2-mavzu. Biopotensiallarni qayd qilish. Biopotensiallarni yozib olish usullari



Yüklə 0,52 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə8/10
tarix14.12.2023
ölçüsü0,52 Mb.
#179452
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
2-lecture

3.
 
Bosh miya potensiallarini qayd qilish.
 
Organizmning hayotiy faoliyati jarayonida bioelektrik toklar paydo bo‘lib turadi. 


Muskulning qisqarishi, yurakning ishlashi, nervlardan impulslaming o‘tishi, nerv 
hujayralarining qo‘zg‘alishi elektr toki paydo bo‘lishga olib keladi. Mana shu 
bioelektrik potensiallarni har xil usullar yordamida o‘lchash tegishli a’zoning 
funksional yoki patologik holatini baholashga va shu jarayonlar dinamikasini 
aniqroq kuzatishga yordam beradi. Lekin hayotiy toklarga ta’sir potensiallari 
amplitudasi juda kichik bo‘lganligi sababli ularni yozib olish uchun kuchlantirgich 
apparatlar yordamida bir necha yuz ming marta kuchaytirish talab etiladi. 
Kuchlantirilgan tok ossillografga beriladi, ossillograf uni qog‘ozga yoki 
fotoplenkaga 
yozadi. 
Xilma-xil 
elektrofiziologik 
usullar 
ichida 
elektroensefalografiya usuli alohida o‘rin tutadi. 
Elektroensefalografiya 
(EEG)— miya po‘stlog‘ining hujayralarida paydo 
bo‘luvchi elektr potensiallarini bosh terisiga qo‘yilgan elektrodlar yordamida yozib 
olish usulidir. U 4—8—16—24 kanallik (boshga qo‘yiladigan elektrodlarning 
soniga qarab) elektroensefalograf uskunasi yordamida amalga oshiriladi. Yozib 
olingan 
chiziqqa 
esa 
elektroensefalogramma 
deyiladi. 
Odatda, 
elektroensefalogramma bir nechta nuqtalarda yozib olinadi. Elektroensefalografiya 
yordamida tutqanoq, o'sma, jarohatlar, tomir va yallig‘lanish kasalliklarini aniqlash 
mumkin. Bosh miya po‘stlog‘ining elektrik faolligi quyidagi ritmlar bilan 
ifodalanadi: 
1.
Delta ritm 0,5 — 3 to‘lqin/sekund. 
2.
Teta ritm 4 — 7 to‘lqin/sekund. 
3.
Alfa ritm 8—13 to‘lqin/sekund. 
4.
Beta ritm 14—30 to‘lqin/sekund. 
5.
Gamma ritm 40—100 to‘lqin/sekund. 
Balog‘atga yetgan va sog‘lom kishilarning bosh miya po‘stlog‘ida paydo 
bo‘luvchi asosiy ritmlar — alfa va beta ritmlardir. 
Alfa ritm
deb bosh miyaning, 
asosan, ensa va tepa bo‘laklarida, fiziologik tinch holatda 8—13 to'lqin/ sekund 
oralig‘ida yozib olinadigan to’lqinli chiziqqa aytiladi. Alfa ritm sog‘lom kishilarning 
uyg'oq holatida yozib olinadigan ritm bo‘lib, har xil fiziologik ta’sirlar (optik va 
tovush ta’sirlari natijasida bu ritm o‘zgaradi. Alfa ritmni bosh miya po‘stlog‘ining 


hamma qismida yozib olish mumkin, lekin u ensa va tepa bo‘laklarida eng katta 
amplituda bilan, ayniqsa, yaqqol namoyon bo’ladi. Alfa ritm doimo bir xil 
amplitudada yozilavermaydi. Uning amplitudasi 0 dan 100 m kv gacha o‘zgarib 
turadi
.
Shuning uchun alfa ritm sinusoid chizig’ini eslatadi. Agar alfa ritmni 
qorong’i xonada, ko‘z yumilgan, tinch holatda, aniq yozila boshlasa, ko‘z ochilishi 
bilan uning amplitudasi pasayib ketishi yoki butunlay yo‘qolishi mumkin. Alfa ritm 
amplitudasining optik ta’sirlar natijasida kamayishiga 

Yüklə 0,52 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin