1 azərbaycan-tüRKİYƏ ƏlaqəLƏRİ son 20 İLDƏ: UĞurlar və İmkanlar
Yüklə 1,4 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Ɔ Nəticə Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, Türkiyə dünya enerji resurslarının 70%- nin cəmləşdiyi regionun tam mərkəzində yerləşsə və dünyanın ən böyük və 96 Azərbaycan-Türkiyə enerji münasibətləri: çağırışlar və perspektivlər əlverişli enerji ticarəti mərkəzinə çevrilmə potensialına malik olsa da, bu imkandan indiyədək səmərəli istifadə edə bilməyib. Eyni zamanda, qazı Azərbaycandan və digər ölkələrdən aşağı qiymətə alıb yüksək qiymətə digərlərinə satması bu ölkəni sözügedən qlobal hədəflərdən uzaqlaşdırır. Dünyanın ən böyük “hub”ına çevrilməsi ücün Türkiyənin ərazisində yalnız boru xətlərinin kəsişməsi kifayət deyil. Ölkəni enerji ticarət mərkəzinə və “hub”ına çevirən ən başlıca amillər qanunvericiliklə tənzimlənən enerji bazarının liberallaşması və üçüncü şirkətlərin boru xətləri sisteminə asan, şəffaf və azad daxil olma imkanıdır. Müasir enerji ticarətinin tələbləri ilə ayaqlaşmaq məcburiyyətində qalan, Azərbaycan yataqlarının inkişafına külli miqdarda investisiya yatırmış və regionda böyük gücə malik qərb transmilli enerji şirkətlərinin maraqlarını və habelə Avropa alıcısını nəzərə alan rəsmi Ankara İzmirdə Azərbaycanla saziş imzalamaqla enerji siyasətində köklü dəyişikliklər edib. Cənub qaz dəhlizi vasitəsilə Azərbaycan qazının Avropaya nəqli üzrə tranzit şərtlərində “BOTAŞ”a məxsus boru xəttinin liberallaşması, üçüncü tərəfin bu xəttə sərbəst daxil olma imkanlarına razılıq verilməsi Türkiyənin enerji siyasətində mühüm dönüş nöqtəsidir. Sazişə əsasən, Azərbaycan qazının nəqli üçün tikilməsi planlaşdırılan Transanadolu boru xətti beynəlxalq qanun və transmilli enerji şirkətləri tərəfindən idarə ediləcək və Türkiyənin regionun ən böyük və ən vacib enerji mərkəzinə çevrilməsində başlanğıc layihə olacaq. Öz növbəsində Azərbaycan da bununla Avropa bazarlarına çıxışını təmin etmiş olur və Cənub dəhlizi vasitəsilə Rusiya, Şimalı Afrika və Norveçdən sonra Avropanın dördüncü qaz təchizatçısına çevrilir. |