1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

13.7. Elektrokontakt silliqlash (puxtalash, ezib tushirish) 
 
Elektrokontakt silliqlash 13.9-rasmda ko‘rsatilgan sxema bo‘yicha olib 
boriladi. G‘adir-budir yuza 3 ning taroqlari asbob 2 (rolik yoki tarelkasimon 
keskich) yordamida silliqlanadi. Asbob bosim ostida silliqlanayotgan yuza bo‘ylab 
suriladi. Asbob va yuza orasida past kuchlanishdagi va katta zichlikdagi tok o‘tadi. 
Tok asbobga va zagotovkaga pasayatiruvchi transformator 1 dan uzatiladi. 
13.9-rasm. Elektrokontakt silliqlashni o‘tkazish sxemasi. 
1-transformator, 2-asbob, 3-g‘adir-budur yuza. 
 
Ezib tushirish, silliqlash va yo‘nishlarning prinsipial sxemasi 13.10-rasmda 
berilgan. Qurilma tokarlik stanogi, pasaytiruvchi transformator, ishchi asbob va 
kontakt moslamadan tashkil topgan. Ishlanayotgan detal 2 stanokning patroni 1 ga 
o‘rnatilib mahkamlangan va stanok orqa babkasi 3 bilan ushlab turiladi. Tok 
transformator 5 ni ikkilamchi chulg‘amidan asbob 4 va patron 1 ga beriladi. 
13.10-rasm. 1-patron, 2-detal, 3-orqa babka, 4-asbob, 5-transformator. 
 

---

(
5
.
3
)
318 
23.8. Elektrokontakt tozalash 
 
Metal yuzidagi oksid plyonkalarni, zangini, har xil kirlarni va hokazolarni 
asosiy metaldan qirqmasdan olib tashlanadi. 
13.9. Elektrokontaktli frezerlash, qora yo‘nish va jilvirlash 
 
Tashqi ko‘rinishdan ko‘p jihatdan mexanik frezerlash va jilvirlashga 
o‘xshaydi. Operatsiyalar tez aylanuvchi diskasimon asbob - katod qo‘llanishi bilan 
va ishlanayotgan metal - anod bilan (metalni qattiqligi, qovushqoqligiga 
qaramasdan) harakterlanadi. Bu ayniqsa mahsus po‘lat va qotishmalarni ishlashda 
katta ahamiyatga ega. Ishchi muhit sifatida odatda, asosan suv ishlatiladi. 13.11-
rasmda (a, b) tekis va profilli mahsulotlarni elektrokontakt frezerlash va qora 
jilvirlash sxemalari ko‘rsatilgan.