1-mavzu: sug’urta ishi fanining predmeti, ob’ekti, maqsadi, vazifalari reja

Sug’urta 
puli
- 
sug’urta majburiyatini bajarish hamda sug’urta 
operatsiyalarini moliyaviy barqarorligini ta’minlash maqsadida yuridik shaxs 
maqomiga ega bo’lmasdan o’zaro kelishgan holda bir qancha sug’urta 
kompaniyalarining ixtiyoriy uyushmasi. Sug’urta puli, asosan, xavfli, yirik 
ob’ektlarni sug’urtalash maqsadida tashkil etiladi. Har qaysi kompaniya o’z 
sug’urtalangan riskni pulga beradi va buning uchun, pul orqali yig’ilgan sug’urta 
mukofotlarining bir qismini oladi. Olingan sug’urta mukofotlari hajmida sug’urta 
koplamasini to’lash bo’yicha javobgarlikni o’z zimmalariga oladi. Xorijiy 
mamlakatlarda aviatsiya, atom, xarbiy risklarni sug’urtalash uchun sug’urta puli 
tashkil etilgan. 

---

“Sug`urta ishi” fanidan o`quv uslubiy majmua 
292 
Sug’urta ob’ekti
- shaxsiy sug’urtada fuqarolarning hayoti, sog’ligi, mehnat 
qobiliyati: mulkiy sug’urtada binolar, qurilmalar, transport vositalari, uy-joy 
mulki, tashiladigan yuklar va boshqa moddiy boyliklarni saqlash bilan bog’liq 
manfaatlar; jismoniy yoki yuridik shaxsning o’z hatti-harakati bilan uning shaxsga 
zarar keltirish fuqarolik mas’uliyati - mas’uliyatni sug’urtalashda sug’urta 
ob’ektlari bo’lib hisoblanadi. Riskni baholash maqsadida sug’urta ob’ekti sug’urta 
kompaniyasining mutaxassislari tomonidan ekspertiza qilinishi mumkin. 
Sug’urta shartnomasi
- ikki tomonlama yozma ravishdagi bitim bo’lib, 
bunda sug’urta kompaniyasi sug’urta hodisasi tufayli zarar ko’rilganda 
sug’urtalanuvchiga sug’urta qoplamasi yoki sug’urta summasini to’lash 
majburiyatini, sug’urtalanuvchi esa belgilangan muddatlarda sug’urta mukofotini 
to’lash majburiyatini oladi. Sug’urta shartnomasi tuzilganlik faktini tasdiqlash 
uchun sug’urtalovchi sug’urtalanuvchiga sug’urta polisi beradi. Sug’urta 
shartnomasini tuzishdagi asosiy, oddiy va qo’shimcha shartlar sug’urta 
shartnomasining mazmunini tashkil etadi.
Sug’urta
- har xil noxush xodisalar ro’y berishi natijasida ko’rilgan zararni 
qoplash hamda fuqorolarning hayotida tegishli sug’urta xodisalari ro’y berganda 
ularga moddiy yordam ko’rsatish maqsadida tashkil etiladigan va undan 
foydalanish bilan bog’liq (maqsadli pul fondlari) iqtisodiy munosabatlar yig’indisi. 
O’tkazish shartiga qarab, sug’urta majburiy va ixtiyoriy bo’ladi. Ob’ektiga ko’ra, 
mulkiy, shaxsiy va javobgarlik sug’urtasiga bo’linadi. Sug’urtaning asosini risk 
tashkil etadi. Sug’urta - bu riskni taqsimlash usulidir.