6-Ma’ruza. Lokal tarmoq topologiyasi. Reja

---

6-Ma’ruza. Lokal tarmoq topologiyasi. 
 
Reja: 
 
1. Kommunikatsiya 
dasturlari. 
Kompyuter 
tarmoqlarini 
boshqaruvchi 
vositalar 
2. Muloqot etalon modeli 
3. Kompyuter tarmoqlariga doir standartlar va tashkilotlar 
4. Kompyuter tаrmоg‗i topologiyasi haqida umumiy tushuncha 
5. Monokanal topologiya tarmog‘i 
Tayanch tushunchalar: Bridge, Desk Link, LapLinkIII, Fast Lynx Boshlovchi va 
tugatuvchi bit, SmartCom; Windows SmartCom, CrossTolk, WinCom, 
 
1.Kommunikatsiya dasturlari. Kompyuter tarmoqlarini boshqaruvchi 
vositalar. 
Kompyuter tarmoqlarini boshqaruvchi vositalar – turli kompyuter 
tarmoqlarini boshqarishga, ular o‘rtasidagi o‘zaro aloqani yo‘lga qo‘yishga xizmat 
qiluvchi vositalar bo‘lib, imkoniyatlariga ko‘ra quyidagi guruhlarga bo‘linadi: 

ketma-ket portlar orqali maxsus kabel yordamida ulangan kompyuterlar 
o‘rtasida ma‘lumot almashishga xizmat qiluvchi vositalar. Bularga Brooklin 
Bridge, Desk Link, LapLinkIII, Fast Lynx dasturlari misol bo‘la oladi; 

ma‘lumot almashishda telefon kanalidan (agar modem bo‘lsa) 
foydalanishga imkon beruvchi vositalar. Bularga Telemate, Procomm, DataLine 
dasturlari misol bo‘la oladi; 

kichik lokal tarmoqlarini tashkil qilish hamda ularni boshqarishga imkon 
beruvchi vositalar. Bularga Lantastic, Personal Netware kabi dasturlar misol bo‘la 
oladi; 

katta lokal tarmoqlariga fayl-servis xizmatini ko‘rsatish va shu tarmoqlarni 
boshqarish imkonini beruvchi vositalar. Bularga Nowell OS, Unix OS, OS/2, 
Windows NT, Linux, Windows Server kabi dasturlar misol bo‘la oladi;

telefon, radio, kosmik yo‘ldosh aloqa kanallari, optik-tolali kanallar orqali 
bog‘langan xalqaro miqyosdagi kompyuter to‘rlarini boshqarishga imkon beruvchi 
vositalar. Bularga Internet, Euronet, Fidonet, Relcom kabi tizimlarni 
boshqaruvchi hamda ular bilan ishlovchi turli brauzerlar, elektron pochta vositalari, 
Web-peyjerlar, faks-dasturlar misol bo‘la oladi.
Modem orqali ma‘lumot almashinish uchun maxsus dasturlar zarur. Ko‘pgina 
operatsion sistemalar tarkibida bunday dasturlar mavjud va yaratilmoqda. Masalan, 
Macintosh System da - SmartCom; Windows SmartCom, CrossTolk, WinCom, 
Comm Works, Telix, Procom Plus, Hyper Terminal; OSF2 Warp da - Hyper 

---

Access dan foydalanish mumkin. Bunday dasturlar ko‘pincha modem bilan birga 
disketalarda sotiladi. Kommunikatsion dasturlar kompyuterlar orasida aloqa 
o‘rnatishdan tashqari yana bir qator quyidagi ishlarni bajaradi: