1 azərbaycan-tüRKİYƏ ƏlaqəLƏRİ son 20 İLDƏ: UĞurlar və İmkanlar

31
Regional hadisələrin Türkiyə-Azərbaycan münasibətlərinə təsiri
zəif olduğu 1991-1994-cü illərdə Cavaxetiya üzərində nəzarət zəifləyib.
34
Sovet İttifaqından sonra Gürcüstanın Cavaxetiya bölgəsində yerləşən 62-
ci rus hərbi bazası burada yaşayan ermənilər üçün iqtisadi və təhlükəsizlik 
baxımından  olduqca  əhəmiyyətli  idi.  Bu  səbəbdən  bölgə  erməniləri  rus 
hərbi bazasının Gürcüstandan çıxarılma qərarına, Gürcüstan hökumətinin 
Türkiyə  və  Qərb  dövlətləri  ilə  münasibətlərini  möhkəmləndirməsinə, 
Türkiyə  və Azərbaycanın  Gürcüstanda  mövqeyini  gücləndirəcək  hər  cür 
addıma qarşı çıxıblar. 
35
Gürcüstan  ermənilərindən  başqa  Ermənistan  dövləti  də  bir  tərəfdən 
Rusiyadan  asılı  dövlət  kimi,
36
  digər  tərəfdən  isə  Gürcüstanda  yaşayan 
erməniləri dəstəkləmək yolu ilə Gürcüstan üçün təhlükə qaynağıdır. Türkiyə 
və Azərbaycanla sərhədləri bağlı olan və Rusiya ilə quru əlaqəsini Gürcüstan 
üzərindən təmin edən Ermənistan rəsmi şəkildə Gürcüstana qarşı irredantist 
siyasət  izləyə  bilmədi.  Lakin  Ermənistandakı  bəzi  radikal  partiyalar  və 
QHT-lər Gürcüstandakı ermənilərə dəstək verdi. Həm Gürcüstan, həm də 
Ermənistan qarşılıqlı olaraq bir-birindən asılı vəziyyətdə yaşayır. Türkiyə-
Ermənistan  sərhədlərinin  açılması  Ermənistanın  Gürcüstandan  asılılığını 
azaldacaq və bu isə Ermənistanın Gürcüstana qarşı siyasətinin dəyişməsinə 
səbəb ola bilər. 
37
Azərbaycan  və  Türkiyə  Rusiya  və  Ermənistan  təzyiqlərinə  qarşı 
Gürcüstanı qorumaqda birgə əməkdaşlıq edirlər. Hər iki dövlətin Gürcüstanı 
dəstəkləməsi  onu  regional  layihələrə  daxil  etməklə  başlayıb.  Regional 
balansı  dəyişən  və  tranzit  ölkələrə  xarici  təzyiqlərə  qarşı  ciddi  üstünlük 
verən BTC və BTƏ kimi enerji layihələri Gürcüstan ərazisindən keçir. 2008-
ci ildə Gürcüstanın ərazisini bombalayan Rusiya hava qüvvələri BTC-yə 
toxunmayıb və bu xətt Gürcüstanın Rusiya tərəfindən təkrar işğalına qarşı 
bir qarant olub. Azərbaycan Dövlət Neft Şirkəti (ARDNŞ, ingiliscə SOCAR) 
Gürcüstana 470 milyon dollar sərmayə yatırıb, bir çox qazpaylayıcı şəbəkə 
SOCAR-ın əlindədir. Bu şirkət Kulevi neft terminalının sahibidir və onun 
Gürcüstanda 60-a yaxın yanacaqdoldurma məntəqəsi var.
38
Azərbaycan  və  Türkiyənin  ortaq  dəstəyi  ilə  Gürcüstan  ərazisindən 
keçən  Bakı-Tbilisi-Axalkələk-Qars  (BTAQ)  dəmiryolu  layihəsi  qərb-şərq 
nəqliyyat strukturunda Gürcüstana mühüm rol verir. Azərbaycan və Türkiyə 
34   Kamil Ağacan, göstərilən əsəri.  
35   Mamuka Komakia, Armenian Population in Georgia, United Nations Association of Georgia,  january-
february 2003. S. 22.
36   2008-ci ildə Rusiya-Gürcüstan müharibəsi zamanı Ermənistanda Gümrüdə yerləşən rus hərbi 
bazasından qalxan təyyarələrin Gürcüstanı vurduğu iddia olundu. 
37   Cavid Vəliyev, Türkiyə-Ermənistan protokolları: udan kim, uduzan kim?, göstərilən əsər, s. 31-32. 
38   Trend, 26 iyul 2010.

---