3-Ma`ruza Ma’ruzaning rejasi

formuladagi P bosimni o`rniga
P= nkT ni qo`ysak Xajm birligidagi molekulalar sonining 
balandlikka qarab o`zgarishini topamiz: 
 
 
n = n
0
e
-mgh/kT
(1) 
 
Bu yerda no – balandligi nolga teng bo`lgan joyda xajm 
birligidagi
molekulalar soni,
n - h – balandlikda xajm birligidagi molekulalar soni
M/R = m/k ni etiborgaolib, (m- bitta molekulaning massasi ) 

n = n – n
0
e
-mgh/kT
(2) 

---

K – bolstmon doimiysi . 
(2) dan korinadiki ,T – 0 da n – 0; aylanadi. Absolyut nol 
temperaturada barcha molekulalar Er sirtiga tushib qolgan 
bular edi. Molekulalarning balandlik bo`yicha xar xil konsert 
taqsimoti
ikkita tendentsiya ta`siri natijasida qaror topadi: 
1)
 
molekulalarning mg kuch bilan xarakterlanadigan Erga 
tortilishi ularni Er sirtiga tushirishga intiladi. 
2)
 
kT kattalik bilan xarakterlanuvchi issiqlik xarakati 
molekulalarni barcha balandliklar bo`ylab tekis sochib 
yuborishga intiladi. 
Molekulalarni barcha balandliklar bo`ylab tekkis sochib 
yuborishga intiladi. Temperatura yuqori bo`lganda issiqlik 
xarakati ustunlik qiladi va molekulalarning zichligi baladlikka 
ko`tarilgan sari sekin kamaya boradi. 
Xar xil balandlikda molekulaxar xil potensial energiya 
zapasiga ega bo`ladi.
Ep=mgh 
Buni e`tiborga olib (2) formulani quyidagicha yozish mumkin. 

n = n
0
e
-E/kT
(3) 
Bu yerda n..o – molekulaning potentsial energiyasi nolga teng 
bo`lgan joyda olinganbirlik xajmdagi molekulalar soni. 
(3) formuladan chiqadiki potentsial energiyasi kam bo`lgan 
joyda molekulalar zichroq joylashadi va aksincha, potentsial 
energiyasi katta bo`lgan joyda molekulalar zichligi kamroq 
bo`ladi. (3) formulaga bolstmon taqsimoti deyiladi. Bu formula 
yer tortishishi kuchlarining potentsial maydonidagina emas, 
balki kuchlarning xar qanday potentsial maydonida xam to`g`ri 
ekan. 
 
 
Jismlar majmuasidan tashkil topgan va tashqi ta`sirda 
bo`lishi mumkin bo`lgan sistema termodinamik sistema deb 
yuritiladi. 

---

Sistemaning xolatini xarakterlovchi fizik kattaliklar, masalan 
bosim, xarorat xajm, zichlik va boshqalar termodinamik 
parametrlar deyiladi. 
Sistemaning muvozanat xolati deb shunday xolatga aytiladiki, 
bu xolatda sistemaning barcha parametrlari tayin bir 
qiymatlarga ega bo`ladi va bu qiymatlar tashqi sharoit 
o`zgarmas ekan, istagancha uzoq vaqt davomida o`zgarmay 
qolaveradi. 

Termodinamikning birinchi asosi. 

Moddaning ichki energiyasi quyidagi energiyalarning
yig`indisiga teng bo`ladi: 
a)
 
molekulalar xaotik xarakatining ginetik energiyasi U.. 
b)
 
molekulalarni o`zaro ta`sir potentsial energiyasi U.. 
c)
 
molekula va atomlarning tebranma xarakatining ginetik va 
potentsial energiyasi U.. dan iborat bo`ladi: