1. Oltinning fizik-kimyoviy xossalari va qo‘llanilishi Oltinning minerallari va rudalari

Amalgama usullari 
Hozirgi sharoitda amalgama asosan ikki usulda olib boriladi: 
1. Ichki amalgamalash – asosan yanchish bilan birgalikda, dasgoh yoki uskuna 
ichida (yugurma likoblar, tegirmondar, chan- amalgamalarda) olib boriladi. 
2. Tashqi amalgamalash – asosan yanchish dasgoh va uskunalardan tashqarida 
(tarnov – shlyuzlarda, maxsus amalgamatorlarda) olib boriladi. 
Amalgama jarayon borayotgan dasgohga axyon-axyonda simob quyib turiladi. Uz 
navbatida, bu simob mikdori shu rudadagi oltinga 1:10 nisbatda, uning moddaviy 
tarkibiga, oltin zarrasining shakli va o‘lchamiga bog‘likdir. Bu nisbat aslida tekshirish 
tadqiqotlar natijasida aniqlangan bo‘lishi kerak. Ilgari ichki amalgamatsiya usuli 
harakatdagi – likoblarda (begunniye chashi) utkazilardi, keyinchalik ular o‘rnini po‘lat
sharli tegirmonlar egalladi. Xozir amalgamalash usuli xom ashyo rudalarda 
qo‘llanilishdan qoldi desa bo‘ladi. Sababi aniq. Oltin yuzasi biron bir meneral zarrasi 
bilan qoplansa, sulfidli ruda bo‘lsa, oltin og‘ir rangli metall minerallari tarkibida bo‘lsa, 
slanetsli, piritli, misli, grafitli, ko‘mirli rudalarda bu amalgama usuli tug‘ridan-tug‘ri 
qo‘llansa foydasi juda kamdir. Bu usulda ko‘p ishchi kuchi va ko‘p miqdorda 
qimmatbaho simob sarf talab qilinadi. Ichki amalgama sof oltin rudalarini gravitatsiya 
yo‘li bilan boyitganda, boyitma tarkibidan ajratib olishda ishlatilishi hali saqlangan. Bu 
usulda asosan amalgama – bochkalari kabi dastgohlar foydalaniladi.
Bunday bochka o‘lchami 800(1200 mm, bo‘lib, mahsuldorlgi sutkasiga 2,5-5 t. 
boyitmadir. Tashqi amalgamatsiya, dunyo fabrikalarida juda kam ishlatiladi, u hozir 
Kenimba (Janubiy Rodeziya), Golden Ridj (Avstraliya) kabi fabrikalarda ishlatiladi. 
Ulardagi rudalarda oltin sof va miqdori 18 g/t gacha boradi. Bir sutkada 150 t. gacha ruda 
amalgamatsiya qilinadi. 

---