1. Təchizatçılar və dəyərin çatdırılması şəbəkəsi Marketinq kanallarının xarakteri və əhəmiyyəti Kanal rejimi və quruluşu

4.Kanal yaratma qərarları

Marketinq kanalları bütövlükdə müştəriyə dəyər çatdıran şəbəkənin bir hissəsidir. Onagörə də bu kanalların yaradılmasına və yaxud formalaşdırılmasına müştəri ehtiyaclarının təhlili olunmasından başlayırlar. Sözügedən kanalda hər bir kanal üzvü müştərilər üçün dəyər əlavə edir və məhz ona görə də həmin üzvdən keçdikdən sonra məhsulun qiyməti daha da bahalaşır. Ona görə də kanalda üzvlərin çoxalması müəssisə üçün arzuolunmaz hala çevrilə bilər. Məhsulun qiymətinin yüksəlməsi həm də kanalda tələb olunan xidmət növləri ilə əlaqədar ola bilir. Bu amil nəzərə alınmaqla, müştərilərin kanalda hansı xidmətə ehtiyac duymaları və bu xidmətlərin məhsulun qiymətinin nə qədər yüksəlişinə gətirib çıxarması müəyyən edilməlidir. Bütün hallarda müəssisə məhsulunun münasib qiymətə müştərilərə çatdırılmasını təmin etməlidir. Bu isə müştərilərin ehtiyaclarının və kanalda onlara göstərilən xidmətlərin səviyyəsindən asılıdır.

Kanalın məqsədlərinin müəyyənləşdirilməsi.Şirkətin kanal üzrə məqsədlərinə kanalda tələb edilən xidmət səviyyəsi güclü təsir göstərir. Bütün bunlarla yanaşı, kanal üzrə məqsədlərə şirkətin, onun məhsulunun, vasitəçilərin, rəqiblərin, ətraf mühitin təbiəti də təsirsiz ötüşmür. Məsələn, şirkətin böyüklüyü və ya kiçik olması onun hansı marketinq funksiyasını həyata keçirmək iqtidarında olub-olmamasını dəqiqləşdirməyə imkan verir. Belə ki, məsələn, maliyyə vəziyyəti yaxşı olan şirkətlər birbaşa satış kanalından istifadəyə üstünlük verdikləri halda, maliyyə vəziyyəti zəif olan şirkətlər vasitəçilərin xidmətlərindən istifadə etməklə məhsullarının satışına üstünlük verirlər. Böhranlar zamanı istehsalçı kanalda olan vasitəçilərin azsaylı olmasında və lüzumsuz xidmətlərin ixtisarında maraqlı olur. Bu, onun məhsullarının qiymətlərinin yüksəlməsinin qarşısını alır və həmin məhsulların satışını sürətləndirir.

Başlıca alternativlərin müəyyən edilməsi.Şirkət kanal üzrə öz məqsədini aydınlaşdırdıqdan sonra vasitəçilərin növünü, onların sayını və hər bir kanal üzvünün məsulıiyyətini nəzərə almaqla, öz başlıca kanal alternativlərini müəyyən etməlidir.

Şirkət istifadə etdiyi marketinq kanalının hər bir səviyyəsində vasitəçilərin sayını müəyyən etməlidir. Bu zaman üç strategiyadan istifadə edilə bilər: intensiv paylama, eksklüziv paylama və selektiv paylama. Rahatlıq üçün nəzərdə tutulan məhsullar və xammal materialları istehsal edən şirkətlər adətən intensiv paylamadan istifadə edirlər. İntensiv paylama istehsalıçının öz məhsullarını mümkün qədər çox dükanda satmaq strategiyasıdır. Diş məcunları, şirniyyatlar və bu kimi digər məhsullar intensiv paylama kanallarından istifadə edilməklə satılır.

Şirkət məhsulun satılması hüququnu müstəsna hal kimi az sayda dilerə həvalə edə bilər. Bu eksklüziv paylama kanalı adlanır. Bu strategiyasının tətbiqinə yeni maşın və məşhur qadın paltarlarının paylanması sahəsində rast gəlmək müknüdür.Selektiv paylama strategiyası intensiv və eksklüziv paylama strategiyaları arasında orta mövqe tutur. Bu halda şirkətin məhsullarının satışı ilə birdən çox, lakin azsaylı vasitəçilər məşğul olurlar. Əksər televizorlar, mebel avadanlıqları və xırda ləvazimatlar bu yolla satılır.

Əsas alternativlərin dəyərləndirilməsi.Şirkət kanal alternativlərini müəyyən etdikdən sonra onların sırasından özünün uzunmüddətli məqsədinə uyğun olanını seçməlidir. Bu seçimə nail olmaq üçün hər bir alternativin iqtisadi, nəzarət və uyğunlaşma meyarları əsasında qiymətləndirilməsi aparılmalıdır.

Beynəlxalq paylama kanallarının qurulması.Beynəlxalq səviyyəli marketoloqlar öz kanallarını formalaşdırarkən bir sıra çətinliklərlə qarşılaşırlar. Sözügedən kanallar ölkədən asılı olaraq müxtəlif ola bilər. Qlobal səviyyəli marketoloqlar kanal strategiyalarını hər bir ölkə daxilindəki mövcud struktura uyğunlaşdırmalı və mümkün qədər məhsullarının səmərəli satışın anail olmağı bacarmalıdırlar.