13. RƏQƏmsal transformasiya strategiyasinin əsas sahəLƏRI

28. RƏQƏMSAL BIZNESDƏ RƏQABƏT TƏHLILI
Rəqəmsal texnologiyaları öz işlərində tətbiq edən təşkilatlar, idarəetmə üsullarını təkmilləşdirməklə yanaşı, rəqiblərdən 26% daha çox gəlir gətirir; rəqəmsal texnologiyalar tətbiq edən, lakin idarəetmə sistemini dəyişməyi unutan təşkilatlar rəqiblərindən 11% daha zərərlidir; yalnız təşkilatın idarə edilməsini təkmilləşdirməyə diqqət yetirənlər rəqiblərə nisbətən 9% daha qazanclıdır; digər mühafizəkar təşkilatlar rəqiblərindən 26% daha zərərlidir.
Müasir şəraitdə təşkilatların rəqabət qabiliyyətini qiymətləndirərkən onların fəaliyyətində rəqəmsal texnologiyalardan istifadə səviyyəsi, təşkilatın qeyri-maddi aktivlərinin payı və keyfiyyəti, kadrların yaradıcılıq və təşəbbüskarlıq səviyyəsi, habelə təşkilatın korporativ mədəniyyəti, şirkətin fəaliyyətinin diferensiallaşdırılması kimi amillər də nəzərə alınmalıdır.
Ənənəvi biznesdə olduğu kimi rəqəmsal biznesdə də rəqabət qabiliyyətini qiymətləndirmək üçün əsas üsullar aşağıdakılardır:
1. Matris üsulları. Təşkilatların rəqabət qabiliyyətinin bu üsullarla qiymətləndirilməsinin əsasını müəyyən bir bazar seqmentində təşkilatın fəaliyyətinin xarici və daxili amilləri haqqında məlumat təşkil edir. Həmçinin, matris metodlarının tətbiqi üçün əsas tutmuş bazar payında və satış dinamikasında əks olunan məhsul və ya texnologiyanın həyat dövrüdür. Rəqabət qabiliyyətini qiymətləndirmək üçün bu cür müxtəlif üsulların parlaq nümunələri 1960-cı illərdə hazırlanmış Boston Consulting Group-un matrisi, 1970-ci illərdə təqdim edilən McKinsey konsaltinq şirkəti matrisi və SWOT təhlili metodudur.
2. Müqayisə. Baxılan üsul kifayət qədər geniş yayılıb və ilk dəfə keçən əsrin ikinci yarısında istifadə edilmişdir. Müqayisə bir təşkilatın strategiyalarını və fəaliyyətini həm öz sənayesi daxilində, həm də ondan kənarda "sınıfının ən yaxşısı" təşkilatlarına qarşı ölçmək üsuludur. Məqsəd, effektivliyini artırmaq üçün təşkilat tərəfindən qəbul edilə və həyata keçirilə bilən ən yaxşı təcrübələri müəyyən etməkdir.
Bu metodun istifadəsinə mane olan bəzi maneələr var:

• 
  uyğun istinad şirkətləri və onların rəqabətqabiliyyətli həll yollarını tapmaqda çətinliklər;
  
• 
  nəzəriyyə ilə təcrübə arasında uçurum;
  
• 
  Bençmarkinqdən sui-istifadə (informasiya ilə qeyri-qanuni işləmə üsulları, sənaye casusluğu, məlumatdan sui-istifadə və s.).
  

3. Effektiv rəqabət nəzəriyyəsinə əsaslanan metod. Bu metod təşkilatda mövcud olan resurslardan ayrı-ayrı bölmələr tərəfindən istifadənin effektivliyinin təhlilinə əsaslanır, yəni:

• 
  istehsal prosesinin effektivlik göstəriciləri;
  
• 
  dövriyyə vəsaitlərinin istifadəsi üzrə səmərəlilik göstəriciləri;
  
• 
  marketinq göstəriciləri;
  
• 
  məhsulların keyfiyyətini xarakterizə edən göstəricilər.