“ Ijtimoiy fanlar

Seminar mashg’ulotlari 
296 
1. Sezgilar.
Aytish mumiknki, mana shu 5 ta sezgi ilg'amagan narsani ong osti ilg'ash qobiliyatiga 
ega. Uzluksiz jarayonni tuyg'ular hotiraga uzluksiz yozadi. Ammo biz ularningg hammasini ajrata 
olmaymiz. Zero kamalakda millionlab, balki cheksiz miqdordagi rang bo'lishiga qaramay bizlar 
ulardan faqatgina 7 tasinigina ajrata olamiz xolos. 
2. Kuzatish.
Bu borada reklama va uning estetik 
tabiatini misol qilib ko'rsatish mumkin. Shuning uchun ham mahsulot reklamalari odamlar gavjum 
bo'ladigan joylar (bozorlar, ko'chalar va hokazo)ga o'rnatiladiki, bunda bevosita kuzatish muhim 
omilga aylanishi bejiz emas. Ayni paytda mahsulotga bo'lgan qiziqish reklamada ko'rsatilgan 
shaxsga ixlos tufayli ortadi. 
3. Tashviqot.
Ongosti tashviqotga tabiiy xolda eshitilmaydigan ovozlar 
orqali ta'sir qilishni kiritish mumkin. Supermarket, kafe-bar, bozor hamda ko'ngilochar maskanlarda 
qo'yiladigan musiqalarda ham haridorlarni chorlash maqsadi ko'zlanadi. 
4. Yashirin kadr orqali 
ta'sir qilish.
Insonning ong osti xislariga yashirin ta'sir qilish xususan 25-kadr ko'pchilik davlatlar 
tomonidan ta'qib ostiga olingan. Mutaxassislarning fikricha bu turdagi tashviqot har doim ham yaxshi 
yo'lda ishlatilavermasdan, aksar shum niyatli insonlarga qo'l kelishi mumkin. Misol uchun kino yoki 
seriallarda, “Agar bir insonga davomli ravishda “Qo'shningni o'ldir!” shaklidagi yashirin kadr bilan 
ta'sir qilinsa, u hech ikkilanmasdan qotillikka qo'l urishi mumkin ekanligini tibbiyot psixologiyasi 
isbotlab berdi. Yuqorida ko'rsatib o'tilgan 4 ta jihatga e'tiborsizlik bugungi kunda tashvishli va 
tahdidli hodisa sifatida e'tirof etilayotgan 
“ommaviy madaniyat”ni avj olishiga olib 
keladi. Bu borada birinchi
Prezidentimizning “Yuksak ma'naviyat – 
yengilmas kuch” asarlarlarida “Tabiiyki 
“ommaviy madaniyat” degan niqob ostida 
axloqiy buzuqlik va zo'ravonlik, individualizm, 
egotsentrizm g'oyalarini tarqatish, kerak bo'lsa 
shuning hisobidan boylik orttirish, boshqa 
xalqlarning necha ming yillik an'ana va 
qadriyatlari, 
turmush 
tarzining 
ma'naviy 
negizlariga bepisandlik, ularni qo'porishga 
qaratilgan xatarli tahdidlar odamni tashvishga 
solmay qo'ymaydi”- degan purma'no hikmat 
bor. Endi ikki og'iz so'z “ommaviy madaniyat” 
haqida. Uning kelib chiqishi, ta'siri, tahdidi 
borasida mazkur anjuman ishtirokchilarining 

---