Yığma Sözlük-i filip ıldırım Tebriz-Turuz-2012 Yığma Sözlük
səhifə 1/4 tarix 02.01.2022 ölçüsü 113,75 Kb. #2149
Yığma Sözlük-I Filip ıldırım Tebriz-Turuz-2012
Yığma Sözlük -I- 2300 Başlıq Filip Ildırım Turuz-Tebriz-2012 açiqcasina ələnən açiqlama izah-şərh açınsama istikişaf. ərkinmə. ilərləmə. yüksəlmə .yücəlmə. ucalma. ulalma. üslənmə. böyüşmə. boyatma. yaprama. dəğişmə. evrim(inqilab). dönüşüm. ərgənləmə.ərikləşmə . yetinişim. adaq uşağin ilk addimi adamaq həsr etmək adamaq həsr etmək adamaq həsr etmək adaşliq sədaqət aday namizəd aday namizəd adinaliq ölən adam üçün verilən ehsan ağcavaz ariq-rəngi solmuş ağir yana yaraşan-uyğun ağirlamaq əzizləmək-hörmət etmək ağirlamaq əzizləmək-hörmət göstərmək ağirmaq yüksəltmək-qaldirmaq ağizliq qif ağmaq qalxmaq-çixmaq(daği daşi ağdiq) ağmala divarə çəkilən ilk suvaq ağnağaz üyütmək boş yerə danişmaq ağnamaq bolluq /rahatliq içində yaşamaq ağnatmaq endirmək ağsol kiçik çay baliği ağziyirtiq söz saxlamayan axartmaq çevirmək-alt-üst etmək axitrilmaq enmək-sürüşüb düşmək aksiya eylәm aktual güncәl aqmaq yüksəltmək-ucalmaq al dil aldatma-hilə ala-babat nə yaxşi,nə pis alabaş it adi alabaydaq pis ad qazanmiş alacaqanad oxuyan kiçik meşə quşü alacaqli kreditor-borc verən alaçiq çadir-köçəri külbə/mənzil ala-çiy yarimçiq bişmiş alafa böyük nazik baş örtüsü alağa irtibat-maraq-ilgi alakeş qarninin alti ala olan heyvan alalmaq qizarmaq-rəgdən rəngə girmək alamançi soyğunçu alan meydan-düzənlik alan sahə-meydan alana içərisi şəkərli qozla doldurulmuş məyvə qurusu alanqu balaca alovlu ocaq-balaca tonqal alaşa ariq at-yabi alay böyük dəstə-izdiham alazlamaq alişdirmaq aldatıb soymaq aşırıb məğbun edmək. . tovlamaq. - çoxları dolandırmağla keçinir. - ondan on dollar dolandırmış. aldirmaq əlindən vermək-itirmək-əsir vermək aldirmamaq fərqinə varmamaq önəm verməmək aldirmazliq laqeydlik alğini aşrmaq devirmək(çox belələrinin alğini aşirmişam) aliğini aşirmaq devirmək aliqlamaq heyvanin belinə palan əvəzinə qoyulan çul alim tələb-alacaq alinmaq gücdən düşmək alinmaq incimək.sinmaq alinti iqtibas alişma bir neçə adamin ortaqli həyvan kəsməsi alqar yürüş alqi şans(onlarin koçənlərinə yarqi(rəhmət)qalanlarina alqi dilərim. alqilayiş idrak alli-şalli al-əlvan alp igid-cəsur alpinist dağçi altliq amirlik-əl üstünlüyü altun qizil ana yasa konstitusiya-əsas qanun ana-bala eləmək lazim olmadiği halda eyni şeydən bir neçə dənə almaq anaru o tərəf-əks tərəf andaç xatirə anddaş şərt üçün andlaşib bir -birinə təntənəli vəd verən adamlarin hər bir andir yiyəsiz mal(ölən bir şəxsin qohumlarina irs qoyub getdiyi mal) andira qalasan yox olasan andiz dərman kimi işləninən bitki aniş dilək anit abidə anitmaq çaşib qalmaq anitsal əzəmətli-monumental anlam məna anlam məna anlamdaş sinonim-eyni mənada anli düşüncəli anramaq hayqirmaq-kükrəmək anri oyan-0 tərəf(anri yanimda kişi səsi gəldi,qulaq verdim tahir idi). ansuzun dərhal antlaşma müqavilə-saziş-konvensiya aparat ayqit aptek әmçi apuq iti-gəvəzəmək(apuq-sapuq söyləmək) araba ilə dövşan tutmaq baş tutmayacaq bir işə girişmək aralaşmaq uzaqlaşmaq-ayrilmaq araşdirmaq tədqiqat araşmaq soraqlaşmaq arat şumlanib,sulanmiş toxum səpilmiş yer arayati aradan bir gecə yatmaqla bir günlükdən uzaq olan yol haqqinda arçan ağac arğab həlqə arğac keçmək qarişdirmaq arğali vəhşi qoç arğaz nə kök,nə ariq arğiş xəbər aparan arxac çöldə qoyun və s mal yataği arxadaş yoldaş-dost ari təmiz-saf arqaş qatici-mərdiməzər arqin yer altindaki su yolu arqu inad-sözə qulaq asmayan arquru çarpaq-köndələk arquru əyri-tərsinə aroy patlar yuyulduqdan sonra qalan kirli su artiq il uzun il(365 gün) asalaq parazit-tüfeyli assi xain-günahkar-düşman astronomiya gökbilim aşama dövr-mərhələ aşama mərhələ aşama mərhələ aşanmaq qalxmaq aşçi aşpaz aşindirilmaq naxiş açilmaq aşiri hədsiz-olduqca çox aşirti israf aşit keçid-gedik aşkarlanmaq aydinlanmaq atamaq vəzifəyə təyin etmək ati-babiş (gəldi) at minib boş-boşuna çapdiran adam avadanlıq bayindirliq avadanlıq donati avandalaşdirmaq düzəltmək avani ehtiyatli avani tədbirli avanmaq dirənmək avara camiş balasi avazimaq rəngi solmaq avirtmac un ilə yağdan bişirmiş bir yemək avlaq ovlaq avza pis görünüşlü/geyimli ay üzünü görmək istər,sevdiyim!söylə görüm bəs "yaşinmaq" nədəndir? ayaq ayaq sözü azərbaycan türkcəsinin izahli lüğətində belə qeyd edilib(insan və heyvan yeriməsinə xidmət edən üzvü).ayaq sözünü bu lüğəvi mənasi əsas göturməklə onun başqa lüğəvi vahidlərlə yanaşi işlənmək məcazlaşma asasinda 300 qədər frazeologizm işlənməkdədir.bu da azərbaycan türkcəsinin zənginliyinin gostərcəsidir.
yer tutmaq
ayaqçi qapi-qapi gəzib,mal satan adam ayaqlanmaq qiyam etmək-üsyan etmək ayaqüstülük eləmək qonaqlara xidmət etmə ayama bir adama el tərəfindən verilən ad/ləqəb ayarlamaq standartlaşdirmaq-tənzimləmək ayazimaq göy üzü açilmaq ayça aypara-hilal aydirmaq qandirmaq ayi potasi ayi balasi ayiriciliq separatizm ayirtmanliq ekspertiza ayitmaq demək-söyləmək ayqiri zidd aylaq tənbəl-avara aylam dairə-halqa aylandirmaq dolandirmaq-firlandirmaq ayricaliq imtiyaz-müstəsna ayricaliq tə'biz ayrim fərq ayrimçiliq təbiz ayrinti təfərrüat ayrişma iftiraq ayritmaq ayirib çixarmaq aytişmaq deyişmək azay deyinmək-gileylənmək azaylanmaq tənbəlin işə həvəssiz yaxud getmək istəməməsi aziq azuqə aziq azuqə azimsamaq az hesab etmək-yetərli hesab etməmək azman əzəmətli-çox böyük azmanliq çox irilik aznavur heybətli-əsilzadə babat nə yaxşi,nə də çox pis bablaşmaq uyğunlaşmaq babulluq dəlixana badaqlamaq qiçlari/ayaqlari ilə bərk sixmaq(ati,ağaci..) badamcan dağlarda bitən cir ərik badar kiçik əkin yeri bafa dərz bağlamaq üçün biçinçinin biçib bağladiği sünbül toplusu bağara quyudan dol ilə su çəkmək üçün qurğu bağdamaq badalaq vurmaq-qucaqlamaq-sarilmaq bağil bisbi bağiliq nisbilik bağimli asili-tabe bağimliliq tabeçilik bağimsizliq istiqlal bağirdaq beşikdə uşaği bağlamaq üçün bağ/beşik baği bağişiqliliq immunitet bağşurmaq razilaşmaq bağşurmaq razilişmaq bala-bala yavaş-yavaş balaq camiş balasi balkir yarali balqimaq parlamaq balqimaq parlamaq baltalamaq sabotaj bandaq saxlanmaq üçün saplağindan dəstə ilə uzun ipə bağlanmiş meyvələr barinmaq siğinacaq tapmaq-daldalanmaq bariş sulh bariş sülh basamaq pillə basbas meyvələri sixib suyun çixaran nəsnə-çənçərə basdirma doqqazlarin yan tərəfində yerə basdirilan deşikli ağac basim evi mətbəə basim çap etmə basin mətbuat basqi tezyiq-sixinti basma kömür hazirlamaq üçün yiğilmiş odun qalaği başaq sünbül başari müvəffəqiyyət-uğur başarili uğurlu başidaşli bədbəxt başidümük bir işlə(eyləncə ilə)başi qarişmiş olan başiətli dövlətli-varli başiküllü bədbəxt başiqapazli yaziq başvuru müraciət başvuru müraciət bati qərb bati qərb-(bati küləyi) batqi iflas bayaği sadə-adi bayağliq ibtizal baydirmaq özgədən alinan əmanəti yiyəsindən izinsiz olaraq başqasina vermək bayiq doğru-gərçək baymaq varlanmaq bayriq kef-ləzzət bayrin kef içində kefli bayrinmaq kef aparmaq-ləzzət almaq-toy busat qurmaq baza üs becid tez-tez behləşmək uzlaşmaq-razilaşmaq behman adətən filan-behman şəklində işlənir bel bağlamaq güvənmək-arxalanmaq belədən -belə bu yandan o yana belinləmək qorxaraq oynamaq beşbetər ən pis-daha pis beşgünlük davamsiz beşikkərtmə nişanli bədöv sağlam, qöşan at bəhrələnmək yararlanmaq bəhri su quşu bəkçi gözətçi-qaravulçu bəkil gözərtçi bəkləmək qorumaq-gözləmək bəkməz şirin meyvələrin suyundan çəkilən şirə/doşab(üzüm bəkməzi) bələn dağ döşündə tala bəlgə sənəd bəlin qorxu bəlinləmək qorxub çəkinmək bəlirləmək təyin etmək-müəyyən etmək bəlirli müəyyən-aşkar bəlirti əlamət-nişanə-təzahür bəmbəcələmək qamarlamaq-pəncəsinə keçirmək bəndirvan olmaq məəttəl olmaq bənək xal bərdək bir yerə toplanmiş dərzlər qalaği bərə ov gözləninən yer-pusqu-mariq bərələmək bostan və ya baği sulamaq üçün arx açmaq bərəyəçi ovu gözləyən ovçu bərli-bəzəkli səliqə ilə bəzənmiş bərni içində piti bişirmək üçün saxsi qab bərpa etmək dikәltmәk bərаbər birgə, birlikdə bəsirəmək kökləmək(güclu yeyən bəsirər araq içən əsirər!)bəslənmək bəsti küpə bəşə birçək-qadinlarin saçi bəşə birçək-qadinlarin saçi bətim təsvir bəyanat deməc bəyannamə bildirgə bəyimbaci hörmət üçün qonşu və ya başqa qadinlara verilən ad bəyirmək səs təqlidini bildirən söz(nə belə payiz bizovu kimi bəyirirsən). bəzərək kətan toxumu bəzgək çoldə yaşayan köçəri quş bicəngə hiləbaz biddamaq nə isə qurdalamaq biğiburma genc-boylu-buxunlu bik azuqə biqdirmaq bezikdirmək biqmaq təngə gəlmək-cana gəlmək bildir keçən il bildiri məlumat-bəyanat-kommunike bildirik dekarasiya bilgi məlumat-bilik bilgin alim-mütəxəssis bilimsəl elmi bilinç ağil-dərrakə-şüur bilinçli ağilli billə uşaqlara verilən hər cür meyvə,dadli şeylər və s bilməsəl elmi binar bulaq binə ov quşunun gizləndiyi/siğindiği yer bir burum bir kərə bir hovur azca(bir hovur gözlə) bir xişma bir ovuc(bir xişma buğda) bir kafala sümükdür çox ariq adam haqqinda bir tövr bir sayaq-bir təhər birər bir-bir birikdirmək toplamaq birisini yaşatmaq durumun sağlayıb yaşatmaq. birmərrə bir dəfəlik bitirgə nəfəqə bitraq çox six bitən alaq bizləngəc heyvanlar surmək üçün dəyənək boğazlamaq boğazini kəsmək boğma çixarmaq qarğiş əlaməti olaraq əlini qabağa getirərək yumuruq göstərmək bolcarmaq biçib almaq(oğru yeri bolcar doğru göyü)(oğru biçib alar doğru paysiz qalar)qənimət goturmək boy həmasi hikayə boylamaq dastan söyləmək boylamaq həmasə söyləmək bozaq qoyun cinsi-şoran torpaqlarda bitən yem bitkisi bozalaq baldiri enli,yarpaği bozumtul alaq otu bozdar boz tüklü qoyun itinə verilən ad bozqir otsuz çol-susuz bozlamaq uca səslə oxşaya-oxşaya ağlamaq bozlamaq yaniqli ağlamaq böğanaq iqtinaq böyələkçi ara qizişdiran(nə vaxtacan bu həsən kişi xalqin başinda böyələkçi olacaq?) böyəmək suyu gölləndirmək üçün arxin,çayin qabağini kəsmək böyənmək yiğilib qalmaq-qabaği kəsilmək böyrəkli ürəkli böyükraq bir qədər böyük böyür-böyürə yan -yana böyürmək bağirmaq(öküz-inək və s haqqinda) bu hində bu anda-bu zaman bucuq yari budal igid budala ağildan-yüngül budunbilim etnologiya buğra ərkək dəvə buğur çox iri,adam haqqinda buğurlaşmaq sağlaşmaq-yekələşmək buxaqlanmaq kökəlmək buxov qandal-atlarin ayağina vurulan dəmir çidar bulama yeni doğan sağmal heyvanlarin südü bulqu kəşf-ixtira bulqu kəşf-ixtira bulqulamaq kəşf etmək bulmaq tapmaq-əldə etmək buluşmaq qarşilaşmaq bumbulaşiq kirli bunalim böhran bunalim böhran bunalmaq fəlakətə düşmək bunalmaq hali pis olmaq buncilayin buna bənzər bundan ötrü niyə "soncuq" atir. bunlu kədərli buracaq ağacdan meyvə dərmək üçün nəsnə burali bu yerli buraz çox yoğun ip burclamaq purçurlamaq-düymə bağlamaq burcuxmaq yerində tərpənmək burgac əyri-büyrü-dolaşiq burğu tənəkləri və s.-ni bağlamaq üçün nazik söyüd çubuğu burmac çimdik burovuz qaytarilmaq şərti ilə alinan şey burtarmaq üzü türşütmaq-qaş-qabaq sallamaq buru şiddətli qarin ağrisi burulğan girdab buruntaq heyvanlarin ağzina bağlama ip və s buymaq çox üşümək-donmaq buyruq əmr-kökm buyurqanliq istibdad buyurmaq əmr etmək büdürmək yolunu azmaq-sapmaq bük loqma bükmə içərisinə şəkər,qoz,findiq..tökülmüş şirni bülöv biçaq və kəsərləri itilmək üçün daş bürüncək baş örtüsü büyü cadu-sehr büyüləmək sehrləmək-məftun etmək cadar bataqliq yerin quruyandan sonra çatlanmasi cağildamaq bir-birinə dəyən daşlardan/qozlardan çixan səs cağlamaq çəpər(hasar)çəkmək calaq peyvənd-qələm calaşdirmaq birləşdirmək cana-cuna dəyərsiz canasinər ürəyə yatan cani qiyici canqişmaq çənə çalmaq-gəngəşmək cantiraq yekəpər(cantiraq oğlan) cavab yanit caydaq uzun və ariq caymaq imtina etmək ceyran basan iti qaçan ceyran belinə çixmaq qit olmaq-çox çətin tapilmaq cəbəl dağ,çətin qalxilan yer cəhrə yun əyirmək nəsnəsi cəldləşdirmək yetinlətmək cələ duzaq cəmdəyinə döşəmək canina döşəmək cəncəl öcəşkən-şər cərgə sira cəvərən balaca səbət(bir cəvərən tut) cəzanə gəlmək biqmaq-usanmaq(canim cəzana gəldi;bivəfa yar əlindən(bayati) cida mizraq-nizə-süngü ciddi saxiq cidira çixmaq at yarişina çixmaq ciğir dar yol ciğir nişan-xətt-gediş-gəlişdən əmələ gələn ensiz,dar yol ciğirdaş yoldaş ciqq güllə səsi cilasun igid cilasunluq igidlik cildirmaq səssizcə xəbər vermək cilfir hər işə yüngül yanaşan cilxa qatişiqsiz cingənə balaca(cingənə qiz) civildiz diri baş ciyə nazik,möhkəm ip cizəlgə cədvəl codlaşmaq incəliyini itirmək-kobudlaşmaq cökə bol şirəli/ətirli çiçəkləri olan ağac cöngə ərkək inək balasi cuqquldamaq bir nəfəsə danişmaq cumbulu çox kiçik cuna tənzif curuldamaq acindan bağirsaqdan əmələ gələn səs cuvar suvarma suyunu bölüşdürən adam cücü milçək/ari..kimi buğum ayaqlilara verilən ad cüftə cansiz-zəif bədənli cürdək gil/saxsi şüşədən qayrilan su qabi cürə kiçik boy atmamiş-sisqa(cürə uşaq) cüvəllaği firildaqçi-kələkbaz çaba cəhd çaba səy-cəhd çabalamaq cəhd etmək çabalamaq cəhd/səy etmək çağ vaxt çağa körpə uşaq çağala əpiyin ilk qozasi çağdaş muasir çağilaq bostanlarda qüş hürkütmək üçün səsli firildaq çağlayan şəlalə çaxir şərab çaxnaşdirmaq arani qarişdirmaq çaqil çay daşi çaqqanaği çixib sür-sümüyü çixib çalar saat zəngli saat çalar oxşarliq-rəng adlarina qoşularaq(qirmiziya çalar) çali kolluq çalişqan aktiv çalqara ala-bula çalma başa sarinan sariq çapaq fəlakət-müsibət(bu uşaq deyil,bir çapaqdir) çapar qasid-poçt sürücüsü çapariz güc-toxat çapiq yara yeri çapmaq vurub kəsmək çardaq bir otaq içində ayrilmiş yüksək yer çardaq dörd dirək üstündə açiq və yüksək yer çarqaçi öndə gedən adam haqqinda çarpaşiq dolaşiq çarpmaq/çapdirmaq talan etmək çaşut cəsus çaşutladi cəsuzluq etdi çatan səbət çatişmaq zidd olmaq-toqquşmaq çavlanmaq ad çixarmaq çavlanmaq ad çixarmaq çayan əqərəb çayir çəmən çer çəpgöz çevirçi tərcüməçi çeviri tərcümə çevrə ətraf çevrinti girdab-çuxur çəçə barmaq/əl çəkə yazida nöqtə çəkidüzən qayda-səliqə-sahman çəkimsər bitərəf qalan çəkingən ehtiyatli çələbiyan oğru-çapib-talayan çələng gül/bitkilərdən dairə şəklinə hörülmüş bəzək çəlik əsa-əl ağaci çəlim bədən-vücüd çəlimsiz sisqa-ariq çəlişqi zidiyyət-təzad çəllək taxda/dəmirdən qayirilmiş iri qab çəlpəşik dolaşiq-qat-qarişiq çəm qayda-yol çəm suyun üzündə mamir çəmrəməq hazirlamaq(çəmrəmədən işə çixilmaz) çəngimək paslanmaq çənrəmək səs çixarmaq çəpəl həyasiz-utanmaz çərçi qiymaz-xəsis çərənçi boş-boş danişan çəri dərmək əsgər toplamaq çəri əsgər çərləmək bezmək-cana gəlmək çəşt səhərlə günörta arasinda olan vaxt çətən qariğidan/ağac çubuqlarindan hörülmüş çəpər-hörgü çətük pişik çəvik diribaş-qivraq çibin milçək(quş dənə yiğilar,çibin şirəyə).ata.sözü çigit dəridə əmələ gələn əsmər ləkə çiğrab qizilla bəzənmiş patlar və s çixdaş keyfiyyətsiz-zay mal çiqma duvardan eşiyə çixmiş olan daşliq çil ləkə-xal çilbir kiçik su axari-irmaq çilbir yüyən çildirmaq dəli olmaq-ağlini itirmək çim qatişiği olmayan ya çox az olan çimçavat iyrənən çimçəşmək iyrənmək çinqi çox kiçik od çinqil kiçik daş çinqir səs çinqir səs çinlamaq səslənmək çinlamaq səslənmək-cingildatmaq çiraqma şamdan çirpi quru budaq çirpi quru budaq/kol qirintisi çirt tüpürürkən çixan səs çitələmək deşiyi,yirtiği calayib tikmək-yamamaq çitəmə yan-yana düzülmüş çitilqli əl işi çitir dəqiq-itigöz çitizmaq işarə etmək,kinayə vürmaq çitriq kompleks çivləmək bağlamaq çiyid pambiq toxumu çoban ulduzu zöhrə plantenin el arasinda işlənən adi çodar mal alveri ilə məşğul olan adam çogülculuq plüralizm çoğaç işiq-günəş çoqramaq qaynamaq-fişqirmaq çoldi hediyyə çolpa toyuq/qirqovul..və bəzi başqa quşlarin bir/iki illik xoruzu(səhər qah-qah oxur şirin dililə;çolpalanib çixir budağa kəklik.(aşiq rəcəb) çongə zəif çongə zəif-tavansiz çongələmək zəifləmək çongələmək zəifləmək-çevrilmək çoraq yeməyin duzlu olmasi çorta bardaq çovuxmaq düşmək çovuxmaq düşmək-üstünə düşmək çovumaq qaçmaq-atilmaq çozmək açmaq-izah etmək çökək kiçik çala çökəl batağliq çölləmə yolu qisaltmaq üçün çöldə düz yolla deyil,kəsə yolla(çölləmə getmək) çöpgəzən gözətçi başi çözərək tör-töküntü çözmə həll çözmək açmaq-izah etmək çözümləmə təhlil çuxa yundan hazirlanmiş üst geyimi çulğamaq bürümək çulğamaq bürümək çulxa? çust ayaqqabi çust dabansiz ayaqqabi dabani çatlaq pinti dabani qalxiq gəzəyən dağal tənbəl dağdağa bir kimsənin qoltuq altini barmaqla qidiqlamaq daxili iç dalamaq qudurmuş itin dişləməsi daldirma bir yerdən başqa bir yerə daşiyaraq əkilən ağac dalliq söykənəcək damdabaca ifritə-çirkin(qiz damdabacanin biridir) dana baş küt-tərs adam danişman məsləhətçi-müşavir danişman məsləhətçi-müşavir danqa söz qəbul etməyən(danqanin biridir) danqir keçəl danqiş yeni çixmiş kiçik buynuz(quzunun danqişi) danqizlanma yekə-yekə danişmaq-üstünə kəkələnmə dansiq abir həya danuqluq şahidlik darğan qişin son on günü(darğadan yağmasa,xirmanda yağar).ata.sözü dariq dənə(alti sari üstü sari süycü dadli içi dariq)tapmaca? darimaq arxasinca danişmaq(darimaqdan yorulmurlar) darimaq talan etmək darqinc narahat daşra, dışra xaric, bayır, eşik daştülək üzlü-sirtiq dayanişiq həmfikir dayna də-da(təkid bildirir) deməc məlumat-bəyanat denəmə sinaq-yoxlama denətim/denətləmə nəzarət etmək denəy təcrübə denəysəl təcrübi destruktiv yixiçi devinim hərəkət devinim hərəkət devinmək hərəkət etmək devinmək hərəkət etmək devrim inqilab devrimçi inqilabçi devşirmək qatlamaq deyim ifadə deyin vəsiyyət-sön ürək sözü dəbbələmək tələb etmək-təkid etmək dəc qalmaq bütöv qalmaq-toxunulmamiş qalmaq dəcəl dinc oturmayan, heç on beş il bundan qabaqki dəcəl uşağa oxşamir.(görəsən ərəb sözu dəccal ilə əlaqəsi varmi?) dəcələ quş tələsi dəcləmək sira ilə toplamaq dədəverdi cəhiz dəfi dönüb pisi çixib-heç nəyə məhəl qoymamaq dəgirmi yuvarlaq-təkərlək dəhləmək səsləməl-heyvani hərəkətə gəlməyə məcbur etmək(o qabağa keçib öküzləri hayxirdi,ati dəhlədi) dəhnə bulaq-kəhriz dəhrə ağac budaq/yaxud qalin olmayan ağaclari kəsmək üçün nəsnə dələduz firildaqçi-adam adladan dələgəy pinti-tör-töküntülü dələmə pendir halina keçmiş üzrə olan süd dələngavaz iri sümüklü-biçimsiz dəlil bəlgit dəmək heyvanlarin torpaq altinda qazidiqlari yuva dəmşəlax təlxək-əttökən dəmyə suvarilmayan yer(bu torpaq dəmyədir) dənəmək sinamaq dəng tay(sən ona dəng deyilsən) dəngə tarazliq-müvazinət dəngəsər etmək qişqirmaqla/səs küy salmaqla bezikdirmək dəngil xalli dəpə zirvə-uca yer dəpmək şillaqlamaq-ayaqla vurmaq dərəbəylik özbaşinaliq dərgələviş çox gülən dərgi jurnal dərilmək toplanmaq dərilmək yiğişmaq dərişdirmək səliqə ilə yiğmaq-düzmək dərkal dar keçid(dağin dərkali) dərləmək yiğmaq-toplamaq dərli toplu səliqə dərmədərlik etmək? dərmə-dərmə bəzəkli dərnə yengə-toy başcisi(gəlinin dərnəsi kimdir?) dərnəksiz qanun-qaydasiz dərsinmək çəkilməyən dəstəkləmək arxa olmaq-dayaq durmaq dəstərxan süfrə dəvəcər yuxusuz/yata bilməyən adam dəvəq möv asma gövdəsi dəviləmək haqqini aramaq dəymə düşər hər şeydən tez küsən/inciyən/sinan diaqnoz tani diametr çap dibçək içinə torpaq tökülərək gül/bitki əkilən qab dibək daş(haman daş,haman dibək)ata.sözü dibir təkə-ərkək keçi dibriq yeyin-cəld(dibriq getmək) didilməq parçalanmaq didi-vidi yalandan kitab oxumaq difi yetim digər başqa, ötəki diğdiğ dedi qodu(diğdiğ qardaşi qardaşdan ayirar(ata.sözü) diğlatmaq canini üzmək-təngə gətirmək dijmir şiltaq-idişkən diqmə dayaq-dəstək dilab evdə balaca taxça dil-ağiz etmək xoş sözlər söyləyərək mehribanliq göstərmək dilbilgisi qrammatika dildək dəlil dildəkli müstədil dildəmək istidlal dildəmsəl məntiqi dildəmsəl məntiqli dilək istək-tələb dili gödəklik birinin yaninda qüsürü/sirriolduğu üçün danişmaya cəsarəti olmayan adam dilmək yarmaq-kəsmək dilov taxça dimdələmək dürtməklə vurmaq(arvad ərini dimdələdi) dindalamaq xörəyi iştasiz yemək dingə hündür yer dinqiri-dinqirdan seçir diqqətçil dinlənmə istirahət dipidaşi sakitcə lal-dinməz oturmaq dirçəlib xəstəlikdən durmaq-özünə gəlmək dirdeh əlindən bir iş gəlməyən boylu-buxunlu adam dir-diğalar yaramaz şuluq uşaqlar direktor yönәtmәn dirəmə kisəni ağzina qədər doldurmaq dirəmək dayanaq-söykənək dirəşmək inadkarliq göstərmək. dirildamaq boş danişmaq-baş -qulaq aparmaq dirinqi tutmaq çalib oynamaq dirlanmaq öz-ozünə danişmaq dirrik bostan diskont әndirim diş qirasi fəqirə verilən yiyəcək dişərmək cücərmək-çixmaq(bağlar,çollər dişərdi;novruz gülü göyərdi) dişi qarninda olmaq gizli iş görən adam haqqinda(düşmənin dişi qarninda olur) divişqulu tez üşüyən-soyuqdan büzüşən divşirmək dərmək-yiğmaq dizar didar dizgə sistem dizgin yədək-cilov dizixmaq əkilmək-aradan çixmaq dizqax bitki/məhsul verməyən yer dodurğayi diqqətsiz doğa təbiət doğa təbiət doğac improvizasiya-bedahətən doğal təbii doğu şərq dolandirici firildaqçi dolandiriciliq hiləkarliq-kopoyoğluluq-kurnazliq-sibdirqiciliq dolandırmaq fırlamaq. fırlatmaq.dolaşdırmaq. pırtlaşdırmaq.oynatmaq. gəzdirmək. idarə edmək.buruq vermək.burcanmaq.oyalamaq. qaçınmaq.yalan söyləmək.yönətmək.satmaq.geçindirmək.aldatmaq.başçılıq edmək. dolay ətraf dolayi bu səbəbdən-buna görə domuşmaq büzüşüb oturmaq donatim təchizat-ləvazimat donatma geyindirmə donatmaq geyindirmək-bəzəmək. süsləmək. təzyin edmək. donatmaq hazirlamaq-təchiz etmək donqarlanmaq belini əymək donqaz ariq donquldanmaq deyinmək dop mərkəz dopa dəpmək mərkəzə cummaq doyum qənimət döl soy-quşaq-nəsil dölək gözəl cins döş soy dövşürmək/divşirmək yiğmaq-dərmək döycələmək peyvənd/qələm vurmaq. döyükmək özünü itirmək-çaşmaq-mat qalmaq durağ dayanacaq-məskən duraqlama durğunluq-ayaq saxlama-ara vermə duru gəlmək ayağa qalxmaq-qiyam etmək duruxmaq fikrə getmək-düşünmək durum vəziyyət durum vəziyyət-şərait duruşma işə baxma-məhkəmə təhqiqati duş röya-yuxu dutdamaq iti küşkürmək dutdamaq iti küşkürtmək duvaq örtü duyarqat emulsiya duzən nizam duzənli sistimatik duzənli sistimatik dübbə oyunbaz dübbü inadcil-dediyindən əl çəkməyən dümələnmək əlləşmək-vurxunmaq dümləmək acgözlüklə qabdaki suyu başina çəkib içmək dümləmək acgözlüklə qabdaki suyu başina çəkib içmək dümüşmək çöməlib oturmaq dünlük baca-pəncərə dünün gecə ikən dünya acun dünya acun düraxlama məks etmək dürgə yiğin-dəstə dürgələmək dəstələmək(pulu dürgələmək) dürişmək cəhd etmək-çalişmaq dürlü növ-cürbəcür dürmək vurmaq əllə yemək dürsinmək qorxmaq dürtüşmək bir-birin itələmək dürüflü nişanli-adaqli dürüşməq başlamaq-iqdam etmək-qarşi -qarşiya gəlmək düş röya-yuxu düş yuxu-röya düşmən yaği düşünür mütəfəkkir düvləq kələk düyün toy düzey səviyyə(çeşidli anlamlarda) düzən qayda-nizam düzən nəzm düzənləmə tənzim düzmə saxta-qondarma dаvаmiyyət sürəklilik efekt etgi egəmən hegemon-kökmran egəmənlik hegemonluq-müstəqillik ehdin eləmir əhəmiyyət vermir-saymir ehsas duyum ehtimal olasiliq ekstremizm aşiriliq ekvivalent eşdәyәr elastik әsnәk eləştiri rezensiya-tənqid eləştirmə tənqid elqovan ay yayin son ayi elqovan yayda düşən soyuq hava elmi bilməsəl elti qardaş arvadlarin bir-birinə olan qohumluq münasibəti emrənmək sevmək-istəmək erişmək birləşmək erkək kişi erkən tezdən-ertədən ertə o biri gün-sabah səhər eş tay-oxşar eşdəyər ekvivalənt-bərabər eşələk alma/heyva kimi meyvələrin yeyilməyən iç hissəsi eşit bərabər-eyni eşitlik bərabərlik eşitsiz qeyri-bərabər eşmək çapmaq-ati yortmaq etgi az,t/etki etgi təsir etgili təsirli etgin aktiv-fəal etginliq fəaliyyət etnologiya budunbilim evrən kainat evrən kainat-kosmos aləmi evrənsəl beynəlxalq-beynəlmiləl evrim təkamül eygiliyə çixmaq xoş günə çixmaq eyi olmaq yaxşi olmaq eyitmək təlim vermək eyləm aksiya eyləm əməliyyat-fəaliyyət eynin açilsin qaş-qabağin,kefin açilsin eyninə almaq vecinə almamaq-fikir verməmək eytim təlim-təhsil eyzən tamam-həmişə əbədi ölümsüz əcəri işlənməmiş(əcəri yorğan üstü) ədatlar sözlərdən ayri yazilir di get-gör ha-dedim də-sən ki-daha gözəl-lap pis-ən yaxşi. ədük sərxoş əfəl iş görməyən (əfəl adam) əfələnmək pişmək əfildəmək yüngülcə titrəmək əfsanə soyləncə əfsimək düyünü məcməyində atib-tutmaq əhatə etmək qapsamaq əhəmiyyət önəm əhəmiyyətli önəmli əkdirmək başdan eləmək əkəklik arsizliq əkələnmək özün bilicik göstərmək əkənmək məks etmək əkəşmək yekələşmək əkmək azdirmaq-oğurlamaq əks оlunmaq yansimaq əksini tаpmaq yanqilanmaq əksinmək alçanmaq əkşəşmək sataşmaq-eylənmək əkşimək kəkrəmək-acimaq əlaqələndirmək ilgiləndirmək əlbəhəlim dərhal əleyh qarşi ələtəklənmək kimsənin əlinə ətəyinə sarilmaq-yalvar -yaxaraq əlhaylamaq köməyə çağirmaq-kömək istəmək əlik vəhşi keçi əlkə iri-yekə(əlkə adam) əlləşmək çalişmaq(gügün denəmək) əlük dağ keçisi əmin arxayin əneyin məzəli-gülməli ənəq çənə ənənə gələnək ənik vəhşi heyvan balasi ənsə boyun ənşişmək birlikdə işləmək əpirmək çürüyüb tökülmək ərcəl pozğun ərdəm fəzilət-mərifət ərdəm ləyaqət-məziyyət ərdəm mərifət ərdəmli fəzilətli-mərifətli ərdil cəsur ərəmik bar verməyən(ərəmik torpaq) ərəmik qisir ərən cəsur-igid ərgənlik qadinin kişiyə hədiyyəsi ərgin buluğa çatmiş ərişim yetişim. ulaşım. ulaşma. varış. bitişmə. qavuşma. ərişmək nail olmaq ərişmək sataşmaq ərqən tez əsən sağlam əsən sağ-salamat əsənləmək salamlamaq.xeyir-dua vermək əsənlik sehhət-sağlamliq əsin yoldaş-bahəm əsinmək/əsinlənmək ruhlanmaq-ilhamlanmaq əsirəmək keflənmək-sərxoş olmaq(güclu yeyən bəsirər araq içən əsirər) əsirgəmək bir şeyin yoxluğuna heyfsilənmək əsirgəmək qorumaq-mərhəmət göstərmək-rəhm etmək əsirməq ağlini itirmək-sərxoş olmaq əsnək elastik-əyilgən əsrük sərxoş əsrükmək sərxoş etmək-sərsəmlətmək əşqin at yerişi çeşiti əşmiş səyyah-təcrübəli ətmək çörək ətraf çevrə əvdirməq əcələ etdirmək əvidmək düyünü çəlkik-qaradan təmizləmək əvləq yer ölçüsü,dönümün dörddə biri-kərdi əvməq əcələ etmək əvrən aləm əvsəməq evini özləmək-evə getmək istəmək əvsin yuva əvsinməq öz evi saymaq əyani açiqca, bayiq əyrəq heyvanlarin dincəldiyi kölgə yer əyrəmcə ariq-sisqa(bu uşaq nə əyrəmcə uşaqdi) əyrimçə üzük(səksən oxu əyrimçədən keçirdim;heçkamimda arzumanim qalmadi.(koroğlu) əytməq demək-ayitmaq-söyləmək əzizləmək ağirlamaq faiz yüzdə fauna doğay, direy ferziyyə varsayim fədakar özverili fəxr etmək qivanmaq fəzilət ərdəm fəаliyyət göstərmək çalişmaq fikirləşmək düşünmәk firi yatmaq aciği/hirsi soyumaq fıstırıq atır kefi gəlmək, şənlənmək, oynamaq. fistiriq atir şənlənmək-oynamaq fonetika sәsbilim form biçim frovun kinli-qəzəbli fоrmаlаşmaq biçimlənmək gavur kafir gedərmək dəf etmək genəz asan gerayli aşiq şerində dörd misradan ibarət səkkiz hecali şeir formas. gerici mürtəcə gericilik mürtəcelik gələnəksəl ənənəvi gələsər gəlirli-verimli(gələsər torpaq) gəlişdirmək inkişaf etdirmək gəlişim böyümə. inkişaf. təkamül.pişrəft etmək.e;tila.tərəqqi gəlişmə inkişaf gəlişmiş inkişaf etmiş gəmə yarim dərz(gəmə bağlamaq) gənəl ümümi gənəlliklə ümümiyyətlə gənəşmək bir-birisinin reyini bilmək üçün onunla məsləhətləşmək gərdək toy evi gərəkcə əsas dəlil gərəkli lazim gərəkmək lazim olmaq gərəksəmə ehtiyac gərəksinmək ehtiyac duymaq gəvələmək çeynəmək-könülsüz yemək gəvən tikan gəvəzləmək kobud yemək gəvic kədərli/pis söz gəvzə çox danişan gəyan yari qaranliq-tam işiq olmayan(gəyan gecə) gəyişmək məsləhətləşmək gəz dəfə-kərə gəzdək dağ təpəsində çökək yer gəzəgən səyyarə gəzəgən planet gəzəl nar qabiği(ürəyi də yarilmiş bir nara bənzər;tökülüb dənə sözləri,qalib quruca gəzəli.(şəhriyar) gəzləmək oxu kərtiyində yerləşdirmək gəzmən (gəzgin)-səyyah gicişmək qaşinmaq gigirtdəmək iki adami qizişdirib aralarini vurmaq gildir yumuru nəsnə gilləmək yumalatmaq-diyirləmək gimgə yiğinacaq bir yerə yiğilmiş adamlar girəvə gizli yer-pusuq(girəvədə durmaq) girəvələmək fürsət tapmaq-imkan yaratmaq girgi sanci-ağri girişim təşəbbüs girişimçi təşəbbüsçü girlənmək gəzmək-dolaşmaq(nəbi naxçivanda bir az girlənib,ismayilin yerini öyrənməyə çalişdi,ancaq tapmirdi).(qaçaq nəbi) girmə kolluq girvə keçidlərdə/yollarda qar yiğini giyid quşu aldadib tutmaq üçün işlədilən quş səsi çixaran nəsnə giyov kürəkən gizəmli əsrarəngiz gizəmli sirli-orxun gizildəmək göynəmək gop şişirdilmiş/uydurma söhbətlər gozləmləmə muşavirə gödək qisa-kiçik(gödək atildi vurdu uzunun başina;uzun dedi "əcəb yadima saldin".(məsəl) gödən qarin(çaqqal var ki gödən çixarir,qurdun adi bədnamdir(ata.sözü) gökcək yeqanə gözəl göksəl səmavi gömdürmək basdirmaq-quyulamaq göməc bal pətəyi gömülmək torpaqla örtürmək gömürdənmək yüksək səslə bağirmaq göndər mizraq-nizə-qarği görəgən çox yaxşi görən adam haqqinda görənimək sira ilə otlamaq(qoyunlar haqqinda) görəv vəzifə görk surət-cəmal görkli yaraşiqli-gözəl gövdəli iri-böyük gövşəmək yemi mədədən qaytararaq ağizda çeynəmək(gövşəyən heyvanlar) göynəmək yanmaq-dərd çəkmək göyünmək yanmaq-acimaq göz ərimi gözün görəbildiyi uzaqliq gözçi kəşfiyyatçi-casus gözə yaşilliq yer-sulu otlaq(əziziyəm gözədə;quzu otlar gözədə;qurban olum sənə də;sənə baxan gözədə).bayati gözək ip(ati gözəklə hörükləmək) gözəmək yamamaq(corablarin yirtiğini gözədim) gözətçi bəkçi-qaravulçu gözətim himayə- qoruma gözgü ayna gözləm müşahidə gözləmçi müşahidəçi gözləmevi rəsətxana gözükmək görünmək gudu qərizə gudu qərizə güdül qarin güəgavaz gülünc olan adam gülbəsər xiyar güldürü komedi gülgəz qirmizi gümürdəmək çox qizib öz -özünə mənasiz səslər çixarmaq güncəl aktual güncəl günün qonusu olan güngəl aktual günlük çətir günü ciciklik-qizqanciliq-bir kişilə evli olan iki..qadin! güpürtü heyvan yeriyərkən ayağindan çixardiği səs güvən etimad güvən etimad güvəncə təminat güvəncə zəmanət güvəngə zəmanət güvənilir etibarli güvənli əmin güvləmək yüksək səslə deyinmək güvləyici deyingən adam haqqinda güz əkin sahəsi arasinda sərhəd güz payiz güzəran geçim güzlək yağişdan sonra biçilmiş yerin yeni yaşillaşmasi haçalanmaq iki yerə ayrilmaq(kəndə çatanda yol haçalandi) hadağa hədsiz hakim egəmən hakimiyyət egəmənlik halə ayla hamaş yol yoldaşi(bu dunya bir yol kimidir;biz axirət müsafiri;kecavədə hamaş gərək öz hamaşilən yanaşa(şəhriyar) harmoniya uyum havalanmaq şişinmək. yekəxanalanmaq. bulutlarda gəzmək. havaliq dəlilik.vurqunluq.otuculuq.otculuq hayxirmaq boğazini aritlamaq haylamaq səsləmək-çağirmaq haylaz işləməyi sevməyən adam-işə çixmayan
Dostları ilə paylaş:
