21
Topshiriqlar.
Tajriba sxemasini chizing va savollarga javob bering.
1. Bosh miyaning qaysi bo`limini ta`sirlash orqa miya reflekslarini tormozlaydi ?
2. I.M.Sechenov ixtiro qilgan tormozlanishining mexanizmi qanday ?
13- Laboratoriya mashg`ulot.
Oliy nerv faoliyati.
Oliy nerv faoliyati nerv sistemasining yuqori bo`limlari faoliyati bo`lib,
hayvonlar va odamning tashqi hamda ichki muhitning o`zgaruvchan
sharoitlariga
moslashuvini ta`minlaydi. Shartli refleks bosh miyadagi
ikkita nerv markazining bir
vaqtda qo`zg`alishi va ular o`rtasida vaqtincha bog`lanish hosil bo`lishi
natijasida
yuzaga keladi. Oliy nerv faoliyatida bosh miya katta yarim sharlar po`stlog`ining
boshqa bo`limlar bilan o`zaro ta`sirlari muhim axamiyatga ega.
1 - ish. Odamda ko’zni yumishga shartli refleks hosil qilish.
Ishdan maqsad
: ko`zni yumishga shartli refleks hosil bo`lishini kuzating.
Ish uchun kerakli jihozlar
:
sekundomer, elektr qo`ng`iroq, ko`zga havo
purkaladigan moslama.
Ishni bajarish tartibi
. Eksperementator bilan sinaluvchi kishi bir biriga qarama
qarshi o`tiradi. Sinaluvchiga havo oqimi yuboriladigan nay o`rnatilgan ko`zoynak
ramkasi taqiladi. Nayning uchini esa ko`zning shox qavatiga to`g`rilab qo`yiladi.
Hamma narsa tayyor bo`lgach, qo`ng`iroq chalinadi va uning ovoziga ko`z yumish
bilan javob berilmasligiga ishonch hosil qilinadi. Shundan keyin qo`ng`iroq
chalingach 1-2 sekund o`tar o`tmas rezina nokni qisib naydan ko`zga havo purkaladi.
Tajriba 15-20 sekund oralatib 5-6 marta takrorlanadi. So`ng havo oqimi yubormasdan
faqat qo`ng`iroqning o`zi chalinsa ham ko`z o`z o`zidan yumilaveradi. Demak, shartli
refleks hosil bo`ladi. keyin refleksni so`ndiriladi, ya`ni yo`qotiladi.
Buning uchun
ko`zga havo purkamasdan bir necha marta faqat qo`ng`iroqning o`zi chalinadi.
Topshiriqlar.
Tajribadan xulosalar chiqaring va savollarga javob bering:
1. Shartli va shartsiz ta`sirlovchi deb nimaga aytiladi?
2. Shartli refleks deb nimaga aytiladi?
3. Shartli reflekslarni hosil qilish qoidalarini sanang.
4. Nima uchun shartli refleksni vaqtincha refleks deyiladi ?
Dostları ilə paylaş: 
