40.Yadroning Tomchi modeli. Yadroning barqarorlik sharti. Tomchi modeli eng dastlabki modellardan biridir. Bu modelni atom nazariyasining asoschilaridan daniyalik olim Nils Bor taklif qilgan. Yadro xususiyatlarini o‘rganish bo‘yicha olib borilgan tajribalar yadroning ko‘pgina xususiyatlari suyuq tomchi xususiyatlariga o‘xshashligini ko‘rsatadi. Jumladan, qaralayotgan suyuqlik zichligi o‘zgarmas, suyuqlik siqilmaydi. Suyuqlik hajmi uning miqdoriga proporsional ravishda otrib boradi. Xuddi shuningdek, yadro zichligi juda katta. Tomchi modelida yadro zichligi bir xil ekanligi to‘g‘risidagieksperimental ma’lumotlarga asoslangan. N. Bor yadrodagi nuklonlarning harakati suyuqlikdagi atom va molekulalaming harakatiga o‘xshaydi, deb faraz qiladi. Suyuqlikning tashqi ta’sirga uchramagan tomchisi sirt taranglik tufayli sfera shaklida bo’ladi. Model yadroning neytronlar, protonlar va alfa zarralar bilan ta’sirlashuvida yuzaga keladigan ayrim xususiyatlarni tushuntiradi. Xususan, bu model yordamida neytron yadro bilan to‘qnashib, yadroga yutiladi va gamma- kvantlar chiqishini tushuntiradi.
