1 azərbaycan-tüRKİYƏ ƏlaqəLƏRİ son 20 İLDƏ: UĞurlar və İmkanlar

155
Azərbaycan və Türkiyə QHT-ləri arasında əlaqələr
İş  Adamları  Birliyi  (ATİB),  Türkiyə  Sənayeçi  və  İş  Adamları  Birliyi 
(TÜSİAB) və Gəncliyə Yardım Fondunun adları da mütləq qeyd edilməlidir. 
Bu qurumlar müxtəlif ictimai, akademik, mədəni fəaliyyətlər təşkil edir və 
Türkiyə adına yardımları həyata keçirirlər. 
İkitərəfli  əlaqələrə  töhfə  verən  ən  əhəmiyyətli  qurumlardan  biri  də 
Azərbaycandakı  “İrəli”  İctimai  Birliyidir.  Bu  ictimai  birlik  ikitərəfli 
əlaqələrdə orijinal sayıla biləcək fəaliyyətləri həyata keçirib. Birlik 2010-
cu il 27 yanvar - 06 dekabr arasında Ərzurumda təşkil edilən 25-ci Dünya 
Universitetlərarası  Qış  Olimpiadalarında  20  nəfərlik  bir  qrupla  iştirak 
edərək xarici heyətlər üçün təmənnasız əlavə tərcüməçi dəstəyini göstərib. 
Buna bənzər fəaliyyət 2011-ci il 23-30 iyul tarixində Trabzonda keçirilən XI 
Avropa Gənclər Yaz Olimpiadalarında da təşkil olunub. Hər iki iş Türkiyə 
və Azərbaycan mediasının diqqətini yaxından çəkib və “İrəli”nin addımları 
ikili əlaqələrdə qarşılıqsız dəstək nümunəsi olaraq müsbət qarşılanıb.
“İrəli”  İctimai  Birliyi  2009-cu  ildən  etibarən  hər  yaz  Türkiyədə 
(Karabük) və Azərbaycanda (Lənkəran) hər iki ölkədən 20 nəfər olmaqla 
cəmi  40  şagird  üçün  “Türkiyə  və  Azərbaycan  Gənclərinin  Dostluq 
Düşərgəsi” adlı yaz proqramı təşkil edir. Bundan başqa, 56-cı Avroviziya 
Mahnı  Müsabiqəsinin  yarımfinalında  Türkiyənin  müsabiqədən  kənarda 
qalmasından sonra “İrəli” Bakıda bir qrup türk və azərbaycanlı tələbələrlə 
Türkiyənin  Azərbaycanı  dəstəkləməsi  istiqamətində  fəaliyyət  həyata 
keçirib.  Bəzi  QHT-lərin  dəstəyi  nəticəsində  Türkiyənin  yardımı  ilə 
Azərbaycan bu yarışmada birincilik əldə edib.
Son  dövrlərdə  göründüyü  kimi,  Türkiyə-Ermənistan  və  Azərbaycan-
İsrail əlaqələrində dövlətlər bəzən yalnız daxili ictimaiyyətin rəyini deyil, 
bir-birlərinin  ictimai  rəyini  də  diqqətə  almaq  məcburiyyətindədirlər. 
Türkiyə-Ermənistan  əlaqələrindəki  protokollar  müddətində,  Türkiyədə 
terror hücumlarının artdığı dövrlərdə, ŞKTR-ə dəstək mövzularında və son 
Van zəlzələsi əsnasında bir daha müəyyən oldu ki, hər iki ölkənin vətəndaş 
cəmiyyəti təşkilatları inanılmaz qarşılıqlı dəstək nümunəsi göstərir. Xüsusilə 
protokollar müddətində Azərbaycan və Türkiyədəki çoxlu sayda QHT ortaq 
hədəf üçün ikitərəfli əlaqələrin əsl potensialını ortaya qoydu. Eyni zamanda 
ikitərəfli  əlaqələrdə  QHT-lərin  fəaliyyətinin  inkişafına  daha  çox  ehtiyac 
olduğu aydınlaşıb.  
Protokollara qədər Türkiyə-Ermənistan əlaqələrinin inkişafını müdafiə 
edən QHT-lər daha ön planda olublar. Bu təşkilatlar media üzərindən çox 
ciddi  işlər  həyata  keçirməklə  dövlət  orqanlarını  istiqamətləndirmək  və 
ictimai fikri yönəltmək üçün addımlar atıblar. Protokollar müddətində hər 

---