2 - ORALIQ NAZORAT BO’YICHA SAVOLLAR: Tanlama kuzatish mohiyati va uni qo‘llanish sabablari. Tayanch iboralari: vaqt va mablag‘ni tejash, bosh to‘plamni tekshirish, to‘plamni chuqurroq o‘rganish.
Tanlanma kuzatish xatosi. Tayanch iboralari: tasodifiy xato, muntazam xato, reprezentativ xato, o‘rtacha xato.
Tanlama to‘plamni xosil qilish usullari: Tayanch iboralari: tasodifiy tanlash, tipik tanlash, mexanik tanlash, seriyalab tanlash.
Statistik amaliyotida tanlama kuzatishni qo‘llash sohalari. Tayanch iboralari: qishloq xo‘jaligida, bojxonada, sanoatda, ijtimoiy sohalarda.
Ijtimoiy-iqtisodiy xodisalar va jarayonlar o‘rtasidagi bog‘lanishlar(sabab-oqibat)ni statistik o‘rganish zarurligi. Tayanch iboralari: funksional bog‘lanish, korrelyatsion bog‘lanish, balans usulida.
Korrelyatsion bog‘lanish turlari. Tayanch iboralari: juft korrelyatsiya, ko‘p o‘lchovli korrelyatsiya, to‘g‘ri bog‘lanish, teskari bog‘lanish, to‘g‘ri chiziqli bog‘lanish, egri chiziqli bog‘lanish.
Regression va korrelyatsion tahlil bosqichlari. Tayanch iboralari: masala qo‘yilishi va dastlabki tahlil, ma’umotlarni to‘plash va ularni o‘rganish, bog‘lanish shakli, regressiya tenglamasini aniqlash, regressiya tenglamasini baholash.
Dinamika qatorlari turlari. Tayanch iboralari: mutlaq, nisbiy, o‘rtacha miqdordan tuzilgan qatorlar, momentli qatorlar, davriy qatorlar.
Dinamika qatorlarini tahlil qilish ko‘rsatkichlari. Tayanch iboralari: mutlaq qo‘shimcha o‘sish, o‘sish sur’ati, qo‘shimcha o‘sish sur’ati.
Dinamika qatorlarida o‘rtachalarni hisoblashning o‘ziga xos xususiyatlari. Tayanch iboralari: o‘rtacha arifmetik miqdor, o‘rtacha xronologik miqdor, o‘rtacha geometrik miqdor.
Iqtisodiy indekslar turlari. Tayanch iboralari:yakka indekslar, umumiy indekslar, o‘rtacha indekslar, o‘zgaruvchan va o‘zgarmas tarkib li indekslar, struktura siljish indeksi.
Individual indekslar va ularning turlari. Tayanch iboralari: fizik hajm, baho, tannarx, mehnat unumdorligi, qiymat indekslari.
O‘rtacha indekslar va ularni hisoblash. Tayanch iboralari:O‘rtacha arifmetik va garmonik indekslar.
Tarkibiy siljishlar ta’sirini indeks tahlili. Tayanch iboralari: o‘zgaruvchan va o‘zgarmas tarkibli indeks, struktura siljish indeksi.
Statistika to‘g‘risida umumiy tushuncha. Tayanch iboralari: statistika, axvol, holat, davlat, davlat axvoli, ijtimoiy fan, rivojlanish bosqichlari.
Statistika fanining predmeti va uning o‘ziga xos xususiyatlari. Tayanch iboralari: miqdor, sifat, ommaviy xodisalar, boshqa fanlar bog‘liqligi va farqi.
Statistika fanini asosiy kategoriyalari va tushunchalari. Tayanch iboralari: o‘rganish ob’ekti, statistik birlik, to‘plam, statistik qonuniyat, statistik ko‘rsatkichlar.
Statistika fani metodi. Tayanch iboralari: statistik kuzatish, jamlash, guruhlash, mutlaq va nisbiy miqdorlar, o‘rtacha miqdorlar, variatsiya ko‘rsatkichlari, indekslar, korrelyatsion va regression tahlil.
Bozor iqtisodiyoti sharoitida statistikaning roli va ahamiyati. Tayanch iboralari: makroiqtisodiyot va statistika, mikroiqtisodiyot va statistika, ma’lumotlarning haqqoniyligi keng qamrovliligi.
O‘zbekistonda statistikaning tashkil etilishi. Tayanch iboralari: davlat statistika qo‘mitasi, shahar statitsika bo‘limlari, viloyat statistika boshqarmalari.
Statistik kuzatish mohiyati va ahamiyati. Tayanch iboralari: kuzatish turlari, usullari, shakllari, statistik hisobot, maxsus uyushtirilgan tekshirishlar.
Statistik kuzatish dastur – metodologik masalalari. Tayanch iboralari: kuzatish birligi va ob’ekti, kuzatish maqsadi va vazifalari, kuzatishni tashkil etish, kuzatish dasturi.
Statistik kuzatish tashkiliy masalalari. Tayanch iboralari: kuzatishni tashkil etuvchi tashkilotlar, kuzatish birligi va ob’ektini aniqlash, kuzatish sanasi, davri va kritik momenti.
Statistik kuzatish turlari va ularning o‘ziga xos jihatlari. Tayanch iboralari: muntazam kuzatish, davriy kuzatish, fursatli kuzatish, yoppasiga kuzatish, qisman kuzatish.
Statistik kuzatish xatolari va ularni aniqlash usullari. Tayanch iboralari: muntazam xatolar, qayd etish xatolari, ataylab yo‘l qo‘yilgan xatolar, arifmetik tekshirish, mantiqiy tekshirish.
Statistik kuzatish xatolarini bartaraf etish usullari. Tayanch iboralari: statistik xisobot, maxsus tashkil etilgan tekshirishlar, kuzatish ob’ektini va birligini aniqlashtirish.
Statistik guruhlash mohiyati va ahamiyati. Tayanch iboralari: guruhlashning maqsadi, vazifalari, ijtimoiy guruhlar bo‘yicha guruhlash, tipologik guruhlash, analitik guruhlash, strukturaviy guruhlash.
Statistik guruhlash tasnifi va turlari. Tayanch iboralari: guruhlashning maqsadi, vazifalari, ijtimoiy guruhlar bo‘yicha guruhlash, tipologik guruhlash, analitik guruhlash, strukturaviy guruhlash, oddiy guruhlash, murakkab guruhlash, birlamchi guruhlash, ikilamchi guruhlash.
Miqdoriy belgi bo‘yicha guruhlashni tuzish prinsiplari. Tayanch iboralari: guruhlash belgisini aniqlash, interval uzunligini aniqlash, guruhlarning quyi va yuqori chegaralarini aniqlash.
Statistik ko‘rsatkichlarning mazmuni va ahamiyati. Tayanch iboralari: miqdor, me’yor, iqtisodiy ko‘rsatkich, sifat va miqdorning bog‘liqligi, ob’ekt unsurlari, fazoviy chegaralar, son va o‘lchov birligi.
Statistik xisobotning xususiyatlari. Tayanch iboralari: xisobotlarni tuzish va taqdim etish, yoppasiga kuzatish, qisman kuzatish, muntazam tuzish, belgilangan dastur, tartib va muddatda taqdim etish.
Statistik guruhlash yordamida yechiladigan iqtisodiy masalalar. Tayanch iboralari: tipik guruhlash, tuzilmaviy guruhlash, analitik guruhlash, birlamchi guruhlash, ikkilamchi guruhlash.
Davlat statistika xisoboti turlari. Tayanch iboralari: joriy hisobot, yillik hisobot, telegraf hisoboti, elektron pochta hisoboti. Birlamchi hisobot, to‘plama hisobot.
Joriy maxsus statistik tekshirishlar. Tayanch iboralari: uy xo‘jaliklari byudjetini tekshirish, iste’mol baholari statistikasi, uyushmagan savdo statistikasi, dehqon xo‘jaligi statistikasi.
Ro‘yxatlar muvoffqitli o‘tishining talablari. Tayanch iboralari: qisqa muddatda o‘tish, bir vaqtda o‘tish, butun mamlakat xududida amalga oshirish, xodisaning kam tebranishligi, teng vaqt oralig‘ida takrorlanib turish.
Jadval turlari va ularni tuzish qoidalari. Tayanch iboralari: jadval maketi, jadval egasi, jadval kesimi, oddiy, guruh, kombinatsion jadval.
Oddiy va kombinatsion jadvallar tuzish. Tayanch iboralari: jadval nomi, jadval tartib raqami, jadval egasi va kesimi, o‘lchov birliklari, davrlar, sanalar.
Grafiklar haqida tushuncha, statistikada ularning roli va ahamiyati. Tayanch iboralari: grafiklarning turlari, grafiklarning tuzilishi, asosiy elementlari, ularni yasash va tahlil qilish.
Grafiklarning turlari va asosiy elementlari. Tayanch iboralari: diagrammalar, (taqqoslash, tuzilma, dinamika, bog‘lanish) statistik xaritalar, (kortagrammalar, kartodiashrammalar).
Statistik grafiklarni yasash. Tayanch iboralari: masshtab, shkala (to‘g‘ri va egri chiziqli), me’yor, raqamli setka, kordinatalar tizimi, grafik maydoni, geometrik beliglar.
Chiziqli va yassi diagrammalar. Tayanch iboralari: kordinati maydoni, raqamli setka, ordinata o‘qi, absissa o‘qi, ordinata cho‘qqilari.
Sektorli diagrammalar. Tayanch iboralari: doira, to‘plam, doira sektorlari, kvadrat doira shaklidagi deogrammalar.
Tasvirli diagrammalar. Tayanch iboralari: tasvirlarni chizish, o‘lchov birliklari, hodisa sur’ati.
Statistik ko‘rsatkichlar mohiyati va ahamiyati. Tayanch iboralari: miqdoriy ko‘rsatkichlar, atributiv ko‘rsatkichlar, iqtisodiy ko‘rsatkichlar, makro va mikroiqtisodiy ko‘rsatkichlar.
Mutlaq ko‘rsatkichlar va ularning turlari. Tayanch iboralari: oddiy miqdorlar, guruh miqdorlari, murakkab miqdorlar.
Nisbiy miqdorlar va ularni ifodalanish shakllari. Tayanch iboralari: koeffitsientlar, foizlari, promille, proditsimelle.
Statistik taqqoslash turlari. Tayanch iboralari: dinamikada taqqoslash, fazoda taqqoslash, reja va shartnoma bilan taqqoslash, ob’ektlar bo‘yicha taqqoslash, hududlar bo‘yicha taqqoslash.
O‘rtacha arifmetik miqdorlar va ularning qo‘llanish sohalari. Tayanch iboralari: oddiy arifmetik o‘rtacha, tortilgan arifmetik o‘rtacha, o‘rtacha va ommaviy ijtimoiy-iqtisodiy xodisalarni tahlil qilish.
Oraliqli variatsion qatorlarda o‘rtacha arifmetikni hisoblash tartibi. Tayanch iboralari: qatorlarni aniqlash, qatorlarning yuqori va quyi chegaralarini, qatorlar soni, interval uzunligi.
O‘rtacha arifmetik xossalari. Tayanch iboralari: to‘plam bir jinsligi, o‘xshash birlik o‘rtachasini aniqlash, katta sonlar qonuniyati.
O‘rtacha miqdorlarning turlari. Tayanch iboralari: o‘rtacha arifmetik miqdor, o‘rtacha geometrik miqdor, o‘rtacha garmonik miqdor, o‘rtacha kvadat miqdor.
O‘rtacha garmonik miqdorlar va ularning qo‘llanish sohalari. Tayanch iboralari: oddiy garmonik miqdor, tortilgan garmonik miqdor.
Tuzulmaviy o‘rtacha ko‘rsatkichlar. Tayanch iboralari: moda, mediana, moda va mediana o‘rtasidagi o‘xshashlik hamda tafovutlar.
Guruhlash bosqichlari. Tayanch iboralari: guruhlash belgisi, interval uzunligi, guruhning quyi va yuqori chegarasi, ishchi va yakuniy jadval.
Variatsiya mohiyati va uni statistik o‘rganish zarurligi. Tayanch iboralari: o‘zgaruvchanlik, o‘rtacha miqdor va o‘zgaruvchanlik, bir turdagi to‘plam uchun o‘rtachani hisoblash.
Variatsiya ko‘rsatkichlari. Tayanch iboralari:variatsion kenglik, o‘rtacha kvadrat tafovut, o‘rtacha kvadratik tafovut, variatsiya koeffitsienti.
Dispersiya va o‘rtacha miqdorini shartli «moment usulida» hisoblash. Tayanch iboralari: dispersiyani matematik xossalari, o‘rtachani matematik xossalari.
Dispersiya turlari. Tayanch iboralari: guruhlar ichidagi va guruhlararo dispersiyalar, dispersiyalarni qo‘shish qoidasi.
Tanlama kuzatish mohiyati va uni qo‘llanish sabablari. Tayanch iboralari: vaqt va mablag‘ni tejash, bosh to‘plamni tekshirish, to‘plamni chuqurroq o‘rganish.
Tanlanma kuzatish xatosi. Tayanch iboralari: tasodifiy xato, muntazam xato, reprezentativ xato, o‘rtacha xato.
Tanlama to‘plamni xosil qilish usullari: Tayanch iboralari: tasodifiy tanlash, tipik tanlash, mexanik tanlash, seriyalab tanlash.
Statistik amaliyotida tanlama kuzatishni qo‘llash sohalari. Tayanch iboralari: qishloq xo‘jaligida, bojxonada, sanoatda, ijtimoiy sohalarda.
Ijtimoiy-iqtisodiy xodisalar va jarayonlar o‘rtasidagi bog‘lanishlar(sabab-oqibat)ni statistik o‘rganish zarurligi. Tayanch iboralari: funksional bog‘lanish, korrelyatsion bog‘lanish, balans usulida.
Korrelyatsion bog‘lanish turlari. Tayanch iboralari: juft korrelyatsiya, ko‘p o‘lchovli korrelyatsiya, to‘g‘ri bog‘lanish, teskari bog‘lanish, to‘g‘ri chiziqli bog‘lanish, egri chiziqli bog‘lanish.
Regression va korrelyatsion tahlil bosqichlari. Tayanch iboralari: masala qo‘yilishi va dastlabki tahlil, ma’umotlarni to‘plash va ularni o‘rganish, bog‘lanish shakli, regressiya tenglamasini aniqlash, regressiya tenglamasini baholash.
Dinamika qatorlari turlari. Tayanch iboralari: mutlaq, nisbiy, o‘rtacha miqdordan tuzilgan qatorlar, momentli qatorlar, davriy qatorlar.
Dinamika qatorlarini tahlil qilish ko‘rsatkichlari. Tayanch iboralari: mutlaq qo‘shimcha o‘sish, o‘sish sur’ati, qo‘shimcha o‘sish sur’ati.
Dinamika qatorlarida o‘rtachalarni hisoblashning o‘ziga xos xususiyatlari. Tayanch iboralari: o‘rtacha arifmetik miqdor, o‘rtacha xronologik miqdor, o‘rtacha geometrik miqdor.
Iqtisodiy indekslar turlari. Tayanch iboralari: yakka indekslar, umumiy indekslar, o‘rtacha indekslar, o‘zgaruvchan va o‘zgarmas tarkib li indekslar, struktura siljish indeksi.
Individual indekslar va ularning turlari. Tayanch iboralari: fizik hajm, baho, tannarx, mehnat unumdorligi, qiymat indekslari.
O‘rtacha indekslar va ularni hisoblash. Tayanch iboralari: O‘rtacha arifmetik va garmonik indekslar.
Tarkibiy siljishlar ta’sirini indeks tahlili. Tayanch iboralari: o‘zgaruvchan va o‘zgarmas tarkibli indeks, struktura siljish indeksi.
Joriy maxsus statistik tekshirishlar. Tayanch iboralari: uy xo‘jaliklari byudjetini tekshirish, iste’mol baholari statistikasi, uyushmagan savdo statistikasi, dehqon xo‘jaligi statistikasi.
Ro‘yxatlar muvoffqitli o‘tishining talablari. Tayanch iboralari: qisqa muddatda o‘tish, bir vaqtda o‘tish, butun mamlakat xududida amalga oshirish, xodisaning kam tebranishligi, teng vaqt oralig‘ida takrorlanib turish.
Jadval turlari va ularni tuzish qoidalari. Tayanch iboralari: jadval maketi, jadval egasi, jadval kesimi, oddiy, guruh, kombinatsion jadval.
Oddiy va kombinatsion jadvallar tuzish. Tayanch iboralari: jadval nomi, jadval tartib raqami, jadval egasi va kesimi, o‘lchov birliklari, davrlar, sanalar.
Grafiklar haqida tushuncha, statistikada ularning roli va ahamiyati. Tayanch iboralari: grafiklarning turlari, grafiklarning tuzilishi, asosiy elementlari, ularni yasash va tahlil qilish.
Grafiklarning turlari va asosiy elementlari. Tayanch iboralari: diagrammalar, (taqqoslash, tuzilma, dinamika, bog‘lanish) statistik xaritalar, (kortagrammalar, kartodiashrammalar).
Statistik grafiklarni yasash. Tayanch iboralari: masshtab, shkala (to‘g‘ri va egri chiziqli), me’yor, raqamli setka, kordinatalar tizimi, grafik maydoni, geometrik beliglar.