5- mavzu. Bilish falsafasi (gnoseologiya). (2-soat) Bilish amaliyot ijod uyg‘unligi



Yüklə 0,58 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə26/26
tarix02.06.2023
ölçüsü0,58 Mb.
#123858
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   26
5- mavzu. Bilish falsafasi (gnoseologiya). (2-soat) Bilish amali

Xususiy ilmiy metodlar – materiya harakatining asosiy shakliga mos bo‘lgan muayyan 
fanda qo‘llaniladigan bilish usullari, tamoyillari, tadqiqot usullari va tartib-taomillari majmui. 
Mexanika, fizika, kimyo, biologiya va ijtimoiy-gumanitar fanlarning metodlari shular 
jumlasidandir. 
Fan metodlari – ma’lum fan tarmog‘iga kiruvchi yoki fanlar tutashgan joyda vujudga 
kelgan muayyan fan sohasida qo‘llaniladigan usullar tizimi. Har bir fundamental fan, mohiyat-
e’tibori bilan, o‘z predmetiga va o‘ziga xos tadqiqot usullariga ega bo‘lgan sohalar majmuidir.
Fanlararo tadqiqot metodlari–asosan fan sohalari tutashgan joyda amal qiladigan 
(metodologiyaning turli darajasi elementlarini birlashtirish natijasida yuzaga kelgan) bir qancha 
sintetik va integrativ usullar majmui. Mazkur metodlar kompleks ilmiy dasturlarni amalga 
oshirishda keng qo‘llaniladi.
2
Н.Моисеев Современный рационализм. М.: 1995. -С 48. 


Metodologiyaga faqat metodlarni emas, balki tadqiqotni ta’minlovchi boshqa 
vositalarni ham o‘rganish xos. Tamoyil, qoida va ko‘rsatmalar, shuningdek, kategoriya hamda 
tushunchalar mana shunday vositalar jumlasiga kiradi. Nomuvoziy, beqaror dunyo sharoitlarida 
voqelikni metodologik o‘zlashtirishning o‘ziga xos vositalarini ajratish fan rivojlanishining 
«postnoklassik», deb nomlangan hozirgi bosqichida ancha dolzarb ahamiyat kasb etmoqda.
Xususiy fanlar metodlarining o‘ziga xos xususiyatlari moddiy ifodasini topgan bilish 
vositalari: mikrofizikada zarralarni tezlatgichlar, tibbiyotda a’zolar faoliyatini qayd etuvchi turli 
o‘lchagichlar va shu kabilar hozirgi zamon metodologik tadqiqotining muhim tarkibiy qismi 
hisoblanadi.

Yüklə 0,58 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   26




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin