1. Keçiriciliyin quyuların məhsuldarlıq əmsalı üzrə müəyyən edilməsi


Quyular üzrə geoloji profil kəsilişinin tərtib edilməsi



Yüklə 193,39 Kb.
səhifə7/15
tarix07.01.2024
ölçüsü193,39 Kb.
#205908
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   15
Geleoji əsaslar

Quyular üzrə geoloji profil kəsilişinin tərtib edilməsi.
Эеоложи профил сащянин эеоложи гурулушуну яйани мцшащидя етмяйя имкан верир, мцхтялиф истигамятлярдя фасийанын дяийшмясини, нефт вя газ лайларынын сащядя мювгейини, еляъя дя суйун лайларда йерляшмя хцсусиуйятини вя с. эюстярир. Бунлардан башга, эеоложи профиллярдян истифадя едяряк структур, бярабяр галынлыглар хяритяляри вя с. хяритяляр тяртиб олунур.
Профил хяттинин истигамяти юйрянилян эеоложи мясялядян асылы олараг сечилир. Профилин дягиглийи мялуматларын чохлуьундан асылы олдуьу цчцн яксяр щалларда ъящд едилир ки, профил хяттиня мцмкцн гядяр чох мялумат нюгтяляри (гуйулар) дцшсцн.
Профил хятти лайларын узанмасына перпендикулйар вя йахуд паралел кечдикдя вя онун шагули, цфцги мигйаслары ейни олдугда о, йатаьын тектоникасынын щягиги вязиййятини якс етдирир.
Эеоложи профил ашаьыдакы ардыъыллыгла тяртиб олунур (шякил 4):
-дяниз сявиййясини эюстярян сыфыр хятти чякилир;
- сол тяряфдя шагули мигйас хятти чякилир, цзяриндя мигйаса уйьун олараг дяринликляр эюстярилир;
- мялумат нюгтяляри, йяни гуйулар цфцги хяттин цзяриндя гейд олунур вя бу нюгтялярдян шагули хятляр (гуйуэювдяляри) чякилир;
-гуйу хятляри цзяриндя онларын алтитудаларына уйьун олараг нюгтяляр гейд олунур вя бу нюгтяляри бирляшдиряряк релйеф хятти гурулур;
- гуйу эювдяси хятти цзяриндя кечилян лайлар (кясилиш) эюстярилир;
- гейд олунмуш ейни адлы лайларын таван вя дабанларыны бирляшдиряряк профил гурулур.
Профил тяртиб едиляркян гуйуларын кясилишляринин уйьун эялмямяси щалларына раст эялинир. Бу лайларын пазлашмасы, тектоник позьунлуьун олмасы вя йахуд да щяр щансы бир гуйуда йатым дяринлийинин дцзэцн тяйин едилмямяси иля ялагядар ола биляр.

Структур хяритяляр щяр щансы бир лайын таван вя йа дабанынын релйефинин щяр щансы бир цфцги мцстявийя эюря вязиййятинин изощипслярля тясвириня дейилир.


Бу хяритяляр щяр бир мящсулдар лай цчцн гурулур. Онлар йералты гурулуш щаггында айдын тясяввцр верир, ахтарыш, кяшфиййат вя истисмар гуйуларынын дцзэцн йерляшдирилмясиня имкан верир, нефт-газ йатагларынын юйрянилмясини асанлашдырыр.
Структур хяритяляр, йухарыда гейд етдийимиз кими лайын таванынын вя йа дабанынын мцхтялиф нюгтяляринин мцтляг дяринлийиня (йиксяклийиня) эюря гурулур (шякил ).

Шякил
Бцтцн эеоложи –гурулмалар, о ъцмлядян, профилляр вя структур хяритяляр лайын мцтляг дяринлик мялуматлары ясасында тяртиб олунур. Бунун цчцн ашаьыдакы мявщумлар вардыр:
- амплитуд-сыфыр мцстявисиндян гуйунун аьзынадяк олан шагули мясафя (гуйунун аьзынын дяниз сявиййясиня эюря йерляшмяси) –бу кямиййят А иля ишаря олунур;
- гуйу кясилишинин йатым дяринлийи- Щ иля эюстярилир; Гуйу аьзындан лайын таванына вя йа дабанына гядяр олан мясафя,м-ля;
Лайын мцтляг йатма дяринлийи, гуйу аьзынын вя лайын дяниз сявиййясиня нисбятян йерляшмясиндян асылы олараг мянфи вя йа мцсбят ола биляр вя ашаьыдакы дцстурла мцяййян едилир:
щ=Щ±А
Эюстярилян кямиййятляр арасында ашаьыдакы ялагя вардыр:
Структур хяритяляр ясасян ики цсулла-цчбуъаг вя профилляр цсулу иля гурулур. Бундан башга, охшатма цсулу дя тятбиг олунур.
Цчбуъаглар цсулу-бу цсулла структур хяритялярин гурулмасы ашаьыдакы ардыъыллыгла апарылыр:
-гурулаъаг структур хяритянин мигйасына уйьун мигйасда гуйуларын йерляшмя планы тяртиб олунур;
- мцтляг дяринликляр щесабланыб, гуйу нюмряси йанында гейд едилир, щямчинин мцвафиг ъядвял тяртиб олунур;
-гуйулар дцз хятлярля бирляшдириляряк цчбуъаглар шябякяси гурулур (шякил 6). Бу заман чалышмаг лазымдыр ки, цчбуъаьын тяряфляри лайын узанмасына тяхминян паралел олсун;
- кясмя йцксяклийи сечилир, онун гиймяти хяритянин тяляб олунан дягиглийиндян вя лай сятщинин гурулушунун мцряккяблик дяряъясиндян асылы олараг сечилир. Дик йатыма малик лай цчцн нисбятян бюйцк (100,200,500) йасты йатыма малик лай цчцн ися нисбятян кичик (10,25,50) кясмя йцксяклийи сечилир вя гуйулар арасында интерполйасийа (бюлэц) апарылыр;
- ейни йцксяклик нюгтялярини хятлярля бирляшдиряряк структур хяритя гурулур. Гоншу нюгтялярин йцксяклик гиймятляри кяскин фярглянирся вя буна эюря дя онлары бирляшдирмяк мцмкцн олмазса бу, щямин щиссядя тектоник позулманын олдуьуну эюстярир.

Профилляр цсулу- бу цсулла структур хяритя ашаьыдакы цсулла гурулур (шякил 7):
-гуйу мялуматларындан истифадя едяряк бцтцн сащяни ящатя етмяк шярти иля мцхтялиф истигамятляр цзря бир нечя эеоложи профил гурулур. Планда профил хятляри гейд олунур. Профилин мигйасы гурулаъаг структур хяритянин мигйасы иля ейни олмалыдыр;
- профилин шагули мигйас хятти цзяриндя бир-бириндян кясмя йцксяклийинин гиймяти гядяр фярглянян дяринлик нюгтяляри сечилир;
- бц нюгтялярдян цфцги хятляр чякилир. Онлар структур хяритяси гурулаъаг лайын сятщиля кясишдийи нюгтяляр профилин сыфыр (дяниз сявиййяси) хятти цзяриня кючцрцлцр вя йанында йцксяклик гиймятляри йазылыр.
Яэяр профилдя гырылма позулмалары варса, бунларын щямин лай сятщи иля кясишмя нюгтяляри дя сыфыр хятти цзяриня кючцрцлцр. Бцтцн тяртиб олунмуш профилляр цзря ямялиййат бу гайда иля йериня йетирилир;
- алынмыш дяринлик (йцксяклик) нюгтяляри хяритядя уйьун профил хятляри цзяриня юз гиймятляри иля бирликдя кючцрцлцр. Гырылма позулма нюгтяляри дя хяритядя уйьун профил хятляри цзяриндя гейд олунур;
-ейни йцксяклик нюгтяляри изощипслярля бирляшдириляряк структур хяритя гурулур.
Охшатма цсулу-гуйу мялуматлары аз олдугда структур хяритя бу цсулла гурулур. Бунун цчцн кифайят гядяр гуйуларла ачылмыш щяр щансы бир лайын структур хяритяси гурулур вя бунун кюмяйи иля диэяр лайын структур хяритяси тяртиб олунур. Ямялиййат ашаьыдакы гайдада апарылыр:
- кифайят гядяр гуйуларла ачылмыш щяр щансы бир лайын структур хяритяси гурулур;
- бу лай иля хяритяси гурулаъаг лайын арасындакы шагули мясафя щяр ики лайы ачан гуйулар цзря щесабланыр;
- щямин гуйулар шябякяси шяффаф каьызда тяртиб олунур вя щесабланмыш шагули мясафяляр онларын йанында гейд олунур;
- структур хяритянин гурулма гайдасы иля бярабяр мясафяляр хяритяси гурулур. Буна охшатма хяритяси дейилир;
-охшатма хяритяси яввялки структур хяритянин цстцня гойулур, изощипслярля изохорларын кясишмя нюгтяляри гейд олунур. Бу нюгтялярдя бизи марагландыран лайын таванынын мцтляг дяринлийи изохар вя изощипсин гиймятляри ъяминя бярабяр олаъагдыр;



- бцтцн нюгтялярин гиймятляри щесабландыгдан сонра бу гиймятлярдян истифадя едяряк йухарыда эюстярилян гайда цзря лайын структур хяритяси тяртиб олунур.
Гейд етмяк лазымдыр ки, мцасир дюврдя структур хяритялярин гурулмасы хцсуси алгоритм вя програмлардан истифадя етмякля компйцтерлярдя щяйата кечирилир.



Yüklə 193,39 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   15




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin