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 10-cu bəndi ilə müəyyən edilmiş

qaydada, o cümlədən aşağıda göstərilən hallar nəzərə alınmaqla öz vəzifəsindən azad oluna

bilər:


Azərbaycan Respublikası Prezidentinə istefa haqqında ərizə təqdim etdikdə;

. müvafiq tibbi arayışa əsasən xəstəliklə əlaqədar 6 aydan çox müddətdə öz

vəzifələrini icra edə bilmədikdə, bu şərtlə ki, Mərkəzi Bankın İdarə Heyəti Azərbaycan

Respublikası Prezidenti qarşısında vəsatətlə çıxış edir;

məhkəmənin qüvvəyə minmiş qərarı ilə məhdud fəaliyyət qabiliyyətli və ya

fəaliyyət qabiliyyəti olmayan hesab edildikdə;

məhkəmənin qüvvəyə minmiş hökmü ilə cinayət törətməkdə təqsirli bilindikdə;

İdarə Heyətinin üzvünə dair bu Qanunun 21-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş tələb

və məhdudiyyətlər pozulduqda.

Vaxtından əvvəl səlahiyyətlərinə xitam verilməsi ilə razı olmayan İdarə Heyətinin

üzvü qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada məhkəməyə şikayət verə bilər.

İdarə Heyəti üzvlərinin istefaya getməsi

Mərkəzi Bankın İdarə Heyəti sədrinin və İdarə Heyətinin digər üzvlərinin istefası

haqqında qərar ərizə verildikdən sonra 2 ay ərzində qəbul edilir. Qərar bu dövrdə qəbul

edilməzsə, istefa haqqında ərizə verən şəxs ərizənin verildiyi tarixdən 3 ay sonra istefaya

getmiş hesab edilir.

Mərkəzi Bankın İdarə Heyəti sədrinin və İdarə Heyətinin digər üzvlərinin istefası

haqqında ərizənin rədd edilməsi barədə qərar qəbul edildikdə, ərizə verən şəxs belə qərarın

qəbul olunduğu tarixdən 1 ay sonra istefaya getmiş hesab edilir, bu şərtlə ki, o, istefa

haqqında ərizənin rədd edilməsi barədə qərar qəbul olunduqdan sonra 2 həftə ərzində istefa

haqqında ərizəni təsdiq edən əlavə ərizə təqdim etmiş olsun.

Daxili audit

Mərkəzi Bankın daxili audit bölməsi aşağıdakıları həyata keçirir:

. Mərkəzi Bank üzrə risklərin idarə olunması sahəsində adekvat prosedurların və

nəzarət mexanizmlərinin vəziyyətini qiymətləndirir, onların daim tətbiq olunmasına nəzarət

edir;


qanunvericiliyə əməl olunmasını təmin etmək məqsədilə Mərkəzi Bankın struktur

bölmələrinin auditini həyata keçirir;

audit zamanı aşkar etdiyi nöqsanların aradan qaldırılması, habelə uçot və hesabat,

daimi nəzarət prosedurları və mexanizmləri barədə Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinə və

struktur bölmələrinə tövsiyələr verir;

Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin müəyyən etdiyi digər səlahiyyətləri həyata keçirir.

Daxili audit bölməsi bilavasitə Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin sədrinə tabedir.

Pul siyasəti

Pul siyasəti

Mərkəzi Bank qarşıdakı il üçün dövlətin pul siyasətinin əsas istiqamətlərini oktyabr

ayının 1-dən gec olmayaraq, Azərbaycan Respublikası Prezidentinə təqdim edir və dekabr

ayının 31-dək kütləvi informasiya vasitələrində ictimaiyyətə açıqlayır.

Pul siyasətinin əsas istiqamətlərini açıqlayarkən, Mərkəzi Bank cari ildə həyata

keçirilən pul siyasətinin yekunlarını, habelə qarşıdakı il üçün müəyyən etdiyi pul

siyasətinin məqsəd və vəzifələrini, Mərkəzi Bankdan asılı olan və asılı olmayan amilləri də

əks etdirməklə onların həyata keçirilməsi yollarını göstərir.

Pul siyasətinin alətləri

. Pul siyasəti aşağıdakı alətlər vasitəsilə həyata keçirilir:

açıq bazarda əməliyyatların aparılması;

faiz dərəcələrinin müəyyənləşdirilməsi;

kredit təşkilatları üçün məcburi ehtiyatların müəyyənləşdirilməsi;

kredit təşkilatlarının yenidən maliyyələşdirilməsi;

. depozit əməliyyatlarının aparılması;

bank əməliyyatlarının məhdudlaşdırılması;

. beynəlxalq təcrübədə qəbul edilmiş pul siyasətinin digər alətləri.

Mərkəzi Bank bu Qanunla müəyyən edilmiş məqsəd və funksiyalarına uyğun olaraq

bu Qanunun 29.1-ci maddəsində göstərilənlərdən özünün məqbul hesab etdiyi alətləri tətbiq

edir.


Açıq bazarda əməliyyatlar

. Mərkəzi Bank açıq bazarda aşağıdakı əməliyyatları apara bilər:

bu Qanunun 16-cı maddəsinin tələblərini nəzərə almaqla, dövlətin buraxdığı

qiymətli kağızlarla alqı-satqı və digər əməliyyatlar;

özünün buraxdığı qiymətli kağızlarla alqı-satqı və digər əməliyyatlar;

xarici valyuta ilə alqı-satqı və digər əməliyyatlar.

Pul siyasətinin həyata keçirilməsi məqsədi ilə buraxılan Mərkəzi Bankın borc qiymətli

kağızlarının buraxılışı və dövriyyəsi qaydaları qanunvericiliklə müəyyən edilir.

. Faiz dərəcələrinin müəyyənləşdirilməsi

Mərkəzi Bank uçot dərəcəsini və öz əməliyyatları üzrə faiz dərəcələrini

müəyyənləşdirir.

Mərkəzi Bank uçot dərəcəsini müəyyənləşdirərkən, ölkədəki mövcud makroiqtisadi

durumu və maliyyə bazarının vəziyyətini nəzərə alır.

Mərkəzi Bank öz əməliyyatları üzrə faiz dərəcələrini pul bazarının likvidlik

vəziyyətini nəzərə alaraq özünün açıq bazar, yenidənmaliyyələşdirilmə və depozit

əməliyyatları üzrə faiz dərəcələrini təsbit etməklə və ya hərraclarda tələb və təklif əsasında

müəyyənləşdirir.

Mərkəzi Bank müəyyən etdiyi uçot dərəcəsini və öz əməliyyatları üzrə faiz

dərəcələrini dərc etdirir.

Məcburi ehtiyatların müəyyənləşdirilməsi

. Mərkəzi Bank kredit təşkilatlarına məcburi ehtiyatlar saxlamaq barədə göstəriş verə

bilər. Ehtiyatlar depozitlərin faizi nisbətində müəyyən edilir və Mərkəzi Bankda saxlanılır.

Tələb olunan ehtiyatların norması, hesablanması və saxlanması qaydası Mərkəzi Bankın

İdarə Heyəti tərəfindən müəyyən edilir.

Məcburi ehtiyatlar təmin edilmədikdə, Mərkəzi Bank ehtiyatı təmin etməyən kredit

təşkilatına və onun inzibatçılarına qarşı Azərbaycan Respublikasının İnzibati Xətalar

Məcəlləsində nəzərdə tutulmuş inzibati tənbeh tədbirlərini tətbiq edə bilər.

Kredit təşkilatlarının yenidən maliyyələşdirilməsi

Pul siyasətinin həyata keçirilməsi məqsədilə Mərkəzi Bank tərəfindən kredit

təşkilatlarının yenidən maliyyələşdirilməsi həyata keçirilir. Bu zaman verilən kreditlər

dövlət qiymətli kağızları, dövlətin və digər etibarlı emitentlərin qarantiyaları və zaminliyi,

xarici valyuta, qızıl, müxtəlif formada qiymətli metallar və digər aktivlərlə təmin

olunmalıdır. Belə kreditlər 6 aydan çox olmayan müddətə verilir və həmin müddətə uzadıla

bilər.


Yenidən maliyyələşdirilmənin forma, qayda və şərtlərini Mərkəzi Bankın İdarə Heyəti

müəyyən edir.

Kreditlər kredit təşkilatlarının baş idarələrinə verilir.

Depozit əməliyyatları

Mərkəzi Bank özünün müəyyən etdiyi şərtlərlə və qarşılıqlı razılaşma əsasında kredit

təşkilatlarından depozitlər cəlb edə və onlarda depozitlər yerləşdirə bilər.

Bank əməliyyatlarının məhdudlaşdırılması

Pul siyasətinin həyata keçirilməsi məqsədilə istisna hallarda, qanunvericiliyə müvafiq

olaraq, Mərkəzi Bank kredit təşkilatları tərəfindən aparılan ayrı-ayrı əməliyyatları

müvəqqəti məhdudlaşdıra, o cümlədən onların əməliyyatları üzrə faiz dərəcələrinin aşağı və

yuxarı hədlərini müəyyənləşdirə bilər.

Nağd pul tədavülünün təşkili

Pul vahidi

Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasının 19-cu maddəsinin I hissəsinə müvafiq

olaraq, Azərbaycan Respublikasının pul vahidi manatdır. Bir manat 100 (yüz) qəpikdən

ibarətdir. Pul nişanları kağız və metal pul formasında tədavülə buraxıla bilər.

Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 19-cu maddəsinin III hissəsinə müvafiq

olaraq, Azərbaycan Respublikasının ərazisində manatdan başqa pul vahidlərinin ödəniş

vasitəsi kimi işlədilməsi qadağandır.

Mərkəzi Bankın buraxdığı pul nişanları, o cümlədən yubiley və xatirə pul nişanları

Azərbaycan Respublikasının bütün ərazisində nominal dəyərləri ilə hər növ ödənişlərin

həyata keçirilməsi, hesablara daxil edilməsi və pul köçürmələri zamanı hökmən qəbul

edilməlidir.

Manatla qızıl və ya digər qiymətli metallar arasında rəsmi nisbət müəyyən edilmir.

Tədavülə buraxılmış pul nişanları Mərkəzi Bankın borc öhdəliyidir və onun bütün aktivləri

ilə təmin edilir.

Saxta pul nişanlarının hazırlanması və satışı ilə məşğul olan şəxslər Azərbaycan

Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq məsuliyyət daşıyırlar.

Pul nişanlarının saxta olması barədə ekspert rəyini Mərkəzi Bank verir.

Pul nişanlarının saxtalaşdırılması üzrə cinayət işinin məhkəmə icraatı başa çatdıqdan

sonra saxta pul nişanları Mərkəzi Banka təhvil verilir.

Pul tədavülünün təşkili

Azərbaycan Respublikasının ərazisində nağd pul tədavülünün təşkili üçün Mərkəzi

Bank aşağıdakıları həyata keçirir:

pul nişanlarına olan tələbatı müəyyənləşdirir;

pul nişanlarının istehsalını təşkil edir və ya hazırlanmasına sifariş verir, onların

daşınmasını və saxlanmasını təmin edir;

pul nişanlarının ehtiyatlarını yaradır və həmin ehtiyatlara sərəncam verir;

Mərkəzi Bank və kredit təşkilatları tərəfindən nağd pulun saxlanması və

inkassasiyası qaydalarını müəyyən edir;

37.0.5. Mərkəzi Bankda və kredit təşkilatlarında kassa əməliyyatlarının aparılması

qaydalarını müəyyənləşdirir;

tədavülə yararsız olan pul nişanlarının əlamətlərini və onların dəyişdirilməsi

qaydalarını müəyyən edir.

Pul nişanlarının tədavülə buraxılması

Yeni nümunəli pul nişanlarının tədavülə buraxılması haqqında qərarı Mərkəzi Bankın

İdarə Heyəti qəbul edir. Mərkəzi Bank tədavülə buraxdığı pulların nominallarını, ölçüsünü,

tərtibatını, mühafizə elementlərini, habelə digər bədii və texniki xüsusiyyətlərini müəyyən

edir.

Mərkəzi Bankın İdarə Heyəti yubiley və xatirə pul nişanlarının tədavülə buraxılması



haqqında qərar qəbul edə bilər. Mərkəzi Bank müəyyən etdiyi qaydada və qiymətlərlə

buraxdığı yubiley və xatirə pul nişanlarının satışını təşkil edir.

Mərkəzi Bank qiymətlər miqyasının dəyişdirilməsi (denominasiya) ilə əlaqədar yeni

pul nişanlarının tədavülə buraxılması haqqında qərarı müvafiq icra hakimiyyəti orqanı ilə

razılaşdırmaqla qəbul edir.

Pul nişanlarının tədavüldən çıxarılması

Denominasiya halları istisna olmaqla, Mərkəzi Bank tədavüldə olan kağız və metal

pulun yeni nümunəli pul nişanlarına dəyişdirilməsi haqqında qərar qəbul edir.

Mərkəzi Bank tədavüldə olan pul nişanlarının dəyişdirilməsi haqqında qərarını, habelə

yeni pul nişanlarının təsvirini və pulların dəyişdirilməsi qaydaları haqqında məlumatı

kütləvi informasiya vasitələrində dərc etdirir.

Yeni pul nişanlarının tədavülə buraxılması ilə əlaqədar pulların dəyişdirilməsi zamanı

dəyişdirilmənin məbləğləri, yaxud subyektləri üzrə hər hansı məhdudiyyətə yol verilmir.

Dəyişdirilməli olan pul nişanları Mərkəzi Bankın müəyyən etdiyi müddətdə, lakin bir ildən

az olmamaq şərti ilə qanuni ödəniş vasitəsi sayılır. Həmin müddətdən sonra pul nişanları

Mərkəzi Bank tərəfindən müddətsiz olaraq dəyişdirilir.

Saxta pul nişanlarının tədavüldən çıxarılması, məhv edilməsi və bununla əlaqədar

müvafiq tədbirlərin görülməsi qaydaları Mərkəzi Bankın İdarə Heyəti tərəfindən müəyyən

edilir.

Saxta pul nişanlarının dəyəri ödənilmir və onlar geri qaytarılmır. Bu qayda xarici

valyutada olan saxta pul nişanlarına da şamil edilir.

Pul nişanlarının dəyişdirilməsi

Mərkəzi Bank tədavülə yararlı pul nişanlarını məhdudiyyətsiz dəyişdirir. Saxta olmayan,

bütöv bir hissədən ibarət səthinin 60 faizindən az olmayan hissəsini və ya eyni əskinasa

məxsus hissələrdən ibarət səthinin 100 faizini saxlamış pul nişanlarının nominal dəyəri

Mərkəzi Bank tərəfindən məhdudiyyətsiz ödənilir. Pul nişanının hissələrinin eyni əskinasa

məxsus olması yalnız Mərkəzi Bank tərəfindən müəyyənləşdirilə bilər.

Pul nişanlarının məhvi

Saxta pul nişanları istisna olmaqla, tədavüldən çıxarılmış pul nişanları müvafiq icra

hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş qaydalar əsasında məhv edilir.

Mərkəzi Bank tədavüldən çıxarılmış kağız və metal pulların çap formalarının və

ştamplarının məhv olunmasını təmin edir.

Beynəlxalq qızıl-valyuta ehtiyatlarının idarə olunması

Beynəlxalq qızıl-valyuta ehtiyatları

Mərkəzi Bank dövlətin pul siyasətinin həyata keçirilməsi, ölkənin beynəlxalq

öhdəlikləri üzrə hesablaşmaların vaxtında aparılması üçün beynəlxalq qızıl-valyuta

ehtiyatlarını İdarə Heyətinin müəyyən etdiyi strategiya çərçivəsində saxlayır və idarə edir.

Mərkəzi Bank İdarə Heyətinin müəyyən etdiyi strategiya və qaydalar çərçivəsində

aşağıdakı aktivlərdən ibarət beynəlxalq qızıl-valyuta ehtiyatlarını saxlayır və idarə edir:

qızıl, digər qiymətli metallar və qiymətli daşlar ;

kağız və metal pul formasında sərbəst dönərli xarici valyuta;

xarici dövlətlərin mərkəzi banklarının və ya digər maliyyə idarələrinin hesablarında

Mərkəzi Bankın sərbəst dönərli xarici valyutada saxladığı vəsaitlər;

Beynəlxalq Valyuta Fondunun xüsusi borcalma hüquqları və Beynəlxalq Valyuta

Fondunda ehtiyat mövqeyi;

xarici dövlətlərin, mərkəzi bankların və ya beynəlxalq maliyyə təşkilatlarının

buraxdığı, yaxud təminat verdiyi qiymətli borc kağızları;

beynəlxalq aləmdə qəbul olunmuş digər ehtiyat aktivləri.

Mərkəzi Bank beynəlxalq qızıl-valyuta ehtiyatlarının idarə edilməsində bu sahədə

ixtisaslaşmış maliyyə təsisatlarının xidmətlərindən İdarə Heyətinin müəyyən etdiyi

strategiya çərçivəsində istifadə edə bilər.

Beynəlxalq qızıl-valyuta ehtiyatları dövlətin pul siyasətinin həyata keçirilməsi,

ölkənin beynəlxalq öhdəlikləri üzrə hesablaşmaların vaxtında aparılması üçün Mərkəzi

Bankın mülahizəsinə görə təhlükəli səviyyəyədək azaldıqda və ya azalması qorxusu

olduqda, Mərkəzi Bank müvafiq icra hakimiyyəti orqanına ehtiyatların belə azalmasına

gətirib çıxarmış və ya gətirib çıxara biləcək səbəbləri qabaqcadan göstərməklə, beynəlxalq

qızıl-valyuta ehtiyatı mövqeyi haqqında hesabat və əsaslandırılmış təkliflər təqdim edir.

Beynəlxalq qızıl-valyuta ehtiyatları haqqında məlumat

Mərkəzi Bank beynəlxalq qızıl-valyuta ehtiyatlarının ümumi miqdarı barədə rübdə bir

dəfədən az olmayaraq, kütləvi informasiya vasitələrində məlumat dərc etdirir.

Ödəniş sistemləri üzrə səlahiyyətlər

Mərkəzi Bank ödəniş, o cümlədən hesablaşma və klirinq (prosessinq) sistemlərinin

sabit işləməsini təmin etmək məqsədi ilə onların fəaliyyətini təşkil edir, əlaqələndirir,

tənzimləyir və onların fəaliyyətinə nəzarət edir.

Mərkəzi Bank normativ xarakterli aktları ilə müəyyən edilmiş qaydada klirinq

(prosessinq) təşkilatlarının fəaliyyətinə icazələr verir və nəzarəti həyata keçirir.

Mərkəzi Bank Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinə uyğun olaraq ölkədə

nağdsız hesablaşmaların və kredit təşkilatları vasitəsilə pul köçürmələrinin aparılması

qaydalarını və şərtlərini, habelə ödəniş sənədlərinin forma və məzmununu müəyyən edir.

Mərkəzi Bank Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinə və digər normativ

hüquqi aktlara uyğun olaraq bank hesablarının növlərini, onların açılması, aparılması və

bağlanması qaydalarını müəyyən edir.

Mərkəzi Bank kredit təşkilatlarının istifadə etdikləri elektron hesablaşma və pul

köçürmələri, klirinq (prosessinq) sistemlərinin etibarlığının və təhlükəsizliyinin, habelə

bank informasiyasının mühafizəsinin təmin edilməsinə aid minimum tələbləri müəyyən edə

bilər.


Mərkəzi Bank qanunvericiliyə müvafiq olaraq, ödəniş sistemlərinin təşkili sahəsində

digər səlahiyyətləri həyata keçirir.

Kredit təşkilatları arasında hesablaşmaların təşkili

Mərkəzi Bank ölkə ərazisində fəaliyyət göstərən kredit təşkilatları arasında hesablaşmaları

Mərkəzi Bankda milli valyutada (manatda) açdıqları müxbir hesabları vasitəsilə, yaxud

beynəlxalq təcrübəyə uyğun olaraq Mərkəzi Bankın müəyyən etdiyi digər üsullarla təşkil

edir.

Kredit təşkilatları ilə münasibətlər Kredit təşkilatları ilə münasibətlərin əsas prinsipləri



Mərkəzi Bank Azərbaycan Respublikasının bank sisteminin sabit işini təmin etmək,

bank kreditorlarının və əmanətçilərinin maraqlarını qorumaq məqsədilə bank fəaliyyəti

üzərində lisenziyalaşdırma, tənzimləmə və nəzarət funksiyalarını bu Qanuna, «Banklar

haqqında» «Poçt haqqında», «Bank olmayan kredit təşkilatları haqqında» və «Kredit

İttifaqları haqqında» Azərbaycan Respublikası qanunlarına, Mərkəzi Bankın normativ

xarakterli aktlarına və səmərəli bank nəzarəti üzrə beynəlxalq təcrübəyə uyğun olaraq

həyata keçirir.

Mərkəzi Bank qanunla nəzərdə tutulmuş hallar istisna olmaqla, kredit təşkilatlarının

cari fəaliyyətinə qarışmır.

Mərkəzi Bank kredit təşkilatlarının öhdəlikləri üçün, kredit təşkilatları isə Mərkəzi

Bankın öhdəlikləri üçün cavabdeh deyildir.

Bu Qanunda nəzərdə tutulmuş hallarda, Mərkəzi Bank banklar üçün sonuncu

instansiya kreditoru kimi çıxış edə bilər.

Öz funksiya və səlahiyyətlərini həyata keçirərkən, Mərkəzi Bank kredit təşkilatlarının

ona məlum olan fəaliyyəti haqqında məlumatı yalnız qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş

hallarda açıqlaya bilər.

Mərkəzi Bank Azərbaycan Respublikasında bank fəaliyyətinin həyata keçirilməsi

üçün kredit təşkilatlarına xüsusi razılıqların (lisenziyaların), onların filial və şöbələrinə,

habelə nümayəndəlik fəaliyyətinin həyata keçirilməsi üçün yerli və xarici bankların

nümayəndəliklərinə icazələrin, maliyyə xidmətlərinin göstərilməsi üçün poçt rabitəsinin

milli operatoruna xüsusi razılığın (lisenziyanın) verilməsində və onların ləğv edilməsində

müstəsna səlahiyyətə malikdir.

Bank fəaliyyətinin həyata keçirilməsi üçün verilən lisenziyaların və icazələrin forma

və məzmununu Mərkəzi Bank müəyyənləşdirir.

Kredit təşkilatlarının və poçt rabitəsinin milli operatorunun fəaliyyətinin

tənzimlənməsi və nəzarəti üzrə Mərkəzi Bank aşağıdakıları həyata keçirir:

bank fəaliyyəti üzrə normativ xarakterli aktları qəbul edir;

prudensial normativləri, habelə onların hesablama metodlarını və tətbiqi qaydalarını

müəyyən edir;

kreditlər və digər aktivlər üzrə ehtimal olunan zərərlərin ödənilməsi üçün banklar,

xarici bankların yerli filialları və bank olmayan kredit təşkilatları və poçt rabitəsinin milli

operatoru tərəfindən yaradılan xüsusi ehtiyat fondunun hesablanması və formalaşdırılması

qaydasını müəyyən edir;

hesabat və yoxlamalar əsasında kredit təşkilatlarının və poçt rabitəsinin milli

operatorun maliyyə vəziyyətini qiymətləndirir və bunun əsasında maliyyə hesabatlarında

müvafiq düzəlişlərin edilməsi barədə kredit təşkilatlarına və poçt rabitəsinin milli

operatoruna icrası məcburi olan göstərişlər verir;

banklarda və xarici bankların yerli filiallarında korporativ idarəetmə standartlarını

müəyyən edir və tətbiqinə nəzarət edir;

qanunla müəyyən edilmiş hallarda və qaydada kredit təşkilatlarında və poçt

rabitəsinin milli operatorunda, habelə onların törəmə təsərrüfat cəmiyyətlərində yoxlamalar

aparır;


kredit təşkilatları tərəfindən «Cinayət yolu ilə əldə edilmiş pul vəsaitlərinin və ya

digər əmlakın leqallaşdırılmasına və terrorçuluğun maliyyələşdirilməsinə qarşı mübarizə

haqqında» Azərbaycan Respublikası Qanununun tələblərinə əməl edilməsinə nəzarət edir;

bank xidmətləri bazarında inhisarçılıq fəaliyyətinin qarşısının alınması məqsədilə

səlahiyyətli dövlət orqanı qarşısında məsələ qaldırır;

kredit təşkilatlarına və poçt rabitəsinin milli operatoruna və onların inzibatçılarına

qarşı qanunvericiliklə müəyyən edilmiş hallarda və qaydada təsir (təshih) tədbirlərini və

sanksiyaları tətbiq edir;

qanuna müvafiq surətdə həyata keçirdiyi nəzarət tədbirlərinin nəticələri tələb etdiyi

hallarda, kredit təşkilatlarının və poçt rabitəsinin milli operatorun idarəetmə orqanlarının

iclaslarında müşahidəçi qismində iştirak edir, kredit təşkilatlarının və poçt rabitəsinin milli

operatorun inzibatçıları ilə məsləhətləşmələr aparır;

qanunla nəzərdə tutulmuş hallarda, bankların maliyyə sağlamlaşdırılması tədbirləri

çərçivəsində onların Mərkəzi Bank qarşısında kredit öhdəliklərinin yerinə yetirilməsinin

xüsusi şərtlərini müəyyən edir;

qanunla nəzərdə tutulmuş hallarda banklara və xarici bankların yerli filiallarına

müvəqqəti inzibatçı təyin edir, zəruri hallarda, bankın öhdəlikləri üzrə moratorium tətbiq

edilməsi barədə məhkəməyə müraciət edir;

lisenziyası ləğv olunmuş banklar və xarici bankların yerli filialları haqqında

qanunvericiliyə müvafiq tədbirlər görür;

qanunla nəzərdə tutulmuş digər səlahiyyətləri həyata keçirir.

Kredit təşkilatları və poçt rabitəsinin milli operatoru üçün prudensial normativləri

müəyyən edərkən, Mərkəzi Bank kredit təşkilatlarının və poçt rabitəsinin milli

operatorunun növləri üzrə fərqli normativləri və onların hesablanması metodlarını

müəyyənləşdirə bilər.

Sonuncu instansiya kreditoru

Bank sisteminin sabitliyinin təmin edilməsi, bank kreditorlarının və əmanətçilərinin

maraqlarının qorunması məqsədilə Mərkəzi Bank özünün müəyyən etdiyi qayda və şərtlər

daxilində banklara kreditlər, o cümlədən subordinasiya kreditləri verə bilər.

Kredit təşkilatlarına məqsədli kreditlərin verilməsi

Mərkəzi Bank sosial-iqtisadi əhəmiyyətli layihələrin maliyyələşdirilməsi, habelə

iqtisadiyyatın real sektoruna maliyyə dəstəyinin təmin edilməsi məqsədilə dövlət zəmanəti

əsasında banklara məqsədli kreditlər verə bilər. Belə kreditlərin forma, qayda və şərtlərini

Mərkəzi Bankın İdarə Heyəti müəyyən edir.

Məqsədli kredit üzrə borc öhdəliyinin dövlət zəmanəti hesabına həyata keçirilməsi

zərurəti yarandıqda və bu öhdəliyin tam və ya bir hissəsinin icrası Mərkəzi Bankın razılığı

ilə dövlətin buraxdığı borc qiymətli kağızları ilə həyata keçirdikdə, Mərkəzi Bank emissiya

şərtlərinə uyğun olaraq həmin qiymətli kağızları ilkin bazarda əldə edə bilər.

Kredit təşkilatları ilə əməkdaşlıq

Kredit təşkilatları ilə qarşılıqlı fəaliyyət məqsədilə Mərkəzi Bank kredit təşkilatlarının,

onların ictimai birliklərinin (assosiasiyalarının) nümayəndələrini cəlb etməklə, bank işinin

mühüm məsələləri barəsində məsləhətləşmələr apara, əməli təkliflər hazırlamaq üçün

ictimai əsaslarla fəaliyyət göstərən şuralar, işçi qruplar yarada bilər.

Xarici tənzimləmə və nəzarət orqanları ilə əməkdaşlıq

Kredit təşkilatları üzərində lisenziyalaşdırma, tənzimləmə və nəzarət funksiyalarının

effektiv surətdə həyata keçirilməsi məqsədilə Mərkəzi Bank xarici ölkələrin bank tənzimi

və nəzarəti orqanları ilə bank nəzarəti sahəsində qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada

sazişlər bağlaya və əməkdaşlıq edə bilər.

Bu cür əməkdaşlıq Mərkəzi Bankla xarici ölkənin bank tənzimi və nəzarəti orqanı

arasında fəaliyyət göstərən və ya fəaliyyətə başlamaq istəyən subyektlər haqqında

informasiya mübadiləsini, birgə nəzarətin həyata keçirilməsini əhatə edə bilər, bu şərtlə ki,

həmin orqan aldığı informasiyanın məxfiliyini qoruyacaq və yalnız bank nəzarəti

məqsədləri ilə istifadə edəcəkdir.

Mərkəzi Bank maliyyə sektorunun digər seqmentlərində tənzimləmə və nəzarət

funksiyalarını həyata keçirən dövlət orqanları ilə qarşılıqlı əməkdaşlıq əsasında tənzimləmə

və nəzarət obyektləri haqqında qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada məlumat

mübadiləsi apara bilər, bu şərtlə ki, tərəflər aldığı informasiyanın məxfiliyini qoruyacaq və

yalnız nəzarət məqsədləri üçün istifadə edəcəklər.

Mərkəzi Bankın lisenziyalaşdırma, tənzimləmə və nəzarət funksiyalarının icrası ilə əlaqədar

qəbul etdiyi qərarlar barəsində mübahisələrə məhkəmə qaydasında baxılır. Şikayətin

verilməsi həmin qərarın icrasını dayandırmır.

Mərkəzi Bankın əqdləri və əməliyyatları

Mərkəzi Bank öz məqsədlərinə nail olmaq üçün yerli və xarici kredit təşkilatları ilə

aşağıdakı əməliyyatları aparmaq hüququna malikdir:

çekləri, vekselləri, qiymətli metalları və qiymətli daşları , habelə bunlardan

hazırlanmış məmulatı almaq, satmaq və saxlamaq;

xarici valyutanı, habelə xarici valyutada təqdim etdikləri ödəniş sənədlərini və

öhdəliklərini almaq və satmaq;

qarantiyalar və zəmanətlər vermək;

bank hesabları, o cümlədən depozit hesabları açmaq;

hesablaşma, kassa, depozit əməliyyatları aparmaq, qiymətli kağızların və başqa

sərvətlərin saxlanması və idarə olunması üçün onları qəbul etmək;

hər hansı valyutada çekləri və vekselləri ödənişə təqdim etmək;

Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə zidd olmayan hallarda beynəlxalq

təcrübədə qəbul edilmiş digər bank əməliyyatlarını həyata keçirmək.

Mərkəzi Bank bank əməliyyatlarının aparılması üçün haqq tutmaq hüququna malikdir.

Mərkəzi Bank öz əməkdaşlarına, habelə qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş hallarda

fondlara bank xidmətləri göstərə bilər.

Hesablaşma və klirinq (prosessinq) əməliyyatlarının dəstəklənməsi məqsədilə

Mərkəzi Bank həmin əməliyyatları həyata keçirən təşkilatlara bank hesabları aça bilər.

Mərkəzi Bank xarici dövlətlərin hökumətlərinə, mərkəzi banklarına və pul siyasətini

tənzimləyən orqanlarına, habelə Mərkəzi Bankın və ya Azərbaycan Respublikasının üzv

olduqları beynəlxalq təşkilatlara bank xidmətləri göstərə bilər.

Mərkəzi Bank etibarlı emitentlər tərəfindən buraxılmış likvidli borc qiymətli

kağızlarını almaq hüququna malikdir.

Mərkəzi Bank qanunvericiliklə qadağan olunmayan mülki-hüquqi əqdləri bağlaya

bilər.

Mərkəzi Bank aşağıdakı fəaliyyətləri həyata keçirə bilməz:



bu Qanunda nəzərdə tutulmuş şəxslərdən başqa, digər hüquqi və fiziki şəxslərlə

bank əməliyyatları aparmaq;

istehsal, ticarət, sığorta və bu Qanunda nəzərdə tutulmuş hallar istisna olmaqla, digər

kommersiya fəaliyyəti ilə məşğul olmaq;

Mərkəzi Bankın fəaliyyətini, Mərkəzi Bank qarşısında olan öhdəliklərin icrasını,

habelə Mərkəzi Bankın əməkdaşlarının sosial ehtiyaclarını təmin etmək üçün zəruri olan

hallar istisna olmaqla, daşınmaz əmlak üzərində tam və ya qismən əşya hüquqlarını almaq,

satmaq və ya başqa tərzdə əldə etmək.

Mərkəzi Bankın maliyyə uçotu və hesabatı

Mərkəzi Bankın hesabat ili yanvar ayının 1-də başlanır və dekabr ayının 31-də başa çatır.

Maliyyə uçotu və hesabatı

Mərkəzi Bankın maliyyə uçotu və hesabatı Maliyyə Hesabatlarının Beynəlxalq

Standartlarına uyğun olaraq aparılır.

57.2. Mərkəzi Bankın illik maliyyə hesabatı balansdan, mənfəət və zərər, habelə pul

vəsaitlərinin hərəkəti haqqında hesabatdan və onlara verilən izahat qeydlərindən ibarətdir.

Mərkəzi Bankın auditi

Mərkəzi Bankın fəaliyyəti yalnız Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu

maddəsinin 32-ci bəndinə müvafiq olaraq, bir və ya bir neçə il müddətinə təyin edilmiş

auditor tərəfindən ildə bir dəfə yoxlanılır.

Zəruri hallarda Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 32-ci

bəndinə müvafiq olaraq auditor yoxlaması növbədənkənar qaydada təyin edilə bilər.

Mərkəzi Bankın auditi Beynəlxalq Audit Standartlarına uyğun olaraq aparılır. Auditlə

bağlı xərclər Mərkəzi Bankın vəsaiti hesabına ödənilir.

İlin yekunları haqqında auditor rəyi ilə təsdiqlənmiş maliyyə hesabatı, habelə hesabat

əməliyyat büdcəsi Azərbaycan Respublikası Prezidentinə təqdim edilir.

Audit rəyi ilə təsdiq edilmiş ilin yekunlarına dair maliyyə hesabatı audit başa

çatdıqdan sonra ən geci 1 ay müddətində kütləvi informasiya vasitələrində dərc olunur.

Bu Qanunun tələbləri nəzərə alınmaqla, Mərkəzi Bankla əməkdaşlar arasında əmək

münasibətləri Azərbaycan Respublikasının Əmək Məcəlləsi ilə tənzimlənir.

59.2. Mərkəzi Bankın əməkdaşları elmi, pedaqoji və yaradıcılıq fəaliyyəti istisna olmaqla,

başqa ödənişli fəaliyyətlə məşğul ola bilməzlər.

Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin üzvləri, habelə İdarə Heyəti tərəfindən müəyyən

olunmuş vəzifələri tutan əməkdaşlar krediti yalnız Mərkəzi Bankdan ala bilərlər. Həmin

əməkdaşlar kredit təşkilatlarından aldıqları kredit kartları haqqında Mərkəzi Bankın İdarə

Heyətinin müəyyən etdiyi qaydada İdarə Heyətinə məlumat verirlər.

Mərkəzi Bankın İdarə Heyəti tərəfindən müəyyən olunmuş vəzifələri tutan

əməkdaşlar kredit təşkilatlarının və onların törəmə təsərrüfat cəmiyyətlərinin təsisçisi və

iştirakçısı, onların idarəetmə orqanlarının üzvü ola bilməzlər.

Mərkəzi Bankın əməkdaşlarının pensiya təminatı «Əmək pensiyaları haqqında»

Azərbaycan Respublikasının Qanununa uyğun olaraq həyata keçirilir.

Mərkəzi Bank öz əməkdaşlarının sosial müdafiəsi məqsədi ilə əlavə tədbirlər görə

bilər.


Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin üzvləri və əməkdaşları vəzifələrinin icrası ilə əlaqədar

onlara məlum olmuş xidməti məlumatı, o cümlədən dövlət və bank sirrinə aid olan

məlumatı işlədikləri dövrdə və işdən azad olunduqdan sonra yalnız qanunvericilikdə

müəyyən olunmuş hallarda açıqlaya bilərlər.

Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin üzvləri və əməkdaşları bu Qanunla müəyyən edilmiş

funksiya və səlahiyyətlərini həyata keçirərkən, hər hansı hərəkəti və ya hərəkətsizliyi

nəticəsində yaranmış zərər üçün məsuliyyət daşımır, bu şərtlə ki, həmin hərəkətin və ya

hərəkətsizliyin qanunsuz və ya vicdansız olduğu sübut edilməsin.

Mərkəzi Bank öz fəaliyyətinin təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədilə müvafiq tədbirlər

görür. Mərkəzi Bankın respublika ərazisində pul və digər qiymətlilərin təhlükəsiz daşınması

ilə məşğul olan struktur bölmələri zirehli nəqliyyat vasitələri ilə təchiz edilir, müvafiq

əməkdaşları xüsusi geyimlə, habelə qanunvericilikdə müəyyən olunmuş qaydada xidməti

(odlu) silah və döyüş sursatları ilə təmin edilir.

İnformasiyanın toplanması

Öz funksiyalarının həyata keçirilməsi məqsədilə Mərkəzi Bank dövlət hakimiyyəti və yerli

özünüidarəetmə orqanlarından, hüquqi şəxslərdən və sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan

fiziki şəxslərdən zəruri statistik məlumat ala bilər.

Mərkəzi Bank illik hesabatını dərc etdirir. Mərkəzi Bankın illik hesabatı ölkədəki

makroiqtisadi vəziyyəti, həyata keçirilən pul siyasətinin yekunlarını, bank sisteminin

vəziyyətini, habelə Mərkəzi Bankın maliyyə vəziyyətini, o cümlədən əməliyyat büdcəsinin

nəticələrini əks etdirir.

Mərkəzi Bank ayda bir dəfədən az olmayaraq, pul və maliyyə bazarlarının vəziyyəti

haqqında informasiya bülletenləri buraxır.

Mərkəzi Bank bank sistemi haqqında ümumiləşdirilmiş statistika, habelə iqtisadi

məsələlərə aid məqsədəuyğun saydığı digər məlumatı dərc etdirə bilər.

Mərkəzi Bankın icmal balansı hər ay kütləvi informasiya vasitələrində dərc olunur.

Mərkəzi Bank Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsinə müvafiq olaraq, vergi

güzəştlərinə malikdir, dövlət rüsumu və yığımlarının bütün növlərinin ödənilməsindən



azaddır.
Yüklə 72,88 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin