2 oraliq nazorat bo’yicha savollar

Aniqlang: turli usullarda paxta hosildorligining o’rtacha o’sish sur’atini.


129-masala. Kapital qo’yilmalar hajmi 2020- yilga nisbatan 2021- yilda 34,0% , 2022- yilda esa 64,8% oshgan bo’lsa, 2022- yilda kapital qo’yilmalar hajmi 2021- yilga nisbatan necha foizni tashkil etadi?


130-masala. Aholiga kreditga sotilgan tovarlar qiymati 2020 yilda 300 mln so’mni tashkil etadi.2001-2015- yillarda u 3 marta, 2016- 2022- yillarda esa 10% o’sgan. Oxirgi o’n yillikda aholiga kreditga sotilgan tovarlar qiymatini o’rtacha yillik qo’shimcha o’sishini aniqlang?


131-masala. Aholi jon boshiga daromadlarning (o’zidan oldingi yilga nisbatan) qo’shimcha o’sish sur’atlari quyidagi ma’lumotlar bilan ifodalanadi:

Yillar	2017	2018	2019	2020	2021	2022
Qo’shimcha o’sish sur’ati ,%	5	4	5	4	3	4

Aniqlang:
a) 2022- yilda jon boshiga nisbatan real daromadlarni 2020- yilga nisbatan o’sish sur’atini;
b) 2021-2022- yillarda o’rtacha yillik o’sish sur’atini.
132-masala. Viloyatda faoliyat ko’rsatayotgan barcha xo’jalik sub’yektlaridagi qoramol bosh soni to’g’risida quyidagi ma’lumotlar berilgan (ming bosh).

Yillar	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022
1-yanvar holatiga	110,2	136,7	145,8	155,9	-	-	-	-	-
1-iyul holatiga	-	-	-	163,8	166,1	187,8	210,5	240,4	248,3

Qatorni solishtirma darajaga keltiring.
133-masala. Viloyatda yetishtirilgan bug’doy hosildorligi to’g’risida quyidagi ma’lumotlar keltirilgan:

Yillar	Hosildorlik, s/ga	Yillar	Hosildorlik, s/ga
2012	15,8	2018	27,9
2013	17,7	2019	46,2
2014	34,5	2020	39,5
2015	27,2	2021	49,2
2016	28,5	2022	46,3
2017	37,1

Aniqlang:
1) viloyatda bug’doy yetishtirish holatini o’rganish uchun sirg’anchiqlik o’rtachani (3 yillik) hisoblang;
2) olingan ma’lumotlarni grafik shaklida tasvirlang.


134-masala. Mamlakatda etishtirilgan kartoshka to’g’risida quyidagilar berilgan (ming tonna):

Yillar	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022
Yetishtirilgan kartoshka	777,2	834,4	895,7	924,2	1021,0	1189,0	1398,7	1505,8	1694,8

Aniqlang: Dehqonchilik mahsulotlari ishlab chiqarishning umumiy holatini o’rganish uchun:
1)sirg’anchiqlik o’rtachani (uch yillik bo’yicha) hisoblang;
2) olingan ma’lumotlarni grafik shaklida tasvirlang.
135-masala. Mamlakatda ishlab chiqarilgan go’sht va go’sht mahsulotlari to’g’risida quyidagi ma’lumotlar berilgan:

Yillar	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022
Mahsulot, ming tonna	147,4	169,6	177,6	152,7	157,8	155,5	169,2	185,0	178,5

Hisoblang:

1. 
   dinamika qatorining o’rtacha darajasini;
   
2. 
   3 yillik ma’lumotlar bo’yicha sirg’anchiqlik o’rtachalarni;
   
3. 
   olingan ma’lumotlarni grafikda tasvirlang.
   

136-masala. Viloyatda ishlab chiqarilgan go’sht mahsulotlari to’g’risida quyidagi ma’lumotlar keltirilgan:

Yillar	Ishlab chiqarilgan go’sht, ming tonna	Yillar	Ishlab chiqarilgan go’sht, ming tonna
2012	1500,7	2018	2190,7
2013	1203,1	2019	2507,5
2014	1610,2	2020	2367,2
2015	1530,5	2021	2740,1
2016	1870,9	2022	3143
2017	1650,4

Aniqlang:_1)_qatorning_o’rtacha_darajasini;_2)_qator_hadlarini_analitik_tekislang_va_grafikda_tasvirlang._140-masala.'>Aniqlang: Viloyatda go’sht ishlab chiqarishning umumiy holatini o’rganish uchun:
1) qatorning o’rtacha darajasini aniqlang;
2) qator hadlarini analitik tekislang va grafikda tasvirlang.


137-masala. Mamlakatda ishlab chiqarilgan elektr changyutgichlar to’g’risida quyidagi ma’lumotlar mavjud:

Yillar	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013
Elektr changyutgichlar soni, ming dona	6,3	5,4	8,0	10,2	18,0	24,9	26,5	25,3

Ishlab chiqarilgan mahsulotning o’rtacha yillik o’zgarish sur’atini har to’rt yillik va har sakkiz yillik ma’lumotlar bo’yicha aniqlang.


138-masala. Shahar avtobuslarida yo’lovchi tashish aylanmasi to’g’risida quyidagi ma’lumotlar mavjud:

Yillar	Yo’lovchi tashish aylanmasi, mln kishi/km	Yillar	Yo’lovchi aylanmasi, mln kishi/km
2012 2013 2014 2015 2016 2017	1233,2 1647,3 1456,2 1952,4 1752,2	2018 2019 2020 2021 2022	2189,6 1997,4 2009,4 2016,7

Aniqlang: Shahar aholisini avtobuslarda tashishning umumiy holatini o’rganish uchun dinamik qator hadlarini analitik tekislang, grafikda tasvirlang va xulosa qiling.


139-masala. Respublika bo’yicha yetishtirilgan paxta tolasi hajmi quyidagicha:

Yillar	Paxta tolasi, ming tonna	Yillar	Paxta tolasi, ming tonna
2012 2013 2014 2015 2016 2017	3002,4 3264,6 3122,4 2803,3 3536,8 2648,9	2018 2019 2020 2021 2022	3600,6 3200,4 3400,5 2956,3 3404,0

Aniqlang:
1) qatorning o’rtacha darajasini;
2) qator hadlarini analitik tekislang va grafikda tasvirlang.
140-masala. Mamlakatda yetishtirilgan sabzavot mahsulotlari bo’yicha quyidagi ma’lumotlar keltirilgan:

Yillar	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022
Sabzavot mahsulotlari, ming tonna	3517,5	4294,1	4894,6	5221,3	5821,8	6346,5	6846,2	6946,4

Aniqlang:
1) interpolyatsiya usulida 2009 va 2011- yildagi noma’lum ma’lumotlarni;
2) ekstropolyatsiya usulida Respublikada 2013 va 2014- yillarda ishlab chiqish mumkin bo’lgan sabzavot hajmini.


141-masala. 2020-2022- yillarda shahar bozorlaridagi issiq kiyimlar savdosi to’g’risida quyidagi ma’lumotlar berilgan (ming dona):

Oylar	Yillar			Oylar	Yillar
	2020	2021	2022		2020	2021	2022
Yanvar	180	183	182	Iyul	320	335	325
Fevral	185	188	192	avgust	365	376	369
Mart	192	195	198	sentabr	292	288	303
Aprel	216	224	220	oktabr	255	259	258
May	265	276	279	noabr	200	203	207
Iyun	290	302	298	dekabr	156	160	164

Aniqlang:
1) oylar bo’yicha mavsumiylik indeksini;
2) mavsumiylikni grafikda tasvirlang.


142-masala. 2004-2013- yillarda elektr energiya ishlab chiqarish quyidagicha ma’lumotlar bilan ifodalanadi:

Yillar	Elektr energiya ishlab chiqarish, mlrd kv/soat	Bazisli ko’rsatkichlar
		Mutlaq o’zgarish, mlrd kv/soat	O’sish sur’ati, %	Qo’shimcha o’sish sur’ati,%
2012	741		100,0
2013		59
2014			115,6
2015				23,9
2017			131,7
2018		208
2019			149,9
2020				55,2
2021		461
2022			167,2

Jadvalda yetishmayotgan ko’rsatkichlarni hisoblang.

143-masala. Shahar dehqon bozorlarida sotilgan mahsulotlarning bahosi va miqdori to’g’risida quyidagi ma’lumotlar keltirilgan:

Mahsulot turlari	Sotilgan mahsulot miqdori, ming kg		Bir kg bahosi, ming so’m
	O’tgan davr	Joriy davr	O’tgan davr	Joriy davr
Sabzi	160	150	1250	1250
Mol go’shti	260	263	9200	10400
Olma	74	72	500	400

Hisoblang:_1)_tannarxning_individual_va_umumiy_indeksini;_2)_mahsulot_tannarxining_o’zgarishi_natijasida_tejab_qolingan_yoki_ortiqcha_harajat_summasini._151-masala.'>Hisoblang:_1)_har_bir_tarmoq_uchun_mehnat_unumdorligining_individual_indeksini;_2)_mehnat_unumdorligining_umumiy_indeksini.___146-masala.'>Hisoblang:
1)sotilgan mahsulotlarning baho va miqdor individual indekslarini;
2) baho va miqdor umumiy indekslarini;
3) tovar aylanmasi umumiy indeksini;
4) indekslar o’rtasidagi bog’lanishlarni.


144-masala. Don yetishtiradigan fermer xo’jaliklarining ekin maydoni va hosildorligi to’g’risida quyidagi ma’lumotlar keltirilgan:

Mahsulot turlari	Ekin maydoni, ga		Yalpi hosil, ming t
	Bazis davr	Joriy davr	Bazis davr	Joriy davr
Kuzgi bug’doy	500,0	600,0	10,0	15,0
Bahorgi bug’doy	100,0	80,0	12,0	11,6
No’xat	150,0	180,0	4,2	4,5

Hisoblang:
1) yalpi hosil va hosildorlikning individual hamda umumiy indekslarini;
2) joriy davrda bazis davrga nisbatan yalpi hosil o’zgarishini, shu jumladan:
a) ekin maydoni hisobiga;
b) hosildorlik hisobiga.


145-masala. Sanoatning ikki tarmog’i bo’yicha quyidagi ma’lumotlar berilgan:

Tarmoqlar	Bazis davr		Joriy davr
	Mehnat unumdorligi, ming so’m	Xodimlar soni, kishi	Mehnat unumdorligi, ming so’m	Xodimlar soni, kishi
1	2500	600	3000	700
2	700	400	800	300

Hisoblang:
1) har bir tarmoq uchun mehnat unumdorligining individual indeksini;
2) mehnat unumdorligining umumiy indeksini.


146-masala. Ikki shahar bo’yicha oktabr oyida sotilgan mahsulotlarning bahosi va miqdori to’g’risida quyidagi ma’lumotlar keltirilgan:

Tovar turlari	O’lchov birligi	“Urganch” shahri (A)		“ Xazorasp “ shahri (V)
		Sotilgan miqdori	1 birlik ning bahosi, so’m	Sotilgan miqdori	1 birlik- ning bahosi, so’m
Kartoshka	kg	1878	760	1960	750
O’simlik moyi	l	940	2100	1800	2150
Shifr	dona	6690	3800	7680	2900

Hisoblang:
1) hududiy baho va miqdor individual indekslarini;
2) hududiy miqdor va baho umumiy indekslarini;
3) tovar aylanmasi umumiy indeksini.


147-masala. Quyidagi ma’lumotlarga asoslanib, baho umumiy indeksi va baholar o’zgarishi natijasida aholi tejab qolgan summa yoki ortiqcha sarflangan xarajat summasi hisoblansin.

Tovarlar turlari	Joriy davr tovar aylanmasi, mln so’m	Joriy davrda bazis davrga nisbatan baholarning o’zgarishi, %
Charm poyabzallari	214,0	-10
Atir-upa buyumlari	14,7	+6
Qandolat mahsulotlari	118,9	o’zgarmagan
Sut mahsulotlari	98,4	+2

148-masala. Tumandagi xo’jalik buyumlari bilan savdo qiluvchi do’konlarning tovar aylanmasi joriy yilda 19 mlrd so’mni tashkil etadi va uning fizik hajmi o’tgan davrga qaraganda 5 mlrd so’mga ortdi. Joriy davrda sotilgan tovarlar bahosi o’tgan davrga nisbatan 5% past bo’lgan.
Aniqlang:
1) tovar aylanmasi va tovar aylanmasining fizik hajmi indekslarini;
2) baholar pasayishi hisobidan aholi tejab qolgan summani.


149-masala. Joriy davrning I II-choraklarida “Sa’dulla ota” xususiy firmasiga qarashli do’konlarning tovar aylanmasining hajmi va bahosi o’zgarishi haqida quyidagi ma’lumotlar keltirilgan:

Tovar turlari	Tovar aylanmasi, mln so’m		II chorakda I chorakga nisbatan baho o’zgarishi, %
	I chorak	II chorak
Radio tovarlar	620	750	+15
Tayyor kiyimlar	315	306	+20
Soatlar	465	490	-10

Hisoblang:
1) bahoning individual indekslarini;
2) baho va tovar aylanmasining umumiy indekslarini;
3) indekslarni o’zaro bog’liqligidan foydalanib tovar aylanmasining fizik hajmi indeksini;
4) baholar pasayishi hisobidan aholi tomonidan tejab qolgan yoki ortiqcha sarflangan summani.


150-masala. Mahsulot tannarxi bo’yicha quyidagi ma’lumotlar berilgan:

Mahsulotlar	Mahsulot bir birlikning tannarxi, so’m		Joriy davrida ishlab chiqarilgan mahsulotlar, ming dona
	Bazis davr	Joriy davr
A	28	27	5000
B	59	55	8000
V	18	16	2000
G	85	84	6000
D	75	73	5000

Hisoblang:
1) tannarxning individual va umumiy indeksini;
2) mahsulot tannarxining o’zgarishi natijasida tejab qolingan yoki ortiqcha harajat summasini.
151-masala. Tarmoqlar bo’yicha ishlab chiqarilgan mahsulot haqida quyidagi ma’lumotlar berilgan:

Tarmoqlar	Bazis davrdagi mahsulot qiymati, mln so’m	Mahsulotning fizik hajmi indekslari
A	20,0	1,470
B	30,0	1,550
V	25,0	0,980
G	15,0	2,100

Barcha tarmoqlar bo’yicha mahsulotning fizik hajmi umumiy indeksini hisoblang.


152-masala. Savdo shahobchasi tovar aylanmasi haqida quyidagi ma’lumotlar berilgan:

Tovar turlari	Bazis davrda sotilgan tovar qiymati, mln so’m	Joriy davrda bazis davriga nisbatan sotilgan tovar miqdorining o’zgarishi, %
Ip gazlama	98,5	+5
Jun gazlama	45,0	+15
Ipak gazlama	22,5	-4

Hisoblang:
1) tovarlar fizik hajmining individual va umumiy indekslarini;
2) tovar aylanmasi hajmining o’zgarishiga ta’sir qiluvchi omillarni, agarda joriy davr tovar aylanmasi 200 mln so’mdan tashkil topsa.


153-masala. Sanoat korxonalari bo’yicha ishchilarning ro’yxatdagi o’rtacha soni va ishlab chiqargan bir turdagi mahsuloti to’g’risida quyidagi ma’lumotlar keltirilgan:

Korxonalar	Ishlab chiqargan miqdori, dona		Ishchilarning ro’yxatdagi o’rtacha soni, kishi
	Bazis davr	Joriy davr	Bazis davr	Joriy davr
1	15000	18900	200	220
2	8500	9400	150	160
3	12400	13500	190	195

Hisoblang:
1) mehnat unumdorligining o’zgaruvchan va o’zgarmas tarkibli indekslarini;
2) tuzilmaviy siljishlar ta’siri indeksini.


154-masala. Toshkent shahar dehqon bozorlarida olma savdosi to’g’risidagi quyidagi ma’lumotlar berilgan:

Bozorlar	Fevral		Aprel
	Sotilgan olma miqdori, ming kg	1 kg ning bahosi, so’m	Sotilgan olma miqdori, ming kg	1kg ning bahosi, so’m
Oloy bozori	40	2000	35	4000
Chorsu bozori	29	1400	23	3200
Farhod bozori	35	1600	29	3600

Bahoning o’zgaruvchan, o’zgarmas tarkibli va tuzilmaviy siljishlar ta’siri umumiy indekslari hisoblansin.

155-masala. “Malika” supermarketining joriy davr tovar aylanmasi o’tgan davrga qaraganda 30 mln so’mga yoki 20% ga oshgan. Baholar o’sishi natijasida aholi 5 mln so’m ortiqcha xarajat qilgan.
Aniqlang:
1) joriy va bazis davr tovar aylanmasi hajmini;
2) baholar, tovar aylanmasi va tovar aylanmasining fizik hajmi indekslarini.


156-masala. Shahar dehqon bozorlarida sotilgan kartoshka miqdori va bahosi to’g’risida quyidagi ma’lumotlar keltirilgan:

Dehqon bozorlari	Miqdori, tonna		Bahosi, kg /so’m
	iyun	iyul	iyun	iyul
1	100	105	900	1100
2	400	390	1100	1200
3	250	800	700	770
4	350	115	1200	1820