Reja: Ma’lumotlarga ruxsatsiz kirish



Yüklə 26,71 Kb.
tarix02.05.2023
ölçüsü26,71 Kb.
#106380
Axborot xavfsizligi


Mavzu: Ma’lumotlarga ruxsatsiz kirishni dasturiy va texnik vositalari


Reja:

  1. Ma’lumotlarga ruxsatsiz kirish

  2. Ma’lumotlarga kirishning dasturiy vositasi

  3. Ma’lumotlarga kirishning texnik vositalari

Ma'lumotlarga ruxsatsiz kirishning dasturiy va texnik vositalari haqida gaplashaylik.



  1. Dasturiy vositalar:

a. Keng doiradagi Internet-ga kirishning dasturiy vositalari, masalan, veb-brauzerlar (Google Chrome, Mozilla Firefox, Safari, Microsoft Edge) yoki internetga ulanish yoki fayl almashishning dasturiy vositalari, masalan, FileZilla va boshqalar.
b. Virtual Private Network (VPN): Bu vosita sizning internet trafikingizni shifrlaydi va IP manzilingizni yashiradi, shuningdek, sizning foydalanish uchun boshqa geografik manzillar tanlash imkoniyatini beradi. Bu orqali siz ma'lumotlarga xavfsizlik va gizlilik bilan ulashingiz mumkin.
c. Tor: Bu dasturiy vosita internetga kirish uchun ishlatiladi va foydalanuvchilarni anonimlik va gizlilik bilan ta'minlaydi. Uning asosiy maqsadi foydalanuvchilarni IP manzillarini yashirish va ulashishni anonim qilishdir.

  1. Texnik vositalar:

a. Proksi serverlar: Bu serverlar, foydalanuvchilar bilan veb-saytlar orasida o'rtacha shaxsiy ma'lumot almashishga imkon beradigan aralash mumkinlik yaratadi. Ular sizning so'rovlarizni uchun intermediat bo'lib faollik ko'rsatadi va sizning IP manzilingizni yashiradi.
b. DNS so'rovchilar: DNS so'rovchilar, ma'lumotlarni to'plab veb-saytlarni taqsimlashda ishlatiladigan serverlardir. Agar siz DNS so'rovchilarni o'zgartirasiz, siz o'z IP manzilingizni yashirishingiz va kerakli veb-saytlarga kirishingiz mumkin. c. Packet snifferlar: Ushbu vositalar internet trafikingizni kuzatib borish uchun ishlatiladi. Ularning yordamida uzatilgan paketlarni kuzatish, ma'lumotlarni o'qish va boshqalar amalga oshirilishi mumkin.
Shuningdek, xavfsizlikka e'tibor qilish uchun muhimdir, faqat ruxsatsiz yoki yasalara zidlik maqsadida ushlab qolmang. Bu yordamlarni etik tartibda va qonuniy norma bilan foydalanish kerak.
Ma'lumotlarga ruxsatsiz kirish, hech qachon qonunlar tomonidan yaxshilangan emas va bu amalga oshirish uchun dasturiy va texnik vositalar mavjud. Bu ko'pincha "hacking" deb ataladi va yuridik holatlarda jazo yoki g'azab bilan natijalana oladi. Shuningdek, u bu holda xavfli malumotlarga kirish, shaxsiy ma'lumotlarni yuborish yoki uchta virusni o'rniga qo'yish, tizimni buzish, foydalanuvchilarning ma'lumotlariga kirish va hokazo bilan bog'liq xavfli amallarni olib kelishi mumkin.
Bu erda dasturiy va texnik vositalar ko'plab hacking usullari mavjud. Bu ko'plab vositalar har qanday tarmoqni topish, skennerni va portlarni skennlash, parolni boshqarish, uchta virusni o'rniga qo'yish, tarmoqda yuritilayotgan xizmatlarga o'zgartirish kiritish kabi vazifalarni bajarish imkonini beradi.
Bu usullar ulkan xavfli amallardir va ular bilan ishlash hukmdorlikka tegishli bo'lib, qonun tomonidan taqiqlanadi va jazo yoki g'azab bilan natijalana oladi. Shuning uchun, siz shaxsiy va rasmiy maqsadlar uchun faqat ruxsat olgan texnik vositalardan foydalanishingiz lozim.
Ma'lumotlarga ruxsatsiz kirishning dasturiy va texnik vositalari eng ko'p qo'llaniladigan tahlilga kirish va hacklash vositalarini o'z ichiga oladi. Bu vositalar ba'zi xususiyatlarga ega bo'lishi mumkin:

  1. Port skanerlar: Bu vositalar tarmoqlarda ochiq portlarni va ulardagi xizmatlarni topish uchun ishlatiladi. Nmap, Angry IP Scanner va Masscan kabi vositalar port skanerlariga misol qilinadi.

  2. Vulnerability scannerlar: Bu vositalar tarmoq tahlil qilish uchun ishlatiladi va potentsial xavfli nuqtalarni topish uchun tarmoq tahlil qiladi. OpenVAS, Nessus va Nexpose kabi vositalar bu maqsadda ishlatiladi.

  3. Exploit frameworklari: Bu vositalar tarmoq xavflaridan foydalanib, tizimga kirish uchun xavfli kodlar yaratish va ishlatish imkonini beradi. Metasploit, Core Impact va Canvas misollari bo'lib, tarmoqda tahlil qilish, xavfli kod yaratish va boshqa hacklash operatsiyalarini o'z ichiga oladi.

  4. Password cracking (parol qirma) vositalari: Bu vositalar parollar, to'g'ri hash yoki kriptografik metodlar orqali yoki bruteforce atakalari yordamida parolni qirish uchun ishlatiladi. John the Ripper, Hashcat va Hydra kabi vositalar bu maqsadda ishlatiladi.

  5. Network sniffers: Uzatuvchi vositalar, tarmoq trafikini eslab qolish va shifrlangan ma'lumotlarni o'qish imkonini beradi. Wireshark, tcpdump va Ettercap bu kabi vositalar misollari bo'lib, tarmoqni monitoring qilish va ma'lumotlarni yasash uchun ishlatiladi.

Har bir vosita haqida batafsil tushuntiruvchi va qonuniy qoidalarga rioya qiluvchi bilim va tajribaga ega bo'lish juda muhimdir. Ushbu vositalarni faqat etik hacklash, tarmoq xavfli nuqtalarini topish, tahlil qilish va tarmoq xavflaridan himoya qilish maqsadida ishlatish kerak. Ijobiy tarmoq xavfli nuqtalarni aniqlash va tizimni himoya qilish imkonini beradigan securiyati vositalar ham mavjud.
Keng doiradagi Internet-ga kirishning dasturiy vositalariga misollar quyidagilardir:

  1. Veb-brauzerlar: Veb-brauzerlar, veb-saytlarga kirish uchun eng ko'p ishlatiladigan dasturiy vositalardir. Ko'p mashhur veb-brauzerlar quyidagilardir:

    • Google Chrome

    • Mozilla Firefox

    • Safari (Apple ishlab chiqaradi)

    • Microsoft Edge

    • Opera

  2. E-posta muhitlari: E-posta muhitlari, elektron pochtalarni o'qish va jo'natish imkoniyatini beradigan dasturiy vositalardir. Ba'zi mashhur e-posta muhitlari quyidagilardir:

    • Gmail (Google tomonidan taqdim etiladi)

    • Outlook (Microsoft tomonidan taqdim etiladi)

    • Yahoo! Mail

    • Apple Mail (Apple ishlab chiqaradi)

  3. Mesenjerlar: Mesenjerlar, tekshirish, matnli xabarlar, ovozli va video qo'ng'iroqlar orqali aloqa qilish imkoniyatini beradigan dasturiy vositalardir. Ba'zi keng ishlatiladigan mesenjerlar quyidagilardir:

    • WhatsApp

    • Telegram

    • Signal

    • Facebook Messenger

    • WeChat

  4. Sotsial tarmoqlar: Sotsial tarmoqlar, o'z fikrlaringizni, rasmlaringizni va videolaringizni boshqalar bilan ulashishga imkon beradigan dasturiy vositalardir. Misol uchun:

    • Facebook

    • Instagram

    • Twitter

    • LinkedIn

    • TikTok

  5. Veb-alohida IP-VPN-lar: Bu dasturiy vositalar, foydalanuvchilarga veb-saytlarga ulanishda gizlilik va xavfsizlikni ta'minlashga yordam beradi. Ba'zi IP-VPN-lar quyidagilardir:

    • NordVPN

    • ExpressVPN

    • CyberGhost

    • Private Internet Access (PIA)

    • TorGuard

Ushbu misollar faqat bir necha tashqi dasturiy vositalarni ko'rsatadi. Boshqa keng doiradagi Internet-ga kirishning dasturiy vositalari ham mavjud bo'lishi mumkin va ularning ko'pligi sohalarga oid bo'lishi mumkin.
Virtual Private Network (VPN) – bu xavfsizlik va gizlilikni ta'minlash maqsadida ishlatiladigan vosita. VPN, internet trafikingizni shifrlab o'tkazadi va foydalanuvchining IP manzilini yashiradi. Ushbu texnologiya orqali sizning internet foydalanishlariz maxfiylik bilan himoyalangan bo'ladi.
VPN, sizning kompyuter, smartfon yoki boshqa qurilmangiz bilan serverlar orasida shifrlanmagan bir aloqada yaratadi. Siz VPN-ga ulanganda, sizning so'rovlariz VPN-serverga yetkaziladi, keyin esa ushbu server sizning so'rovingizni maqsadga muvofiq veb-sayt yoki resursga yuboradi va javobni sizga o'tkazadi. Shuningdek, VPN sizning asliy IP manzilingizni yashiradi va o'rniga o'z serverining IP manzilini ko'rsatadi.
VPN-ni ishlatishning bir necha muhim foydalari mavjud:

  1. Xavfsizlik: VPN foydalanuvchilar uchun ma'lumotlarni shifrlash orqali internet trafikingizni himoya qiladi. Bu, foydalanuvchilar va xavfsizlik sohasidagi tashkilotlar uchun maxfiylik muhim masalalarni hal qilishda katta ahamiyatga ega bo'ladi.

  2. Anonimlik: VPN-serverlar orqali internetga ulangan paytda foydalanuvchining asliy IP manzili yashiriladi. Bu, foydalanuvchining geografik joylashuvi va shaxsiy ma'lumotlari haqida ma'lumotlarini himoya qilishga yordam beradi.

  3. Geografik chegaralarni o'qish: Ba'zi veb-saytlar va onlayn xizmatlar, har bir mamlakatga chegarali bo'lgan tartibda foydalanuvchilarga xizmat ko'rsatadi. VPN ishlatish orqali siz, bir VPN-server orqali boshqa bir mamlakatning IP manzilini olishingiz mumkin va shu orqali geografik chegaralarni o'qib chiqishingiz mumkin.

  4. Havo portlarining ochilishini o'zgartirish: Ba'zi havo portlari tarmoqlar yoki ISP tomonidan bloklanadi. VPN orqali ishlatilganda, siz portlarning ochilishini o'zgartirishingiz mumkin va bloklangan xizmatlarga yoki tarmoqlarga kirish imkoniyatiga ega bo'lishingiz mumkin.

VPN-lar turli kompaniyalar va xizmat provayderlar tomonidan taklif etiladi. Ularning orqali foydalanuvchilar xizmatni tanlay oladilar. Asosiy tushunchalar orasida bu VPN-serverlar soni, ulan
Tor, anonimlik va gizlilikni ta'minlash maqsadida ishlatiladigan dasturiy vositadir. "Tor" ("The Onion Router") deyarli ideozik sovg'a, bir tuzukning qo'shma birligining nomi hisoblanadi. Ushbu vosita bilan internetga kirishda trafik ma'lumotlari qandaydir davom etuvchi bir necha serverlar orqali o'tkaziladi, bu esa foydalanuvchilarning to'liq anonim bo'lishiga yordam beradi.
Tor yordamida foydalanuvchilar trafiklarini bir necha "node" yoki server orqali o'tkazadilar. Har bir trafik o'tishi yollanadi, qayerda boshlanishi va qayerga yetib borishi bilmaydigan shifrlangan paketlar bo'lib, bu serverlarning bir qismi tomonidan o'tkaziladi. Har bir serverning faqat oldingi va keyingi "node"ning manzili bilan bog'liq bo'lishi mumkin, shuningdek, har bir server so'rovni olish va javobni foydalanuvchiga o'tkazish uchun ularni boshqarishni biladi. Natijada, foydalanuvchilar uchun IP manzili va onlayn faoliyatlarining izi aniq paydo bo'lmaydi.
Tor foydalanuvchilariga quyidagi foydalarni ta'minlaydi:

  1. Anonimlik: Tor orqali foydalanuvchilar o'zlarining IP manzillarini yashirishi mumkin, shuningdek, foydalanuvchilarning geografik manzillarini va onlayn faoliyatlarini noma'lum qiladi.

  2. Cenzura va chegaralar: Tor orqali foydalanish, veb-saytlarni chegaralamoqchi bo'lgan cenzura va chegaralarni o'tkazishga imkon beradi. Bu, hukumat tomonidan chegaralangan veb-saytlarga, ijtimoiy tarmoqlarga, yangiliklar portallariga yoki boshqa resurslarga kirish imkoniyatini beradi.

  3. Xavfsizlik: Tor, foydalanuvchilar trafikini shifrlaydi, shuningdek, serverlar orqali o'tkazilayotgan trafikning yo'nalishini o'zgartiradi. Bu, foydalanuvchilar uchun xavfsizlikni oshiradi va internet foydalanishlarini himoya qiladi.

Tor, bepul va ochiq manbali dasturiy vosita hisoblanadi. Uning dasturiy tuzilishi va serverlari jamoasi global doirada jamlanadi, shuning uchun yuqori tezlik va barqarorlikni ta'minlaydi. Tor ishlatish qoidalari va ulanishi bilan bog'liq ma'lumotlar Torning rasmiy veb-saytida olin
Texnik vositalar
Proksi serverlar, foydalanuvchilar va internet resurslari o'rtasida o'rtacha manba sifatida xizmat qiladigan serverlar hisoblanadi. Bu serverlar foydalanuvchining so'rovlari uchun intermediary, yani o'rtacha shaxsiy ma'lumot almashishga imkon beradi. Foydalanuvchilar proksi serverlarni ishlatib, o'z IP manzillarini yashirishadi va tashqi tarmoqlarga ulanishlarini proksi serverlar orqali amalga oshirishadi.
Proksi serverlar quyidagi foydalarni ta'minlayadi:

  1. IP manzili yashirish: Proksi serverlar foydalanuvchining asliy IP manzilini yashiradi. Bu foydalanuvchilar uchun anonimlik va gizlilikni oshiradi, chunki so'rovlarning qaysi IP manzilidan kelganligi o'rtacha serverni ko'rsatadi.

  2. Tarmoq chegaralari: Ba'zi tarmoqlar va resurslar belgilangan geografik chegaralarga ega bo'lgan foydalanuvchilarga xizmat ko'rsatadi. Proksi serverlar ulanish joyini o'zgartirish orqali foydalanuvchilarga ushbu chegaralarni o'tkazish imkoniyatini beradi.

  3. Tashqi resurslarga ulanish: Proksi serverlar orqali foydalanuvchilar qisqa yo'l bilan tashqi resurslarga ulanishlari mumkin bo'ladi. Misol uchun, proksi serverlar foydalanuvchilar uchun veb-saytlarni keshlash va birikish yaratish imkoniyatini taqdim etadi, shuningdek, foydalanuvchilar proksi serverlar orqali filtrlangan veb-saytlarga kirish imkoniyatiga ega bo'ladi.

  4. Trafikni boshqarish: Proksi serverlar trafikni boshqarishga imkon beradi. Ular qisqa yo'llar orqali trafikni tekshirish, filtirlash, shifrlash va o'zgartirishga imkon beradi. Bu xususiyatlar ma'lumotlarni himoya qilish, tarmoq yukini kamaytirish va foydalanuvchilar uchun ta'minotni oshirishda foydalaniladi.

Proksi serverlar ko'plab turlarga bo'lishi mumkin, masalan, HTTP proksilari, SOCKS proksilari va boshqalar. Har bir proksi turi o'zining xususiyatlariga ega bo'ladi va foydalanuvchilar o'z zaruratlariga muvofiq mos turi tanlashlari mumkin. Proksi serverlarni foydalanishning to'g'ri va qonuniy tartibi va yordamida bo'lishi muhimdir.
DNS (Domain Name System) so'rovchilar, internet protokollari orqali foydalanuvchilarning kirishning eng muhim qismini, yani URL manzillarini IP manzillariga aylantiradigan xizmatni ta'minlaydigan serverlardir. DNS so'rovchilari, foydalanuvchilarning so'rovlari uchun IP manzillarini topib beradi, shuningdek, domen nomlarini IP manzillariga o'zgartirishga yordam beradi.
Quyidagi DNS so'rovchilar ommalashtirilgan va mashhurdir:

  1. Google Public DNS: Google tomonidan taqdim etilgan DNS so'rovchisi. Uning IP manzili 8.8.8.8 va 8.8.4.4.

  2. Cloudflare DNS: Cloudflare kompaniyasi tomonidan taqdim etilgan DNS so'rovchisi. Uning IP manzili 1.1.1.1 va 1.0.0.1.

  3. OpenDNS: Cisco tomonidan ishlab chiqilgan DNS so'rovchisi. Uning IP manzili 208.67.222.222 va 208.67.220.220.

  4. Quad9: Qayb beradigan xayriya jamoasi tomonidan taqdim etilgan DNS so'rovchisi. Uning IP manzili 9.9.9.9 va 149.112.112.112.

  5. Yandex.DNS: Yandex tomonidan taqdim etilgan DNS so'rovchisi. Uning IP manzili 77.88.8.8 va 77.88.8.1.

Bu DNS so'rovchilari foydalanuvchilarga tezlik va ishonchli DNS xizmatini taqdim etishni hedeflaygan. Ularning hammasi ish faoliyatlarini amalga oshirish uchun o'zgartirishlarni talab qilmasligi va qonuniy tartiblarga rioya qilish talablari bilan amal qiladi.
Foydalanuvchilar o'z ma'lumiyatlarini himoya qilish maqsadida, DNS so'rovchilarini ozod tanlashlari mumkin. Bu, internet foydalanuvchilari uchun maxfiylik va himoyaga qiziqishuvlarni qondirishga yordam berishi mumkin.
Yüklə 26,71 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin