Qo’qon Davlat pedogogika instituti tabiiy fanlar instituti kimyo yo’nalishi 1- bosqich 02/22 gurux talabasi

Qo’qon Davlat pedogogika instituti Milliy xunarmandchilik va amaliy san’at fakulteti Texnologik ta’lim yo’nalishi 4- bosqich 02/20 - gurux talabasi

Kenjayeva Dilnavozxonning

Gidravlika va issiqlik texnikasi fanidan

Sirt taranglik, ideal suyuqlik va uning xususiyatlari mavzusida tayyorlagan taqdimoti

Sirt taranglik, ideal suyuqlik va uning xususiyatlari

Reja :

1.Sirt taranglik

2.Ideal suyuqlik va uning xususiyatlari

3.Nyutonning birinchi qonuni

Sirt taranglik Sirt tarangligi — bu harorat, tizim hajmi va barcha komponentlarning kimyoviy potentsiallari sharti bilan ushbu interfeysning birlik maydonining teskari izotermokinetik hosil boʻlishi bilan belgilanadigan muvozanatdagi ikki faza oʻrtasidagi interfeysning termodinamik xarakteristikasi ikkala bosqichda ham doimiy boʻlib qolishi. Sirt tarangligi ikki xil fizikaviy maʼnoga ega : bular quyidagicha, energiya (termodinamik) va kuch (mexanik). Energiya (termodinamik) taʼrifi: sirt tarangligi — bu harorat doimiy boʻlishi sharti bilan choʻzilgan holda sirtni oshirishning oʻziga xos ishi hisoblanadi. Kuch (mexanik) taʼrifi: sirt tarangligi — suyuqlik sirtini cheklovchi chiziq uzunligi birligiga taʼsir qiluvchi kuch hisoblanadi.

oʻrtacha zichligi suyuqlikning zichligidan kattaroq boʻlgan kichik jismlar suyuqlik yuzasida „suzishga“ qodir, chunki ularning ogʻirligi sirt taranglik kuchi bilan muvozanatlanadi. baʼzi hasharotlar (masalan, suv piyodalari) sirt taranglik kuchlari tufayli uning yuzasini ushlab, suv boʻylab harakatlana oladi. Nam boʻlmaydigan (hidrofobik) deb ataladigan koʻplab sirtlarda suv (yoki boshqa suyuqlik) tomchilarda toʻplanadi. Sirt taranglik kuchi suyuqlik yuzasiga tangensial yoʻnaltirilgan boʻlib, u harakat qiladigan kontur kesimiga perpendikulyar boʻladi va bu qismning uzunligiga proportsionaldir. Proportsionallik omili �{\displaystyle \gamma } — kontur uzunligi birligiga toʻgʻri keladigan kuch — sirt taranglik koeffitsienti deyiladi. SI sistemada u metr boshiga nyutonlarda oʻlchanadi. Ammo sirt tarangligini birlik sirt sinishi uchun jouldagi energiya (m²) sifatida belgilash toʻgʻriroqdir. Bunday holda, sirt tarangligi tushunchasining aniq fizikaviy maʼnosi paydo boʻladi.1983-yilda nazariy jihatdan isbotlangan va maʼlumotnomalar maʼlumotlari bilan tasdiqlangan, suyuqlikning sirt tarangligi tushunchasi bir maʼnoda ichki energiya tushunchasining bir qismidir . Ushbu jurnal maqolasida keltirilgan formulalar baʼzi moddalarga boshqa fizik-kimyoviy xususiyatlardan, masalan, bugʻlanish issiqligidan yoki ichki energiyadan suyuqlikning sirt tarangligi qiymatlarini nazariy jihatdan hisoblash imkonini beradi).