1. Ijara shartnomasi va oldi-sotdi shartnomasi o’rtasidagi farq
13. Ijara shartnomasini bekor qilish uchun qanday asoslar mavjud? 1-qadam
Muddatsiz ijaraga berish: Agar ijarani muddatidan oldin bekor qilish ko'zda tutilgan bo'lsa, muddatidan oldin ijaraga berish tavsiya etiladi. Bunday holda, uyni yoki ijarachini shartnomani bekor qilish niyati to'g'risida uch oy oldin xabardor qilish kifoya. Keyin bekor qilish sabablari hech qanday huquqiy ahamiyatga ega emas.
2-qadam
Shartnomada uni bekor qilishning aniq sanasini ko'rsating: Agar muddatli shartnoma tuzilgan bo'lsa, ya'ni. shartnomani bekor qilish sanasini aniq ko'rsatib, uni bekor qilish uchun yaxshi sabab talab qilinadi. Shu sababli, shartnomada Rossiya Federatsiyasi Fuqarolik Kodeksining 619 va 620-moddalariga asoslanib, ushbu shartnomani bekor qilish uchun barcha asoslarni ko'rsatadigan shartnomani bekor qilishning barcha sabablarini ko'rsatish kerak. Bundan tashqari, xonadon egasi va ijarachi o'zaro da'volarsiz tarqalib ketishi uchun binolarni qabul qilish va etkazib berish dalolatnomasini tuzish ham zarur bo'lishi mumkin, bu esa shartnomani bekor qilish tartibini ancha soddalashtiradi.
3-qadam
Arbitraj sudiga ariza yuboring: binolarni ijaraga berish muddatidan oldin bekor qilinishiga erishish uchun siz hakamlik sudiga da'vo arizasini topshirishingiz kerak, unda bunday qarorga kelgan barcha sabablar ko'rsatilgan. Shunda sudya ushbu shartnomani bekor qilishning ratsionalligini mustaqil ravishda belgilaydi.
4-qadam
Shartnomani buzish holatlarini tahlil qilish: Hakamlik sudlari amaliyotini tahlil qilish asosida shuni ko'rsatadiki, ko'p hollarda sud quyidagi da'volar sodir bo'lgan taqdirda da'vogar foydasiga chiqadi: - ijaraga olingan binolardan foydalanilmaydi shartnomada belgilangan maqsad uchun;
ijarachi unga topshirilgan binolarni tegishli shaklda saqlamaydi va ehtiyotsizlik tufayli unga ma'lum zarar etkazilgan, buning uchun binolarni qabul qilish va topshirish dalolatnomasi sifatida tegishli hujjat tuziladi;
Agar sub-ijara borligi aniqlansa, agar bu ijara shartnomasida ko'zda tutilmagan bo'lsa.
550-modda. Mulk ijarasi shartnomasi muddatidan oldin bekor qilinganida ikkilamchi ijara shartnomasining bekor bo‘lishi
Agar mulk ijarasi shartnomasida boshqacha tartib nazarda tutilgan bo‘lmasa, mulk ijarasi shartnomasining muddatidan oldin bekor qilinishi unga muvofiq tuzilgan ikkilamchi ijara shartnomasining bekor bo‘lishiga olib keladi. Bu holda ikkilamchi ijaraga oluvchi ikkilamchi ijaraning qolgan muddati davomida ikkilamchi ijara shartnomasiga muvofiq o‘zi foydalanib kelgan mol-mulkni bekor bo‘lgan mulk ijarasi shartnomasining tegishli shartlari asosida ijaraga olish haqida shartnoma tuzishi mumkin.
Agar mulk ijarasi shartnomasi ushbu Kodeksda nazarda tutilgan asoslar bo‘yicha haqiqiy emas deb topilsa, unga muvofiq tuzilgan ikkilamchi ijara shartnomalari ham haqiqiy emas deb topiladi.
551-modda. Ijaraga beruvchining talabi bo‘yicha mulk ijarasi shartnomasini muddatidan oldin bekor qilish
Mulk ijarasi shartnomasi ijaraga beruvchining talabi bilan sud tomonidan muddatidan oldin bekor qilinishi mumkin, agar ijaraga oluvchi:
ijaraga beruvchining yozma ogohlantirishiga qaramasdan mol-mulkdan shartnoma shartlarini yoki mol-mulkning vazifalarini jiddiy ravishda buzgan yoxud bir necha marta buzgan holda foydalansa;
mol-mulkni jiddiy yomonlashtirsa;
shartnomada belgilangan to‘lov muddatini ketma-ket ikki martadan ortiq buzib, mol-mulkdan foydalanganlik uchun haq to‘lamasa;
Mulk ijarasi shartnomasida ushbu Kodeksning 382-moddasi ikkinchi qismiga muvofiq ijaraga beruvchining talabi bilan shartnomani muddatidan oldin bekor qilishning boshqa asoslari ham belgilanishi mumkin.
Ijaraga beruvchi ijaraga oluvchini yozma ravishda ogohlantirganidan va unga o‘z majburiyatlarini bajarish uchun imkoniyat berganidan keyingina shartnoma muddatidan oldin bekor qilinishini talab qilishga haqli.
552-modda. Ijaraga oluvchining talabi bilan mulk ijarasi shartnomasini muddatidan oldin bekor qilish
Ijaraga oluvchining talabi bilan mulk ijarasi shartnomasi sud tomonidan muddatidan oldin bekor qilinishi mumkin, agar:
ijaraga beruvchi mol-mulkni foydalanish uchun ijaraga oluvchiga bermasa yoki mol-mulkdan shartnoma shartlariga yoxud mol-mulkning vazifasiga muvofiq foydalanishga to‘sqinlik qilsa;
ijaraga oluvchiga topshirilgan mol-mulkda undan foydalanishga to‘sqinlik qiladigan kamchiliklar bo‘lib, ularni ijaraga beruvchi shartnoma tuzish vaqtida aytib o‘tmagan, ijaraga oluvchiga oldindan ma’lum bo‘lmagan va shartnoma tuzayotganda mol-mulkni ko‘zdan kechirish yoxud uning sozligini tekshirish vaqtida aniqlanishi mumkin bo‘lmagan bo‘lsa;
ijaraga beruvchi shartnomada belgilangan muddatlarda, agarda shartnomada muddat belgilangan bo‘lmasa, oqilona muddatlarda o‘z zimmasidagi mol-mulkni kapital ta’mirlash majburiyatini bajarmasa;
ijaraga oluvchi javobgar bo‘lmagan holatlar tufayli mol-mulk foydalanishga yaroqsiz bo‘lib qolsa.
Mulk ijarasi shartnomasida ushbu Kodeks 382-moddasining ikkinchi qismiga muvofiq ijaraga oluvchining talabi bilan shartnomani muddatidan oldin bekor qilishning boshqa asoslari ham belgilanishi mumkin.
