Oktyabr 2018-ci IL, çərşənbə Hər IL oktyabrın 3-ü ölkəmizdə XX əsr Azərbaycan
Yüklə 95,87 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
5 3 oktyabr 2018-ci il, çərşənbə Hər il oktyabrın 3-ü ölkəmizdə XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatının klassiklərindən biri, görkəmli Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin xatirə günü kimi qeyd olunur. XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatının inkişafında böyük xidmətləri olmuş, zəngin bədii yaradıcılığı ilə çoxəsrlik ədəbiyyat xəzinəmizə misilsiz töhfələr bəxş etmiş, ölkəmizdə və xaricdə geniş şöhrət qazanmış ölməz sənətkarımız İlyas Əfəndiyevin əsərləri tariximizin və müasir dövrümüzün bədii salnaməsidir. 82 illik ömrünün 60 ildən çoxunu bədii yaradıcılığa həsr etmiş ustad sənətkarımızın aktuallığını, müasir - liyini və bədii təravətini itirməyən irsi gələcəyə gedən yolumuza da işıq saçır. Dünya ədəbiyyatının ən gözəl ənənələrinə söykənən, folklo - ra, klassik irsə möhkəm bağlı olan, novatorluq, dərin psixoloji təhlil, ümumbəşəri məzmun daşıyan millilik İlyas Əfəndiyev yaradıcılığının əsas xüsusiyyətləridir. Yazıçının bədii əsərlərində toxunduğu mənəviyyat problemləri özəl bədii-estetik dəyərinə, fikir genişliyinə, ictimai- sosial mahiyyətinə görə bu gün də düşündürücüdür, aktualdır, milli düşüncə və əxlaq tərzinin formalaş - masında çox dəyərlidir. Xalq yazıçısının ibrətamiz və mənalı həyat yolu sübut edir ki, sənətkarın ən böyük vəzifəsi onun yüksək mündəricəli əsərləri, ən böyük sərvəti isə oxucu məhəbbətidir. İlyas Əfəndiyev ədəbiyyatın bütün janrlarında kamil sənət nümunələri yaratmışdır ki, bu da ustad sənətkarın söz palitrasının çeşidli çalarlarından, dünyagörüşünün genişliyi və yaradı - cılıq intellektindən xəbər verir. İlyas Əfəndiyev minillik Azərbaycan bədii mədəniyyətinin, türk-müsəlman təfəkkürünün ən yaxşı ənənələrini yeni epoxada davam etdirərək mənəviyyat zirvəsinə yüksəlmişdir. O, ədəbiyyatımızda-- nəsrdə və dramaturgiyada lirik-psi - xoloji üslubun banisi, öz rejissor və aktyor məktəbi olan “İlyas Əfəndiyev teatrı”nın yaradıcısı kimi əbədi şöhrət qazanmışdır. Yazıçı ədəbiyyata gəldiyi ilk illərdən dramaturgiyaya meyil etmiş, ömrünün sonuna qədər teatr və səhnədən ayrıla bilməmişdir. Bütövlükdə, sənətkarın bədii yara - dıcılığı xalq təfəkkürünün zəngin xəzinəsi üzərində ucalmışdır. İlyas Əfəndiyevin hekayə, povest və romanları, tarixi və müasir möv - zulu dramları bədii dili, yüksək şeiriyyəti, poetikası, dərin psixolo - giyası, ideya-məzmun zənginliyi ilə diqqəti cəlb edir. Ədibin müxtəlif janrlı əsərlərində qaldırdığı sosial- psixoloji, mənəvi-əxlaqi mövzular və problemlər indiki dövrdə də müasir - dir, düşündürücüdür. İlyas Əfəndiyev elə bir şəxsiyyət və sənətkardır ki, o, istedadının gücü ilə mədəniyyətimizin müxtəlif sahələrinə nüfuz edə bilmişdir. Onun yaradıcılığında müasirlik geniş fəlsəfi məna daşıyır. Müasirlik öncə onun əsərlərinin ideya-məzmununda, obrazların dünyagörüşündə, mənəvi- əxlaqi aləmində özünü göstərir. “Dağlar arxasında üç dost”, “Söyüdlü arx”, “Körpüsalanlar”, “Üçatılan”, “Geriyə baxma, qoca”, “Sarıköynəklə Valehin nağılı” kimi romanlarda - kı Sarıköynək, Sərvinaz, Səkinə, Səriyyə, Yaqut, Qızyetər və s. qadın obrazları İlyas Əfəndiyevin çoxsaylı obrazlar qalereyasında xüsusi yer tutur. Saf, ülvi məhəbbətlə sevən, sevgisi yolunda həyatın çətinliklərinə, iztirab və psixoloji sarsıntılara sinə gərən bu qadın obrazlarının xarakter bütövlüyü, mənəvi saflığı, əxlaqi kamilliyi milli-mənəvi dəyərlərlə bağlıdır. İnsan mənəviyyatını hər şeydən üstün tutan, onun iztirablarını səmimiyyətlə qələmə alan yazıçı - nın bədii əsərlərində qəhrəmanların daxili aləmləri, dəruni hiss və duyğuları, kədər və sevincləri yüksək bədiiliklə təsvir edilmişdir. Bütün yaradıcılığı boyu yalnız qəlbinin səsinə qulaq asan ədib yazırdı: “Uzaq və yaxın dünənimizə, milli- mənəvi mənliyimizə mən heç vaxt direktivlərin, proqramların, ayrı-ayrı dövlət rəhbərlərinin iradəsinin və istəyinin tələbi ilə yanaşmamışam”. Humanizm ideallarına dərindən bağlı olan sənətkarın həyat fəlsəfəsi milli istiqlaliyyət, müstəqillik, sülh, əmin-amanlıq, ədalət, insanpərvərlik və mənəvi ucalıq fəlsəfəsidir. Akade - mik Bəkir Nəbiyev haqlı olaraq qeyd edirdi ki, Leninə, Stalinə, sosializmə, Yüklə 95,87 Kb. Dostları ilə paylaş:
|