1. Xodimlar bilan ishlash tamoyillari

41. Rahbar va unga bo'ysunuvchilarning axloqiy mas'uliyati
Rahbarlar va ularga bo'ysunuvchilarning axloqiy mas'uliyatining umumiy ko'rinishi.
Axloqiy javobgarlik shaxslar yoki tashkilotlarning axloqiy tarzda harakat qilish majburiyatini anglatadi. Etakchilik kontekstida axloqiy mas'uliyat halollik, adolatlilik, boshqalarni hurmat qilish va umumiy manfaatlarga sodiqlikni o'z ichiga oladi. Axloqiy etakchilik barcha harakatlar va qarorlarda o'rnak bo'lish va yuqori axloqiy me'yorlarni ko'rsatishni o'z ichiga oladi.
Rahbarlar o'z tashkilotlarida axloq madaniyatini yaratish uchun katta mas'uliyatga ega. Ular axloqiy xulq-atvor uchun aniq talablarni belgilashlari va o'zlarini va qo'l ostidagilarini ushbu standartlarga rioya qilishlari uchun javobgar bo'lishlari kerak. Rahbarlar, shuningdek, barcha siyosat va tartiblar axloqiy xulq-atvorni targ'ib qilish uchun ishlab chiqilganligini ta'minlashi kerak.
Bo'ysunuvchilar, shuningdek, tashkilotning qadriyatlari va tamoyillariga muvofiq harakat qilish uchun axloqiy javobgarlikka ega. Ular axloqiy me'yorlarni qo'llab-quvvatlashda o'z rollarini bilishlari va har qanday axloqsiz xatti-harakatlar haqida xabar berishlari kerak.
Xulosa qilib aytganda, rahbarlar ham, bo‘ysunuvchilar ham halollik, halollik va boshqalarga hurmat bilan harakat qilish uchun axloqiy javobgarlikka ega. Ushbu mas'uliyatni bajarib, ular ishonch, javobgarlik va muvaffaqiyatga yordam beradigan ijobiy ish muhitini yaratishi mumkin.

42. Axloqiy relativizm va uni baholash
Relyativizm (lot. relativus — nisbiy) — bilimning nisbiyligi, shartliligi, subʼyektivligini eʼtirof etuvchi, mutlaq axloq meʼyorlari va qoidalarini inkor etuvchi falsafiy qarash. Bilishda koʻpincha agnostitsizmga olib boradi. R.ni birinchi marta yunon faylasufi, sofist Gorgiy (Horgiy) (mil. av. taxm, 483—375) bayon etib, barcha bilimlarning nisbiyligini taʼkidlagan. Relyativistlar bilimlarni uzluksiz davom etib va oʻzgarib borishini asos qilib olib, ularni haqiqiy emas deb isbotlamokchi boʻladilar, bu bilan bilimlarning obyektivligini umuman inkor etadilar. Bilimlarimiz voqelikni asosan toʻgʻri aks ettiradi, lekin birdaniga, toʻla aks ettirmaydigan nisbiy haqiqatlardan soʻng boyitilgan va konkretlashtirilgan bilim — obʼyektiv haqiqatning toʻla va tugal shakli boʻlgan mutlaq haqiqat tomon boradi.
Axloqiy relativizm - axloq madaniyat, jamiyat yoki shaxsga nisbatan nisbiy ekanligi va ob'ektiv axloqiy haqiqatlar mavjud emasligiga ishonish. Bu shuni anglatadiki, to'g'ri va noto'g'ri deb hisoblangan narsa madaniyatdan madaniyatga farq qiladi va umuminsoniy axloqiy me'yor yo'q.
Axloqiy relativizmning kuchli tomonlaridan biri shundaki, u turli madaniyatlar va e'tiqodlarning xilma-xilligiga hurmat va bag'rikenglikni targ'ib qiladi. U odamlarning axloqiy masalalarga turlicha yondashishini tan oladi hamda bag‘rikenglik va tushunishni rag‘batlantiradi.
Biroq, axloqiy relativizmning ham ba'zi zaif tomonlari bor. Bu axloqiy sub'ektivlikka olib kelishi mumkin, bunda odamlar boshqalarga yoki o'z harakatlarining oqibatlariga e'tibor bermasdan xohlagan narsani qilishlari mumkin. Bu, shuningdek, axloqiy qarama-qarshiliklarga olib kelishi mumkin, bunda bir madaniyat nimanidir to'g'ri, boshqasi uni noto'g'ri deb bilishi mumkin.
Umuman olganda, axloqiy relativizm butun dunyodagi axloqiy e'tiqod va amaliyotlarning xilma-xilligini tushunish uchun foydali asos bo'lishi mumkin. Biroq, uning shaxsiy va jamiyatning axloqiy qarorlar qabul qilishiga ta'sirini tanqidiy baholash muhimdir.