Porox-qurol. Poroxning ixtiro qilinishi va Yevropada tarqalishi insoniyat tarixidagi burilish bo‘ldi. Biroq u Yevropada paydo bo‘lguniga qadar Xitoyda ko‘p
asrlik tarixga ega bo‘lgan. Poroxning muhim tarkibiy qismi selitradir. Xitoylik ba’zi
ktoblarida tabiiy holda qor parchalari shaklida yer qatlamida joylashgan olov yoqar
ekanlar, xitoyliklar selitra va ko‘mir qorishmasi yonishi natijasida paydo bo‘lgan
gulxanni kuzatganlar. Selitraning xossalarini birinchi bo‘lib xitoylik tabib Tao
Xuisin tavsiflagan. Shu davrdan boshlab u ba’zi dorilaming tarkibiy qismi sifatida
ishlatilgan. VII asrda xitoy alximiklardan bin Sui’ Si Myao simob va selitra
aralashmasiga taxta kukunini qorishtirgan. Bu qorishma qizdirilganda birdan katta
gulxan alangasi paydo bo‘lgan. Shu darvdan boshlab Sui’ Si Myao poroxning
birinchi namunasi muallifi sifatida e’tirof etilgan. Keyinchalik poroxning tarkibi
ko‘mir selitra va kaliyli selitra aralashmasidan iborat bo‘lgan va xitoyliklar undan
harbiy maqsadlarda foydalana boshlaganlar.
Telegraf, telefon, internet, radio va boshqa zamonaviy kommunikatsiya vositalari. XIX asrgacha mamlakatlararo axborot va ma’lumotlami yetkazish
vositasi sifatida dastlab kabutarlar, choparlar va poroxod pochtasi amal qilgan.
Qo‘shni mamlakatlardagi voqealar haqidagi ma’lumot ikki hafta va hatto bir oy
davomida uetkazilgan.Telegraf yo‘nalishining juda tez muddatda dunyoda tarqalishi
ma’Iumotning elektr simlar orqali soat va hattoki daqiqalarda bilish imkonini berdi.
Shu bois telegraf insoniyat sivilizisiyasida masofani qisqartirishga yo‘nalgan noyob
ixtirodir. Biroq insoniyat bu bilan kifoyalanmagan.l837-yilda amerikalik fizik Peydj
ovoz yoki kuyni uzoq masofaga etkazish bo‘yicha izlanish olib bergan va telefonni
ixtiro qilgan uning yanada takomillashgan variant! mobil telefonlardir.
Avtomobilning ixtiro qilinishi yangi industriyaning shakl- lanishiga
