psixik rivojlanish qonuniyatlari psixik rivojlanishda muhit tahsiriga nisbatan bu qonuniyatlar ikkilamchidir, chunki bu qonuniyatlarning opziga xosligi hayot sharoitiga, faoliyat va tarbiyaga bogpliq.
psixik taraqqiyotning quyidagi qonuniyatlarini farqlash mumkin:
psixik rivojlanishning notekisligi. Har qanday sharoitda, hatto tahlim va tarbiyaning eng qulay sharoitlarida ham shaxsning turli psixik belgilari, fuksiyalari va xususiyatlari rivojlanishning bitta darajasida topxtab qolmaydi. Bolaning rivojlanishidagi ayrim davrlarda psixikaning u yoki bu yopnalishlarida rivojlanish uchun nihoyatda qulay sharoitlar paydo bopladi va ularning bahzilari vaqtinchalik, optkinchi xarakterda bopladi. U yoki bu psixik xususiyatlar va sifatlarning rivojlanishi uchun eng qulay sharoitlar boplgan Yosh davrlari senzitiv davr deyiladi. (L.S. Vigotskiy, A.N. Leontev).
Masalan; 1 Yoshdan 5 Yoshgacha nutqning rivojlanishi, kichik maktab Yoshida opqituvchining sopzi, 15-20 Yosh matematik tafakkur rivojlanishi uchun senzitiv davr hisoblanadi.
psixikaning integratsiyasi qonuni. Inson psixikasi opz taraqqiyoti davomida tobora kopproq yaxlitlik, birlik, mustahkamlik va doimiylik xususiyatlarini kasb eta boradi. N.D. Levitovning koprsatishicha, kichkina bola psixik jihatdan turli fragmentar psixik holatning kichik bir sistemaga uyushtirilganidan iboratdir. psixik rivojlanish psixik holatning asta-sekin opsib, shaxs xislatlariga aylanishini anglatadi.
plastiklik va kompensatsiya imkoniyati. I.p. pavlov faqatgina tegishli tahsir koprsatilsa, hamma narsani yaxshi tomonga opzgartirish mumkinligini tahkidlab, nerv plastikligini koprsatib optgan. Tahlim-tarbiya sharoitida bolaning psixikasini maqsadga muvofiq opzgartirish imkoniyati nerv sistemasining ana shu plastikligiga asoslanadi. plastiklik kompensatsiya uchun ham yopl ochib beradi.
