2-ma’ruza temir yo‘l avtomatika va telemexanika tizimlaridagi o‘lchash asbob va vositalari

2.3. ASBOBLARNING ASOSIY TEXNIK TAVSIFLARI
O’lchash vositalari turli darajadagi aniqlik bilan o’lchovni bajarishga yaroqligini aniqlovchi umumiy xususyaitlarga ega. Bu xususiyatlar texnik tavsiflar bilan tasvirlanadi, ularga izolyatsiyani mustahkamligi, o’ta yuklash qobiliyati, iste’mol quvvati, tinchlanish vaqti, asbobning doimiyligi va sezgirligi kiradi.
Asboblarni markalash. Izox va pasportini o’rganmay, ma’lumotga ega bo’lish uchun shkalaga, qisman asbob paneliga markirovka qo’yiladi. Bunda quyidagi shartli belgilar ko’rsatialdi:

• 
  o’lchanadigan kattalikning turi (kuchlanish, tok, quvvat va hokazo;
  
• 
  asbobning tizimi va aniqlik darajasi;
  
• 
  ishlatish sharoitiga mo’ljallangan guruhi (A-quruq isitiladigan joylarda ishlash uchun; B-yopiq isitilmaydigan joylarda; V₁-ochiq havoda va V₂-dengiz sharoitlarida);
  
• 
  elektr va magnit maydonlaridan muhofazalanganlik toifasi (I yoki II);
  
• 
  asbob qaysi GOST bo’yicha ishlab chiqarilgan;
  
• 
  asbob shkalasining ish holati;
  
• 
  asbob izolyatsiyasining tekshiruv kuchlanishi;
  

2.4-rasm. Asbob shkalasida shartli belgilar.

U o’lchov asboblar zavodida (ZIP) 1981 yilda GOST 874-78 talablarga muvofiq ishlab chiqarilgan va 000000 nomerga ega

SHartli belgilanishi	SHartli belgilanishga izoh	SHartli belgilanishi	SHartli belgilanishga izox
	Ko’rsatuvchi asbob +ayd etuvchi asbob Integrallovchi asbob Raqamli asbob Harakatlanuvchi ramkali, magnito elektrik tizimli asbob Xudi shu, lekin harakatlanuvchi magnit bilan To’g’irilagich tizimli asbob (to’g’rilagich + magnito elektrik o’lchagich) Elektron asbob Elektromagnit tizimli asbob Elektrodinamik tizimli asbob Elektrodinamik logometrning o’lchash mexanizmi Ferrodinamik tizimli asbob Ferrostatik tizimli asbob		Induksion tizimli asbob Izolyatsiyalangan termoo’zgartirgichli termoelektrik asbob Xuddi shu, lekin izolyatsiyalanmagan termoo’zgartirgichli Elektrostatik tizimli asbob (kilovol’tmetr) Tilchali tebranishli asbob Magnitoelektrik logometrning o’lchash mexanizmi O’zgaruvchan tokli zanjirlarda o’lchovchi asbob O’zgarmas tokli zanjirlarda o’lchovchi asbob Asbob shkalasining ishchi holati-gorizontal Asbob shkalasining ishchi holati vertikal Asbobning og’ma holatining burchagi 60° Asboning o’lchash zanjiri korpusiga nisbatan 2kV kuchlanishga bardosh beradi