tajribada shakllanar ekan, metod tadqiqotning boshlang‘ich nuqtasi, amaliyot
bilan
nazariyani bog‘lovchi vosita sifatida namoyon bo‘ladi. Metod va nazariyaning uzviy
aloqasi ilmiy qonunlaming metodologik rolida o‘z aksini topadi. Har qanday fanga
oid qonun insonni voqeliqdagi narsa va hodisalami shu fanga mansub sohaga mos
fikrlashga undaydi. Masalan, energiyaning saqlanish qonuni bir vaqtning o‘zida
metodologik tamoyil bo‘lib, u oliy nerv faoliyatining
reflektorlik nazariyasi,
hayvonlar va inson axloqini tadqiq qilishning metodlaridan biri hamdir.
Ilmiy tadqiqot jarayoni tarixan ishlab chiqilgan
metodlar asosida amalga
oshiriladi. Hech kim hech qachon haqiqatni yo‘cfdan bor qila olgan emas. Albatta,
olim izlanishlar, xatolar qurshovida harakat qiladi. Ba’zi hollarda bir narsani izlash
jarayonida butunlay boshqa narsa yaratiladi.
Metod o‘z-o‘zidan tadqiqotning muvaffaqqiyatli bo‘lishini ta’minlay
olmaydi, chunki nafaqat yaxshi metod, balki uni qo‘llash mahorati ham muhimdir.
Ilmiy bilish jarayonida turli metodlardan foydalaniladi. Umumiy darajasiga ko‘ra,
ular keng yoki tor ko‘lamda qo‘llaniladi. Har qanday fan o‘z predmetini o‘rganishda
u yoki bu obektning mohiyatidan kelib chiquvchi
turli xususiy metodlardan
foydalanadi. Masalan, ijtimoiy jarayonlami o‘rganish
metodi olamning ijtimoiy
shakli, uning qonuniyatlari, mohiyatining xususiyatlari bilan belgilanadi.
Dostları ilə paylaş: 
