3-mavzu: Odam va hayvonlarda parazitlik qiluvchi zuluklar va mollyuskalar

polifaglar 
deyiladi. Tabiatda shunday burgalar 
borki, hatto vaqtincha bo‘lsa ham ilonda, ba’zilari esa hasharotlarning 
lichinkalarida 
parazitlik 
qiladi. 
Mushuklarda 
mushuk 
burgasi 
(Ctenocephalides felis), itlarda it bur-gasi (Ctenocephalides canis), odamlarda 
odam burgasi (Pulex irritans), kalamushlarda kalamush burgasi (Xenopsylla 
cheopis) parazitlik qiladi. Lekin, ular odamga ham hujum qiladi. Kalamush va 
odam burgalari odamlarga o‘lat (chuma) va terlama kasalligining 
qo‘zg‘atuvchilarini yuqtiradi. Bu og‘ir kasalliklarning mikroblari kasal odamlar, 
kalamushlar va burgalarning axlati orqali odam terisiga tushib qolsa, uning 
tirnalgan 
joyidan 
qonga 
o‘tib, 
ko‘paya 
boshlaydi. 
Odam burgasi urg‘ochisining kattaligi 3-4 mm atrofida bo‘ladi 
.
Odam 
burgasi 
uy 
hayvonlarining 
tanasida 
ham 
yashashi 
mumkin. 
Burgalar 
issiq 
qonga 
o‘ch 
bo‘lib, 
o‘lgan 
hayvonning 
sovib 
borayotgan 
tanasini 
tashlab, 
yangi 
xo‘jayin 
axtaradi. 
O‘lat 
kasalligi 
tabiiy 
manbali 
fakultativ 
transmissiv 
kasalliklar 
guruhiga 
kiradi. 
Uning 
tabiiy manbai kemiruvchilar, asosan, kala-mushlar, yumronqoziqlar, sug‘urlar 
va qumsichqonlar hisoblanadi. Bu kasallik bilan og‘rigan bemor 3-4 kunda 
o‘lishi mumkin. O‘lat odamga ikki xil yo‘l bilan yuqishi mumkin: 
1. Bemor 
qoni bilan oziqlangan burga qon bilan birga o‘lat 
qo‘zg‘atuvchilarini (o‘lat tayoqchalarini) ham o‘ziga yuqtiradi. Burga-ning 
oshqozon va ichagida o‘lat tayoqchalari shu qadar ko‘payib ketadi-ki, natijada 
burganing 
oshqozonini 
to‘ldirib, 
hasharotning 
normal 
oziqlanishiga 
to‘sqinlik qiladigan o‘lat tiqinini hosil qiladi. Zararlangan burga qon 
so‘rganda ovqat oshqozoniga bora olmasdan qaytib tushadi, ya’ni burga qusadi. 
Ana shu paytda o‘lat tayoqchalari ham burga "qusgan" joyga tushib, odamni 
zararlaydi. Chaqqan joy-larni qashlaganda, tirnalgan teri orqali, ya’ni