2021 uyg‘ur tilidagi o‘simlik nomlarida arabizmlar gisarov F. M

Oriental Renaissance: Innovative, 
educational, natural and social sciences 
 
VOLUME 1 | ISSUE 6 
ISSN 2181-1784 
Scientific Journal Impact Factor SJIF 2021: 5.423 
279 
w
www.oriens.uz
July 
2021
 
 
Al Jaxiz- Abu Usmon Amr Ibn Baxr al Joxiz (780-869 y.y.)- Basrada yashagan 
arab filologi, faylasufi, adibi, «Saydana»da uning «Hayvonlar to‘g‘risida kitob»i 8 
paragrafda zikr etiladi. 
Sabur-Sabur ibn Sahl-Jundishopur shifoxonasida boshiaruvchi bщlib ishlagan va 
850-yilda Bag‘dod shahriga taklif qilingan. Bu vrachning “Sabur farmakopiyasi” 
asari uch asr davomida dorixonalar va shifoxonalarda asosiy manba bo‘lib kelgan. 
“Saydana”da bu kitobdan bitta o‘rinda iqtibos keltirilgan. 
Al Kindiy-Abu Yusuf Yoqub ibn Ishoq ibn As Sabboh al Kindiy-800-yillarda 
Basrada tug‘ilgan, Bag‘dodda yashagan buyuk arab faylasufi, qomusiy olimi. Uning 
asarlari qatorida 30 ta medisina bo‘yicha asarlari turadi. Beruniy o‘z kitobida 7 
o‘rinda bu muallif ishlaridan iqtiboslar keltirib o‘tgan. 
Xunayn ibn Ishoq-(808-873 y.y.)-Abu Zayd Xunayn ibn Ishoq al Ibodiy Xiro 
shahrida farmasevt oilasida tug‘ilgan. Yahyo ibn Masavayhning shogirdi, arab, fors, 
suryoniy va grek tillarini mukammal bilgan tibbiyot tarjimoni va vrach. U Galen, 
Buqrot, Aflotun, Aristotel, Dioskrid, Ptolemey, Oribaziy va Pavel asarlaridan 150 
tasini arab tiliga tarjima qilgan.Uning 100 ga yaqin original asarlar yozganligi 
keltiriladi, biroq ular to‘liq saqlab qolinmagan.”Saydana”da Xunayn ibn Ishoqning 
uchta asari: “Dorilarning ishonchli ro‘yxati”, “Sodda dorilar nomlari haqida”, 
“Xunayn taryoqi”dan ko‘p iqtiboslar keltiriladi. 
Ibn Masa-Iso ibn Masa Marv shifoxonasida vrachlik qilgan, to‘g‘ri ovqatlanish, 
qon olish, hammomlardan to‘g‘ri foydalanish haqida asarlar yozgan.”Saydana”da 36 
ta paragrafda uning ismi zikr etilgan. 
Xubaysh-Xubaysh ibn al Hasan al A’sam Ad Dimashqiy Xunayn ibn Ishoqning 
jiyani va shogirdi. U ustozining asarlarini suryoniy tiliga tarjima qilgan. Xubaysh 
Galenning 35 ta asarini arab va 3 ta asarini suryoniy tillariga tarjima qilgan. 
“Saydana”da unga 7 ta paragrafda murojaat qilingan. 
Ibn Sarabiyun-Yuxanna (Yahya)ibn Sarabiyun (Serapion)-Ixasr ikkinchi 
yarmida Damashqda yashagan suriyalik vrach, medisina bo‘yicha ikkita to‘plam 
yozgan va u “Saydana”da 4 o‘rinda zikr etilgan. 
Saxarbuxt-Iso ibn Saxarbuxt va uning “Sodda dorilarning kuchi haqida” kitobi 
“Saydana”da 80 marta zikr etilgan. 
Abu Hanifa (815 yoki 825-895)-Abu Xanifa Axmad ibn Dovud ibn Vanand Ad 
Dinovariy va uning “O‘simliklar haqida kitob”i “Saydana”da 230 o‘rinda zikr etilgan. 
Sobit ibn Qurra-Abu l Hasan Sobit ibn Qurra as Sobi al Xarroniy(834-901 y.y.) 
va uning “Tibbiyot fanining ganjinasi” kitobi “Saydana”da bir o‘rinda keltirilgan. 

---