1-amaliy mashgʻulot fanining asosiy tushunchalari mohiyati; xavf turlarini, ularni guruhlash va identifikatsiyalash

Tavakkalni boshqarish. 
Xavfsizlik darajasini ko'tarish, xavfsizlikning asosiy nazariy 
va amaliy masalasidir. Buning uchun mablag’ni 3 yo'nalishda sarflash kerak: 
-ishlab chiqarish texnik tizimlari va ish ob' ektlarini takomillashtirish; 
-malakali ishchilarni tayyorlashga; 
-favqulodda oqibatlarni yo'qotishga; 
Sarflarni bular orasida qanday bo'lishini rejalash uchun chuqur tekshirishlar o'tkazish 
lozim, unda ham aniq fikrga kelish qiyin. «Tavakkal» boshqarish texnika doirasida 
xavfsizlikning oldini olishda yangi imkoniyatlar ochadi. Tavakkalni boshqarishda texnik, 
ma'muriy, tashkiliy yo'llarga iqtisodiy usul ham qo'shiladi. 
Xavflarni o'rganish tartibi
uch bosqichda amalga oshiriladi: 
Birinchi bosqich-xavflarni oldindan tahlil etish. Bu bosqich uch qadam bilan bajariladi:
1-qadam-xavf manbalarini aniqlash; 2-qadam-xavflarni vujudga keltiradigan 
qismlarni aniqlash; 3-qadam-tahlilni chegaralash, ya'ni, tekshirilmaydigan xavflarni 
chiqarib tashlash. 
Ikkinchi bosqich-xavfli holatlarni ketma-ketligini aniqlash, hodisa va xavflar daraxtini 
tuzish. Xavflar daraxti yuqoridan pastga qarab quriladi hamda sabablari hisobga olingan 
holda tamom bo'ladi (2.2.-rasm). 
Uchinchi bosqich-oqibatlarni tahlil qilish. 
Xavfsizlik tizimi, bu-xavfsizlikning 
murakkab masalalarini hal qilish yo'llarini tayyorlash va asoslashda foydalaniladigan 
metodologik choralar yig’indisidir. O'zaro ta'siri bilan aniq bir maqsadga etishtiradigan 
aloqador qismlar yig’indisi tizim deb ataladi. 
Tizim deganda birgina moddiy ob'ektdan tashqari aloqalar va bog’lanishlar ham 
tushuniladi. Har qanday sozlangan mashina texnik tizimga misol bo'lishi mumkin. Tarkibiga 
odam ham kiradigan element tizimi ergonomik tizim deb ataladi. Masalan, «Odam-
mashina», «odam-mashina-atrof-muhit». 

---

Tahlil usuli. 
Xavfsizlikni ko'ngilsiz voqea ro'y berishdan oldin (aprior) yoki keyin 
(aposterior) tahlil etish mumkin. Har ikki holda qo'llaniladigan usul bevosita yoki aksincha 
bo'ladi. 
Aprior tahlilda shu tizimga xos bo'lishi mumkin bo'lgan (yashirin) kungi lsiz voqealar 
tanlab olinadi va ularni yaratuvchi bir qancha holatlar to'plami tuziladi. Aposterior tahlil esa 
ko'ngilsiz voqea yuz bergandan so'ng kelajakda tadbirlar ishlab chiqishdir. Bu ikki uchul 
bir-birini to'ldiradi. 
To'g’ri usulda taxrir qilishda oqibatni oldindan kurish uchun sabablar o'rganiladi. 
Teskari usulda esa oqibat tahlil kilinib, sabablari aniqlanadi. Bu usullarning asosiy maqsadi 
ko'ngilsiz voqealarni oldini olishdir. Voqealarni kelib chiqish ehtimoli va tezligi ma'lum 
bo'lsa, vokeaning taxminan qanday natija bilan tamom bo'lishini aniqlash mumkin. 
Xavfsizlikning tahlilida tizimning parametrlarini yoki chegarasini aniqlash asosiy 
masala hisoblanadi. Agar tizim juda chegaralangan bo'lsa, biror xavfli hollar yoki omillar 
etibordan tashqarida qolishi, agar tizimga o'ta keng qaralsa, tahlil natijalari noaniq bo'lishi 
mumkin. 
Tahlil o'tkazish darajasi aniq maqsadlarga bog’liq. Aniq bir holatda ogohlantirish yo'li 
bilan ta'sir qilish mumkin bo'lgan hodisalarni aniqlash umumiy ish uslubi hisoblanadi. 
Xavflar identifikatsiyasi. Identifikatsiya - o‘rganish, isbotlash,
 
tasdiqlash ma’nolarini 
anglatadi. Masalan, dorishunoslikda birorta doridarmonni to iiq identifikatsiya qiknasdan 
turib, uni kasalga tavsiya etib