1-maruza doc

2. Asosiy tushunchalari va ta’riflar, yo’nalishlari
Data Mining
termini ikkita tushunchadan kelib chiqqan: birinchidan katta
hajmdagi axborotlar majmuasini o’rganadi, ikkinchidan esa ma’lumotlar bazasidan
qimmatli, shartga ko’ra axborotlar majmuasi izlanadi (ajratib olish,tanlash, saralash)
hamda foydali majmualar topish, yoki maqsadga ko’ra ularni ajratib olish
tushuniladi (mining).
Data Mining termini ko’pincha ma’lumotlar bazasidan axborotlarni chiqarish,
ma’lumotlarni topish, ma’lumotlarning intellektual tahlili, ma’lumotlar bazasidan
bilimlarni tanlash, ma’lumotlarning axborotli o’tishi kabi ma’nolarni bildiradi.
1978 yilda paydo bo’lgan Data Mining tushunchasi zamonaviy talqin
(traktovka)da taxminan 1990 – yillarning yarmidan boshlab yuqori darajada
rivojlana boshlandi. Bu vaqtgacha ma’lumotlarni qayta ishlash va tahlil etish amaliy
statistika doirasida olib borilar edi, bunda esa asosan katta bo’lmagan MB sini qayta
ishlash masalalari ko’rilar edi.
Data Mining ning keng yoyilganligini quyidagi fakt ham tasdiqlaydi: Google
tizimida “Data Mining” terminini izlash natijasi 2005 yil sentyabr oyidagi
ma’lumotlarga ko’ra 18 million betdan ortiq.
Data Mining nima o’zi?
Data Mining multidissiplinar soha bo’lib, uning
bazasida amaliy statistika, tasvirlarni tanish, sun’iy intellekt, ma’lumotlar bazasi
nazariyasi va b. shu kabi fanlar kelib chiqqan va rivojlanmoqda. (1-rasm).
1-rasm. Data Mining multidissiplinar soha kabi.

---

5
Data Mining texnologiyasi paydo bo’lishiiga asos bo’lgan ba’zi fanlarning
qisqacha bayonini berib o’tamiz:
Statistika tushunchasi.
Statistika – bu ma’lumotlarni yig’ish usullari, ularni qayta ishlash va
o’rganilayotgan holatlarda qonuniyatni ko’rsatish uchun tahlil etish haqidagi fandir.
Statistika – tadqiqotlarni rivojlantirish, ma’lumotlarni yig’ish, ularni tasvirlash
va kengaytirish hamda bu ma’lumotlar asosida natijalarni olish va tahlil qilish
usullari to’plami hisoblanadi.
Statistika izlanishlar yoki tadqiqotlar natijasida olingan ma’lumotlarga
asoslanadi. Keyingi boblardan biri ma’lumotlar tushunchasiga bag’ishlanadi.