1. Heydər Əliyevin Azərbaycan dilinin inkişafında rolu. Heydər Əliyevin Azərbaycan dili haqqında verdiyi sərəncam və qərarlar


c) xitab cümlənin sonunda gəldikdə ondan əvvəl vergül qoyulur



Yüklə 5,01 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə31/62
tarix07.01.2024
ölçüsü5,01 Kb.
#202965
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   62
Azərbaycan dili və nitq mədəniyyəti (Mühazirələr)

 c) xitab cümlənin sonunda gəldikdə ondan əvvəl vergül qoyulur.
Məs.; 
Səhər çağı 
Göy meşədən 
Dərdim səni, ağ çiçək. (N.Xəzri) 
VIII. Nidalarda vergül
.Alçaq tonla deyilən cümlələrdə nidadan sonra. Məs.;
1. Əfsus, qocaldım ağacım düşdü əlimdən,
NÖQTƏLi VERGÜL
. Aşağıdakı hallarda nöqtəli vergüldən istifadə olunur: a) tabesiz 
mürəkkəb cümlənin tərkib hissələri arasında. 
Defis
.
a) mürəkkəb sözlərin tərəfləri arasında.
Məs.; dadlı-dadlı, dost-aşna, qohum-
qardaş, yavaş-yavaş və s.
b) mürəkkəb qısaltmalarla şəkilçi arasında.
Məs.; ADPU-nun, ABŞ-ın, NATO-ya 
və s.
c) sıra saylar rəqəmlə yazıldıqda.
Məs.; 5-ci, 10-cu, 4-cü və s.
ç) izafət tərkiblərində.
Məs.; nöqteyi-nəzər, tərzi-hərəkət, tərcümeyi-hal. 
 T i R E

1) Cümlə üzvünün əlavəsindən əvvəl. Məs.;


1. Xan çıxdı və gördü ki, qapını döyən xanın öz kəndlisi – İtqapan kəndinin əhli 
Novruzəlidir (C.Məmmədquluzadə).
2) Müqayisə edilən obyektləri daha qabarıq nəzərə çarpdırmaq üçün onların 
(qarşılaşdırılan sözlərin) arasında. Məs.;
Sən günəş – mən səndən nur alan Ayam, 
Sən bir səs – mən isə əks-sədayam! 
Zirvəsən – zirvəyə qalxan cığıram. 
(N.Xəzri) 
3) Ümumiləşdirici söz həmcins üzvlərdən əvvəl gələrsə, ondan sonra tire 
qoyulur.
Məs.; Dostlar hər şeydən – həyatdan, ailədən, dostluqdan, məhəbbətdən, 
dünyanın işlərindən danışdılar.
4) Ümumiləşdirici söz həmcins üzvlərdən sonra gələrsə, ondan əvvəl tire 
qoyulur. Məs.; O, vəziyyətə də, yorğunluğa da, yurdsuzluğa da – bunların hamısına 
dözərdi (S.Qədirzadə).
5) Məntiqi vurğulu sözü nəzərə çarpdırmaq, ayırmaq üçün həmin sözdən sonra 
tire qoyulur.
Vətən - əcdadımızın mədfənidir.
Vətən – övladımızın məskənidir. 
(A.Səhhət)
6) Dialoqlarda cümlələrin əvvəlində tire qoyulur.
- Yoldaşım, yatmışmısan? 
- Yox bir sözün varsa, buyur. 
- On manat qərz istərəm...
- Yox, yox, bərabər, yatmışam (Sabir)


7) Müəllif sözü vasitəsiz nitqdən tire ilə ayrılır. Məs.; - Oğul, - dedi – gecə isti su 
atanda bismillah deyərlər (T.Mahmud).

Yüklə 5,01 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   62




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2025
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin