2-mavzu: O‘zgarishlarga moslashuvchanlik psixologiyasi. Ta’lim jarayonida yuz bergan turli o‘zgarishlarga va yangilanish jarayonlariga tez hamda oson moslasha olish Reja
Yüklə 305,85 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Voqeiy hikoyat. 9-sinf o‘quvchisi Karim bir kuni darsni tayyorlamay keldi.
Muallima unga “ikki” baho qo‘ydi. Oilada Karim onasi bilan yashaydi, otasi boshqaga o‘ylanib ketgan. Muallima Karimga “yomon” baho qo‘ygani yetmagandan, unga zarda bilan: “Otang sizlarni bekorga tashlab ketmaganga o‘xshaydi, bunday boladan qochib qutilishdan boshqa chora yo‘q”,-deb uni sinfdan chiqarib yubordi. Muallimning bu muomalasi o‘quvchini taxqirlash bilan birga sinfdagi boshqa o‘quvchilarning ham noroziligiga, arz qilishlariga, nizo kelib chiqishiga sabab bo‘ldi. Talabchanlik o‘qituvchi odobining normalaridan biri hisoblanadi. O‘qituvchining bolaga qo‘yayotgan talabi adolatli bo‘lmog‘i kerak. Muallimning talabchanligida uning bola shaxsiga chuqur hurmati, bolaning kuchi, qobiliyati va imkoniyatiga bo‘lgan chuqur ishonchi ifodalanadi. Bu, insoniylikning namoyon bo‘lishi, ya‘ni rivojlanayotgan shaxsi to‘g‘risida, o‘ziga va jamiyatiga foyda keltira oladigan barkamol kishini tarbiyalash to‘g‘risidagi g‘amxo‘rlikdir. Odatda, bolalar murosasizlik va oliftagarchilikni-betayinlik, o‘ta muruvvatini mas‘uliyatsizlik, printsipsizlik deb tushunadilar. Aksincha, yaxshi niyat bilan qilingan oqilona talabchanlik-qattiqqo‘l muallimga bolaning hurmati va minnatdorligini oshiradi. Muallim har qancha hushyor, ehtiyotkor bo‘lsa ham sinfdagi hamma bolalarning ruhiy holatini, iztiroblarini bilmasligi mumkin. Bu ishda muallim sinf bolalar jamoasining ko‘magida tayanmog‘i lozim. Sinf jamoasi boshiga tashvish tushgan bolaning holidan xabardor, unga hamdard bo‘lishiga erishmoq kerak. Shunda muallim bilan o‘quvchi o‘rtasidagi muomala natijasida sodir bo‘ladigan ayrim xatolarning oldini olish imkoni tug‘iladi. O‘qituvchi bilan o‘quvchi o‘rtasida nizolar ko‘pincha bolaga nisbatan adolatsizlik qilish, unga qo‘yilayotgan talablar mavhumligidan kelib chiqadi. Bunday o‘qituvchi bolani asossiz ayblayotganini, talabchanlik, pedagogik jamoa rahbarlarining unga qo‘ygan to‘g‘ri talabni esa adolatsizlik deb qaraydi. Bolaning mustaqil harakatlarini – uning obro‘sini to‘kishga intilish, itoatkorligini esa eng yaxshi xislat deb biladi. Muallim bilan o‘quvchi o‘rtasidagi nizolar haqida gap borganda shuni esda tutish lozimki, ta‘lim – tarbiya juda murakkab, qarama- qarshiliklarga to‘la jarayondir. Ularni bartaraf etish muqarrar ravishda nizolar chiqishiga ham sabab bo‘lishi mumkin. Bu nizollarni oqillona hal etish uchun muallim ularning mohiyati va sabablarini aniqlashi, bilishi kerak. Yüklə 305,85 Kb. Dostları ilə paylaş:
|