1 – mavzu: hfx fanining asosiy tushunchalari mohiyati

Monografik usul. 
Ushbu usul har bir baxtsiz hodisani alohida, chuqur taxlil qilish, uning 
aniq sabablarini o`rganishga asoslangan. Bunda ishlab chiqarish jarayonida ishlatilgan 
mashina, mexanizmlar va boshqa texnik jihozlarning mexanik holati, ishlatiladigan 
materiallarning tarkibi, havo va suvning sanitar-gigienik holati kabi omillar tekshirilib 
o`rganiladi. 
Statistik usulda e
sa jaroxatlanishlarning sabablari keng masshtabda, ya`ni tuman, viloyat, 
vazirliklar, tarmoqlar va umuman Respublika miqyosida o`rganiladi. U tashkilotlar va 
k°R
x0N
™*R
ni
"
g 
baxtsiz hodisalar bo`yicha hisobotlarini statistik kaita ishlashI va tahlil kilishga 
asoslangan bo`lib, baxtsiz hodisalarni ishchilarni kasbi, yoshi, jinsi, ish staji kabi
ko`rsatkichlar bo`yicha taksimlanishini yoritadi. 
Topografik usul 
baxtsiz hodisa ruy bergan joyni o`rganish va tahlil kilishga asoslangan 
bo`lib, ushbu joyni ishlab chiqarish rejasiga yoki topofafik kartaga tushirish orkali amalga 
oshiriladi. 
Iqtisodiy usulda e
sa mehnat muhofazasi uchun ajratiladigan mablaglar va materiallarning 
baxtsiz hodisalarni kamaytirishga qanchalik ta`sir etishi va baxtsiz hodisalarning iqtisodiy 
okibatlari o`rganiladi. 
 
3. Xavfsizlikni loyihalash
Aniq faoliyat sharoitida bu turkumlar (elementlar) yanada ravshanlashadi. SHuning 
uchun faoliyatni loyihalashda uning turkumlarini (elementlarini) etarli darajada aniqlab, 
to`g’ri keladigan axborot manbalaridan foydalanib, ularning xavfli xususiyatlari topiladi. 

---

332 
 
2.5.-rasm. Faoliyatni turkumlarga ajratish: 
1-inson; 2-mehnat quroli; 3-mehnat vositalari; 4-quvvat (energiya); 5-mehnat mahsulotlari; 6-
texnologiya; 7-flora; 8-fauna; 9-ma`lumot; 10-tabiiy iqlim; 11-mehnatni tashkil etish; 12-
jamoa; n-boshqalar. 
2.-jadval