Birinchi, ikkinchi va uchunchi seriya maydonchalarida urinma kuchlanishlar o‘zlarining ekstremal qiymatlariga erishadi: (2.62)Ushbu urinma kuchlanishlar ba‘zi hollarda bosh urinma kuchlanishlar deyiladi. Bosh urinma kuchlanishlar doiraviy diagrammaning nuqta-lariga mos keluvchi maydonchalarda ta’sir qiladilar. Xuddi shu maydonchalardagi normal kuchlanishlar qiymatlari:
(2.63)lardan iborat.Endi (2.59) formulalarga va lar o‘rniga diagrammaning nuqtalariga mos keluvchi maydonchalaridagi normal va urinma kuchlanishlarning mos qiymatlarini qo‘yib, shu maydonchalar normallarining yo‘naltiruvchi kosinuslarini topamiz.
29.Ikki o‘qli kuchlanganlik holati (koordinata o’qi, bosh yo’nalish, invariantlar).
Faraz qilaylik bosh kuchlanishlardan biri, masalan, nolga teng bo‘lsin. Koordinat sistemasining o‘qini uchinchi bosh yo‘nalish bilan ustma-ust qo‘yamiz va bosh maydonchada urinma kuchlanishlar nolga teng ekanligidan foydalanib, (2.73) va (2.72) formulalardan foydalanib, normali o‘qi bilan burchak tashkil etuvchi qiya tekislikdagi normal va urinma kuchlanishlarni aniqlaymiz. Qaralayotgan maydonchaning normali va urinmasining yo’naltiruvchi kosinuslarini aniqlaymiz: Normali ning yo‘nalishi bilan, urinmasi esa ning yo‘nalishi bilan ustma-ust tushuvchi maydonchadagi kuchlanishlarni aniqlaymiz (4.13, c-rasm). Bu maydoncha yuqorida qaralgan maydonchaga perpendikular. Ko‘rinib turibdiki bu holda (2.72) va (2.73) formulalarda ni bilan, ni bilan va teskari almashtirish zarur. Natijada (2.75) Oxirgi tenglikurinma kuchlanishlarning juftligini ifodalaydi. Agar va larning ifodalarini qo‘sh-sak . (2.76) Shunday qilib ikki o‘qli kuchlanganlik holatida ikkita o‘zaro perpendikulyar maydonchalarda ta’sir qiluvchi normal kuchlanishlar yig‘indisi invariant kattalikdir va koordinat sistemasining tanlanishiga bog‘liq emas.
