1 – mavzu: hfx fanining asosiy tushunchalari mohiyati

Gazlar va changning yonishi.
Yonuvchi gazlar havo bilan birikib portlash jihatidan 
xavfli aralashmalar hosil qilishi mumkin. Shu sababli ular portlash jihatidan havfli moddalar 
toifasiga kiradi. Gaz-havo aralashmalarining xavflilik darajasi ularning alanga olish haroratiga 
va portlashning miqdoriy chegaralariga qarab baholanadi. 
Gazlar barqaror yonayotganda harorati 1400ºC gacha, portlaganda esa 2000ºC gacha 
ko`tarilishi mumkin. Yonuvchi gazlarning, shuningdek, suyuqlik bug`larning portlashiga 
qarshi kurash tadbirlarini to`g`ri tashkil qilish uchun ularning havo bo`yicha zichligini bilish 
zarur, chunki havo bo`yicha zichligi birdan kichik bo`lgan gazlar xonaning yuqori qismida, 
zichligi birdan katta bo`lgan gazlar esa xonaning pastki qismida, quduqlar, o`ralar, 
handaqlarda to`planadi. 
Ishlab chiqarishdagi alanga olish manbalari.
Yonug`chi ashyolarning alanga olishiga 
va yonuvchi aralashmalarning portlashiga sabab bo`luvchi issiqlik manbalari o`zlarining 
issiqlik jamg`armalari va ularning yuzaga kelish sabablariga ko`ra turli tuman bo`lsa-da 
ammo ularning barchasi qandaydir energiya yoki kimyoviy reaktsiyalarda issiqlik chiqishi 
yoki ortishi yutilishining natijasidir. 

---

360 
Kimyoviy reaktsiyalarda issiqlik chiqishi yoki yutilishi.
Ochiq alanga, cho`g`langan 
yonish mahsulotlari, uchqunlar, issiqlik chiqaradigan kimyoviy reaktsiyalar alanga olish 
manbai bo`lishi mumkin. 
Turli xil gorelkalar, kavsharlash lampalari, elektr yoylari, isitish pechlari, elektr tokida 
va gaz alangasida payvandlash jarayonlari, chekish uchun yoqilgan gugurt yoki zajigalka 
ochiq alanga olish manbayi bo`lishi mumkin. Ochiq alanga manbaining va issiqlik energiyasi 
jamg`armasining harorati deyarli hamma yonuvchi moddalar va har qanday gaz-havo hamda 
bug`-havo aralashmalarining alanga olishi uchun etarlidir.