5А111201 O‘zbek tili va adabiyoti yo‘nalishining magistratura

 
1.2. O‘zbek dialektologiyasi

---

- Sheva, dialekt va lahja tushunchalari; 
- transkripsion belgilar tizimi; 
- lingvistik geografiya; 
- shevalarning asosiy fonetik, leksik va grammatik xususiyatlari bilimlarga 
ega bo‘lishi; 
- transkripsiyada yozilgan matnlarni o‘qiy olishi; 
- o‘z shevasi matnlarini transkripsiyada yoza olishi; 
- shevalarni muayyan guruhlarga kiritish; 
- dialektlar bo‘yicha amaliy ishlarni bajara olish malakasiga ega bo‘lishi; 
- o‘quvchilarning shevalarini farqlay olish; 
- sheva xatolarining manbaini aniqlay olish va uni tuzata olish; 
- adabiy tilda sheva unsurlaridan foydalanish ko‘nikmasiga ega bo‘lishi 
lozim. 
 
1.3. Qadimgi turkiy til 
- Qadimgi turkiy yozma yodgorliklarning topilish tarixi, O‘rta Osiyoda 
qo‘llangan yozuvlar haqida tushuncha berish, yozuvlarning o‘zaro aloqasi bilan 
tanishtirish.
- qadimgi turkiy tilning fonetikasi, leksikasi va grammatikasi haqida 
ma’lumot berish ham bu kursning asosiy vazifalaridan biridir. Ayni zamonda o‘rni-
o‘rni bilan boshqa turkiy tillarga ham qiyoslab boriladi.
- qadimgi turkiy tilda qo‘llangan yozuv tizimi, ayniqsa, o‘rxun-yenisey (run) 
va uyg‘ur yozuvi xususiyatlarini tasavvur qila olishi va keyinchalik o‘zining ilmiy 
ishlarida foydalanish uchun zamin bo‘la olishi darajasida o‘rganishi; 
- XI-XIV asrlarda amalda bo‘lgan arab yozuvi asosidagi turkiy yozuvni 
qiyinchiliksiz o‘qish ko‘nikmasini hosil qilgan bo‘lishi; 
- qadimgi turkiy til (shu jumladan, eski turkiy til)ning fonetik, morfologik va 
muhim sintaktik xususiyatlarini to‘la egallagan bo‘lishi; 
- qadimgi turkiy tilning lug‘at tarkibini bilishi; 
- qadimgi turkiy tilda yozilgan transkripsiya va transliteratsiya qilingan 
matnlarni o‘qish, tushinish va tahlil qilish ko‘nikmasini egallagan bo‘lishi.