6-Ma’ruza. Arxitektura va qurilishda katta ma’lumotlar bazasi.(2 soat). Reja

To’rsimon model. To’rsimon model tugunlardagi shoxlar soni
(yo’nalishlar)ga cheklanish bo’lgan daraxtsimon tarkibli modeldir. Bu modeldagi tugunlar birlik ob’ektlar to’plami, tugunlarni birlashtiruvchi yoylar esa to’plamdir.
Misol:

To’rsimon model xususiyatlari:
– ishlash birligi – yozuv;
– ishlash MB si tarkibida joylashishidan qat’iy nazar, istalgan turdagi yozuvdan boshlanishi mumkin;
– ajratilgan yozuvdan unga qarashli yozuvga ham o’tish mumkin.
Relyasion model. Relyasion modelda ma’lumotlar va munosabatlar tekislik–dagi fayllar deb ataluvchi ikki o’lchamli jadvallarda saqlanadi.
Foydalanuvchi

Sxematik ravishda relyasion modelni quyidagicha tasvirlasak qulay bo’ladi.

Relyasion model xususiyatlari:
– relyasion modellikni ob’ektlar to’plami bir jinslidir;
– ma’lumotlar tarkibi faqat munosabat atamalarida aniqlanadi;
– ma’lumotlar relyasion modeli operasiyasida ishlash birligi sifatida yozuv munosabatlar to’plami qabul qilingan.
Dunyoda ko’plab ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlari mavjud. Ularning aksariyatini tugal dasturli mahsulot emas, balki maxsus dasturlash tili deb atash mumkin. Bunday tillar jumlasiga Clipper, Paradox, FoxPro va boshqa dasturlarni kiritsa bo’ladi. Bu tildan foydalanuvchi o’ziga qulay tarkibini yaratish va ularga kerakli boshqaruv elementlarini kiritishlari mumkin.
MBBT Access ning barcha vazifalari va imkoniyatlarini o’rganib uni ishlatish texnologiyasi bilan tanishib chiqamiz, hamda olib boriladigan amaliy mashg’ulotlarni shu MBBT da tashkil etishni tavsiya qilamiz. Buning uchun avvalo Microsoft Access bajaradigan vazifalari, uning darchasi va ish yurituvchi asosiy ob’ektlari bilan yaqindan tanishishga o’tamiz.

6.4. Ma’lumotlar bazasining asosiy ob’ektlari.

Microsoft Office tarkibidagi bir nechta amaliy dasturlar umumlashtirilgan bo’lib, shulardan ya’ni ma’lumotlar bazalari bilan ishlash jarayonida keng qam–rovli qo’llaniladigan dasturlardan biri MS Access dasturidsir. Uning bir qancha versiyalari mavjud bo’lib, biz ular ichidan MS Access 2007 versiyasini ko’rib chi–qamiz. Chunki bu versiyasi boshqalari bilan osongina moslasha oladi. Microsoft Access piktogrammasi ustida «sichqoncha» chap tugmasini 2 marta bossak, ekran–da Access darchasi paydo bo’ladi va MS Access dasturini ishga tushirgandan so’ng quyidagi oyna ochiladi(2–rasm).