1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Teshiklarni moslamalarda (konduktorlarda) ichki yo‘nish. 
Seriyali 
ishlab chiqarishda gorizontal ichki yo‘nish stanogida va mahsus stanoklarda 
teshiklar ichki yo‘nilganda turli xil moslamalar va shu qatorida konduktorlar ham 
qo‘llaniladi. Odatda borshtanga, shpindel bilan sharnir asosida biriktirilgan bo‘lib, 
u ikkita tayanchda ishlaydi. Parmalashda ham, ichki yo‘nishda ham ishlatiladigan 
shu qatorlarda borshtangani va asbobning to‘g‘ri holati, doimiy va almashinuvchi 
vtulkalar yordamida erishiladi. 
Konduktorlar qo‘llab, teshiklar ishlanganda ularning o‘qlari orasidagi 
masofalarni aniqligini olish ±(0,02 ÷0,03) mm gacha erishiladi. 
Agregat stanoklarida teshiklarni ichki yo‘nish. 
Keng seriyali va ommaviy 
ishlab chiqarishda korpus turidagi detallarni teshiklarini ishlashda ko‘p shpindelli 
agregat yo‘nish stanoklari qo‘llaniladi. Bu stanoklarda parmalash, zenkerlash, ichki 
yo‘nish, silindrik va konus teshiklarni razvertkalash, yon tomonini yo‘nish, rezba 
qirqish, ariqcha ochish va shunga o‘xshash operatsiyalar bajariladi. Agregat 
stanoklarini kallaklari vertikal, gorizontal va og‘ma yo‘nalishlarda harakatlana 
oladilar. 
Agregat stanoklarida teshiklarni ishlanganda oldindan talab qilingan 
o‘lchamga to‘g‘rilab o‘rnatilgan ko‘p tig‘li, qo‘shaloq va yig‘ma asboblardan 

---

258 
foydalaniladi. Bu stanoklarda ishlangan teshiklar aniqligi 8÷9 kvalitetga to‘g‘ri 
keladi. 
Ingichka ichki yo‘nish teshikni sifatini yuqori aniqlikda olish uchun oxirgi 
o‘tish operatsiyasi sifatida qo‘llaniladi. Ingichka ichki yo‘nish katta tezliklarda 
(100÷1000) m/min, kichik surish tezliklarida (0,01÷0,02) mm/ayl va kichik qirqish 
chuqurliklarida (0,05÷0,4) mm da olib boriladi. Rangli metallar va ularning 
qotishmalari, plastmassalar, olmos keskichlar bilan, qora metaldan tayyorlanadigan 
detallar qattiq qotishmali keskichlar bilan yo‘niladi. Ingichka ichki yo‘nishni 
qirqish rejimlari: po‘latdan tayyorlanadigan detallarni ishlash uchun, qirqish tezligi 
120 dan 250 m/min gacha, surish tezligi 0,02 dan 0,12 mm/ayl gacha va qirqish 
chuqurligi 0,1 mm dan 0,3 mm gachadir. Rangli metallar qotishmasidan 
tayyorlanadigan detallarni ishlash uchun qirqish tezligi 800 m/min gacha, surish 
tezligi 0,02 dan 0,1 mm/ayl gacha va qirqish chuqurligi 0,05 mm dan 0,4 mm 
gachani tashkil qiladi. 
Ingichka ichki yo‘nish bir va ko‘p shpindelli yuqori aniqlikdagi pretsizion, 
gorizontal va vertikal yo‘nish stanoklarida bajariladi. 
Olmos yo‘nish stanoklarini juda ko‘p modellari -2A710, 2712, 2A716 
mavjud. Bu stanoklar yuqori bikrlikka va yuqori turg‘unlikka ega. Stanokning 
hamma turdagi modellari shpindelning aylanishi bilan detal esa doimo 
mahkamlangan qo‘zg‘almas holatda ishlaydi. 
Diametri (50-200) mm gacha va uzunligi (75-200) mm gacha bo‘lgan 
teshiklar vertikal, diametri kichik bo‘lganlari gorizontal stanoklarda ishlanadi. 
Keskichlar bikr bo‘lgan konsol opravkalarga mahkamlanadi. Ingichka ichki 
yo‘nish 6-7 kvalitet aniqligini, yuza g‘adir-budirligini R
a
=(0,32÷0,08) mkm ni 
olishni ta’minlaydi. Shakl xatoligi (ovallik, konuslik) 0,003÷0,004 mm bo‘ladi.