24– son ixtisoslashtirilgan umum ta`lim maktabida “Yosh tarixchi” to`garagining ish rejasi

Tarix fani to’garak konspekti

Sana: ________________

Mavzu: 1946-1991-yillarda Buyuk Britaniya va Fransiya 1946-1991-yillarda Germaniya Italiya

Buyuk Britaniya. Buyuk Britaniya iqtisodiy va siyosiy jihatdan kuchsi zlangan holda urushdan chiqdi. Savdo fl otining katta qismi yo‘qotildi, mustamlaka va dominionlardagi obro‘siga ham putur yetdi. Mamlakatning AQSHga qaramligi asta-sekin ortib bordi. Keng ijtimoiy o‘zgarishlar dasturini e’lon qilgan leyboristlar partiyasi urushdan keying i dastlabki saylovlarda g‘olib chiqdi. O‘z dasturini hayotga tatbiq qilib, hukumat iqtis odda va ijtimoiy sohada qator islohotlarni amalga oshirdi. Biroq leyb oristlar islohoti kutilgan nati ja larni bermadi. Davlatning moliyav iy ahvoli og‘irligic ha qoldi. Shunday iqtisodiy va moliyaviy og‘ir sharoit da mamlakat «Marshall rejasi»da ishtirok etishga qaror qildi. 1949-yil Buyuk Britaniya NATOga a’zo bo‘ldi. 1951-yili o‘tkazilgan saylovlarda konserv ato rlar g‘alaba qozondi. U. Cherchill yana bosh vazir lavozimini egalladi. Konservatorlar Buyuk Britaniyani 13 yil boshqardi. Bu davrda iqtisodning barqaror o‘sish sur’atlariga erishishning iloji bo‘l madi. Natijada 1964-yili hokimiyatga kelgan leyboristlar bir qator islohotlarni amalga oshirdi. Bu aholining turmush sharoitiga salbiy ta’sir ko‘rsatdi. 1970-yillarga Buyuk Britaniya iqtisodiy holatning keskinl ashuvi bilan kirib keldi. Jahon iqtisod iyotida uning roli pasayishda davom etdi.

Hokimiyatga kelgan Sharl de Goll Milliy majlisni tarqatib yubordi. To‘rtinchi respublika barham topdi.Beshinchi respublika. 1958-yil sentabrda referendum o‘tka zilib, unda fransuzlar Sh. de Goll boshchiligida ishlab chiqilgan konsti tutsiyani ma’q ulladilar. 1958-yil 21-dekabrda Sh. de Goll Fran siya prezidenti qilib saylandi.Fransiyaning buyukligini tikla shga intilgan Sh. de Goll kuchli iqtis od va mustaqil tashqi siyosatga ega bo‘lgan davlatni shakllantirishga kirishdi. Mustamlakachilik endi o‘tmish ekanlig ini tushungan prezident 1960-yili Fransiyaning Afrikadagi deyarli barcha mustaml akalariga mustaq illik berdi. 1960-yillar oxirida Fransiya iqtisodiyotini mod ernizatsiy a qilish davom etdi. Fransiya sanoat va qishloq xo‘jalik mahsulotlarining yirik eksport qiluvchisiga aylandi. Fransuz mehnat kash larining moddiy farov onligi ham ancha yaxshilandi. Ammo 1960-yillar oxirida Beshinchi respublikada inqiroz boshlandi. Davl atning qat’iy tartibga solish siyosati fransuz jamiyatining ko‘plab qatl aml arini norozi qildi. 1968-yil mayda Parij talabalarin ing namoyi shi boshlandi. Prezident tashabbusi bilan o‘tkazilgan referendumda saylovchilarning ko‘pchiligi prezidentni qo‘llamadi. Sh. de Goll iste’foga chiqishga majbur bo‘ldi.

Germaniya Federativ Respublikasi. Ikkinchi jahon urushi nemis xalqiga juda katta musibat keltirdi. Germaniya mustaqil davlat sifatida mavjud bo‘lmay qoldi.Germaniya urushdan oldingi hududining bir qismidan ayrildi, okkup atsiya zonalariga bo‘lib tashlandi. 1949-yil mayda AQSH, Buyuk Britaniya va Fransiya okkupatsiya zonalarida Germaniya Federativ Respublikasi (GFR) tashkil qilindi. U G‘arbiy Germa niyani demo kratik, federativ davl at deb e’lon qildi. Germaniyaning ko‘zga ko‘ringan siyosiy arbobi Konrad Aden auer kansler qilib saylandi.GFRda 1950– 1 960-yillari iqtisod jadal sur’atlar bilan rivojl andi. Harbiy xaraj atlarning kamligi, «Marshall rejas i» bo‘yicha Amerika ning mo‘l-ko‘l yordami, arzon chet el ishchi kuchidan unumli foydalanish, yangi uskunalarning keltirilishi mamlakat xo‘jaligining jadal sur’atlar bilan tiklanishini ta’ minl adi. GFR barcha qarzlaridan qutulib, ancha katta oltin-valuta zaxirasini ham yaratdi.Sharqdan ko‘chib kelayotg anlar oqimi va kansler K. Adena u erning qulay iqtisodiy siyosati GFR «Mars hall rejasi» doirasida olgan salmoqli moliyaviy «darmon» bilan qo‘shilib shunga olib keld iki, 1955-yildayoq misli ko‘rilmagan taraqqiyotga erishildi. Germa niya eng qisqa tarixiy muddatda urush qoldirgan yaralarni tuzata oldi. Butun 1960– 1 970-yillar iqtisodning jadal o‘sish davri bo‘lib, «nemis iqtisodiy mo‘jizasi» nomini oldi.1980-yillar boshida siyosiy kuchlarda o‘zgarish yuz berdi.

Urushdan keyingi o‘n yillikda Italiya G‘arbning boshqa davlatlari sing ari jadal iqtisodiy o‘sish davrini boshdan kechirdi. Ammo bu jarayon uzoq davom etmadi. 1950 – 1960-yillardagi jadal rivojlanishga qaramasdan, ishchilar harakati avvalgi darajasida qoldi, ba’zan hatto faollashdi ham. Ish tashlash harakati bo‘yicha Italiya boshqa mamlakatlardan ancha oldinlab ketdi. 1974-yili Italiyada chuqur iqtisodiy inqiroz boshlandi. Ishlab chiqarishning o‘sishi deyarli to‘liq to‘xtadi, ishsizlar soni ko‘paydi, tashqi savdoda defit sit oshib ketdi. Narx-navo ko‘tirilib bordi. Bularning barchasi, ayniqsa, aholining kam daromadli qismi uchun juda og‘ir bo‘ldi.1980-yillarga kelib koalitsion hukumat shaklland i. Biroq u barqaror emasdi va hukumatning tez-tez almashishi Italiyaning o‘ziga xos an’anasiga aylanib qoldi. Italiyada davlat institutl arining chuqur inqirozi, shuningd ek, mafi ya tizimlarining faoliyati bilan ham bog‘liq edi. Davlat tizimidagi korrupsiyalashgan unsurlar bilan qo‘shilib ketgan mafi ya Italiyada katta kuchga aylandi. Mafi ya aholiga dahshat soladi, uni qo‘rqitadi, talonchilik va qotillik qiladi, pul undiradi, doimiy pul to‘lab turgan boylarning daxlsizli gini ta’minlaydi. Kim mafi ya bilan kelish masa uni doimiy ta’qib qiladi, o‘ldiradi. 1980 – 1990-yillar boshlari Italiyada mafi yaga qarshi kurash davri bo‘ldi